امروزه پایداری منابع آب و محیط زیست در کشاورزی از اهمیتی بسیار زیاد برخوردار است. از این­رو، تعیین الگوی کشت سودآور با مصرف کمتر منابع آّب و کود شیمیایی باعث استفاده پایدار از منابع می­شود. هدف از این مطالعه تعیین الگوهای کشت بهینه محصولات کشاورزی بخش مرکزی شهرستان سیرجان با در نظر گرفتن اهداف اقتصادی و زیست محیطی به گونه جداگانه و هم‌زمان می­باشد که برای مسایل تک هدفه، مدل برنامه­ریزی خطی ساده و برای مسئله چند هدفه، مدل برنامه­ریزی خطی چند هدفه با استفاده از روش مقید تعمیم‌یافته (Augmented e-constraint) و روش TOPSIS حل شد. داده­های مورد نیاز مطالعه از راه پرسش‌‎نامه از 190 نفر از بهره­برداران منطقه در دوره‌ زمانی 1392 و به روش نمونه­گیری ساده تصادفی استخراج شد. نتایج الگوهای بهینه منتخب در حالات وزنی گوناگون نشان داد که برای مزارع کوچک‌تر از پنج هکتار، محصول یونجه سطح زیر کشت کم‌تر و محصول جو در الگوهای بهینه با وزن بیش‌تر اهداف کمینه‌سازی مصرف آب و کود شیمیایی، سطح زیر کشت بیش‌تری نسبت به الگوی کنونی را به خود اختصاص می­دهد، اما در الگوهای بهینه با وزن بیش‌تر هدف بیشینه سازی بازده ناخالص و وزن یکسان اهداف، محصول پیاز جایگزین این محصول می­شود. هم‌چنین، نتایج برای مزارع بزرگتر از 5 هکتار نشان داد که برای تأمین هم‌زمان اهداف، محصول یونجه کم‌تر و محصولات جو و پیاز بیش‌تر از الگوی کنونی کشت شوند. در پایان، مشخص شد که مزارع بزرگ‌تر از لحاظ سوددهی بهتر از مزارع کوچک‌تر عمل کرده­اند، اما از لحاظ مصرف آب کارا عمل نکرده­اند. Manuscript profile

مقدمه و هدف: مالیات به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی، نقشی ویژه در تأمین مالی دولت‌ها ایفا می‌کند. مطالعات گذشته تنها برای کشورهای در حال توسعه به بررسی درآمد مالیاتی پرداختند و مقایسه‌ای میان عوامل اثرگذار بر درآمد مالیاتی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه صورت نگرفته است. مواد و روش­ها: در این مطالعه با بهره‌گیری از داده‌های تلفیقی 30 کشور در حال توسعه در طول دوره‌ 2015-2002 و 8 کشور توسعه‌یافته در دوره‌ 2015-1997 و کنترل درون‌زایی برخی از متغیرهای توضیحی، از روش متغیرهای ابزاری داده‌های تلفیقی با در نظر گرفتن اثرات ثابت فردی برای برآورد اثر عوامل گوناگون بر درآمد مالیاتی استفاده شد. یافته ­ها: نتایج مطالعه نشان داد که رشد بخش کشاورزی کشورهای در حال توسعه باعث کاهش سهم درآمد مالیاتی این کشورها می‌شود. افزون بر این، کاهش تعرفه‌ها و موانع تجاری همراه با شفاف‌سازی و کاهش ناپایداری‌های اقتصادی می‌تواند نقش مهمی را در افزایش سهم مالیاتی از تولید ناخالص داخلی کشورهای در حال توسعه ایفا کند. بحث و نتیجه ­گیری: بخش کشاورزی، با سیاست‌هایی مانند کاهش یا حذف یارانه­ها و تخفیف­های مالیاتی، حذف دلالی­گری و ایجاد بازار شفاف برای محصولات کشاورزی و افزایش قدرت مالی تولیدکنندگان این بخش­ با اتخاذ سیاست­های غیر یارانه­ای به سمت بازاری و تجاری شدن حرکت کند. Manuscript profile

    درک نقش عوامل گوناگون تأثیرگذار بر سازگاری کشاورزان با کم‌آبی برای اطمینان از توسعه اقدام‌های سیاسی مناسب و طراحی پروژه­های موفق در زمینه مدیریت منابع آب ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی نقش عوامل مؤثر بر رفتارهای سازگاری کشاورزان در ابعاد سرمایه اجتماعی، اقتصادی و روان‌شناختی انجام شد. نمونه مورد مطالعه شامل کشاورزان شهرستان دشتستان بودند که با استفاده از جدول نمونه­گیری کرجسی تعداد 330 نفر از طریق روش نمونه­گیری تصادفی انتخاب شده­اند. رفتارهای سازگاری با کم آبی عبارتند از: روش­های تعمیر کانال­ها، خرید آب اضافی، کشت گونه­های زودبازده، استفاده از آب­های نامتعارف و تنوع شغلی. نتایج نشان دادند که عوامل تحصیلات، فاصله زمین تا مرکز خدمات کشاورزی، تعداد محصولات، خودکارآمدی، ریسک­پذیری و پیوند از عوامل مؤثر بر تنوع شغلی و درآمدی به عنوان رفتار سازگاری با کم‌آبی می­باشند. هم‌چنین، وضعیت تأهل، تحصیلات، عضویت در تعاونی، تمایل به حفاظت از آب، درک خطر اجتماعی، خودکارآمدی، ریسک‌پذیری، نگرش زیست‌محیطی، تعاملات اجتماعی و پیوند اثر معنی­داری بر رفتار سازگاری خرید آب اضافی دارد. از طرف دیگر، متغیرهای وضعیت تأهل، ریسک زیست‌محیطی، برجستگی خطر، مسئولیت­پذیری، اعتماد کاری و پیوند بر تعمیر کانال­های آب و متغیرهای تعداد محصولات، تمایل به حفاظت از آب، ریسک‌پذیری، اعتماد کاری و تعاملات اجتماعی بر استفاده از منابع آب نامتعارف دارای اثر معنی­داری است. در پایان، متغیرهای سن، عضویت در تعاونی، تمایل به /حفظ آب، درک ریسک محیطی، درک ریسک اقتصادی، درک ریسک زیست­محیطی، خودکارآمدی، برجستگی خطر، انجمن غیر رسمی، اعتماد کاری و اعتمادی نهادی بر انتخاب رفتار سازگاری کشت گونه زودبازده مؤثر می­باشند. از این رو نمی­توان برای ترویج و گسترش تمام روش­های سازگاری نسخه یکسانی را در نظر گرفت.
  Manuscript profile

چکیده مقدمه و هدف: شناخت و بررسی تنگناها و مشکلات توسعه کشاورزی در جوامع روستایی اولین گام در فرایند توسعه روستایی محسوب می‏شود. عموماً بیشتر اندیشه‏های جدید پیرامون یکپارچه‏سازی و ساماندهی اراضی مطرح شده است اما نتوانسته، اجرای موفقیت‏آمیزی داشته باشد. در این راستا این تحقیق با هدف کلی شناسایی و اولویت‏بندی موانع یکپارچه‏سازی اراضی کشاورزی در ایران براساس دیدگاه کارشناسان با استفاده از روش تصمیم‏گیری چندمعیاره انجام شد. مواد و روش‏ها: جامعه آماری پژوهش شامل 25 نفر اعضای هیات علمی و کارشناسان صاحب‌نظر که به مسایل مدیریت اراضی، خردی و پراکندگی آگاهی دارند در نقاط مختلف ایران برای مطالعه انتخاب شدند. جهت بررسی موانع یکپارچه‏سازی 43 مانع شناسایی شده در قالب شش محور اصلی (موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زراعی و اکولوژیکی، آموزشی و حرفه‏ای، سیاسی و قانونی، فنی و زیرساختی) براساس چهار معیار توسعه کشاورزی، قابلیت اصلاح شدن، خودکفایی، کاهش فقر و ناامنی غذایی اولویت‏بندی شدند. وزن‏دهی به معیارها براساس روش آنتروپی و اولویت‏بندی موانع براساس دو روش موریس و SAW انجام شد. یافته‏ها: نتایج تحقیق نشان داد در اکثریت موارد نتایج دو روش مانند هم بود. نتایج ارزیابی کلی گزینه‏های مورد بررسی براساس دو روش ساو و موریس نشان داد که در روش ساو مهمترین موانع به ترتیب شامل سیاسی و قانونی، فنی و زیرساختی، اقتصادی، آموزشی و حرفه‏ای، اجتماعی و فرهنگی است. اما در روش موریس به ترتیب موانع شامل آموزشی و حرفه‏ای، فنی و زیرساختی، اقتصادی، زراعی و اکولوژیکی، سیاسی و قانونی، اجتماعی و فرهنگی است. نتایج نشان داد که نتایج دو روش موریس و SAW در بیشتر موارد شبیه بود. بحث و نتیجه‏گیری: در این راستا براساس نتایج پژوهش پیشنهاداتی در زمینه توسه زیرساخت‏ها، برطرف نمودن موانع قانونی و سیاسی و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی جهت به‏کارگیری نیروی مازاد جوامع روستایی در اثر اجرای طرح یکپارچه‏سازی ارائه شد.   Manuscript profile

مقدمه و هدف: سد کوثر یکی از سدهای واقع‌شده در حوضه آبریز زهره-جراحی است که حجم آب ذخیره شده در آن به دلیل تغییر شرایط آب و هوایی، کاهش حجم ورودی آب ناشی از بارندگی، افزایش تبخیر، افزایش حجم برداشت جهت تآمین تقاضای فزاینده ناشی از رشد جمعیت روند کاهشی داشته و این مسأله نگرانی­هایی را در جهت پاسخ به تقاضای آب در این حوضه ایجاد کرده است. بنابراین سناریو کاهش منابع آب در دسترس در این حوضه چالشی بسیار جدی پیش روی سیاست گذاران است و این مسئله خود تأکیدی بر لزوم مدیریت پایدار این منبع حیاتی دارد. اصلاح نظام قیمت­گذاری آب با رویکرد ارتقاء ارزش آب و پوشش هزینه­های آن می­تواند موجب تخصیص بهتر آب و بهینه­شدن رفتار بهره­برداران آب شود. مواد و روش­ها: ازاین‌رو، در پژوهش حاضر به محاسبه ارزش اقتصادی آب در مصارف مختلف کشاورزی و شهری پرداخته شد. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق شرکت سهامی آب منطقه­ای استان کهگیلویه و بویر احمد در سال 1393 جمع آوری شده است. هزینه کامل آب با در نظر گرفتن هزینه کامل تامین ، فرصت و هزینه خارجی آب محاسبه شد. برای محاسبه ارزش آب در بخش‌های شهری و کشاورزی، از تکنیک برنامه‌ریزی ریاضی با هدف حداکثر کردن سود کل مصرف آب مصرف‌کنندگان شهری و کشاورزی (با استفاده از نرم‌افزار GAMS) استفاده شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که ارزش سایه­ای آب هر متر مکعب جهت مصارف کشاورزی و شهری به ترتیب 5411 و 9643 ریال بوده که می­تواند به نوعی سقف قیمت آب نیز تعیین گردد. از اینرو، قیمت آب کشاورزی هر متر مکعب بایستی از 1279 ریال (کف قیمت) بیشتر و از 5411 ریال (سقف قیمت) کمتر تعیین شود که هم برای عرضه­کننده آب منفعت به همراه داشته باشد و هم بیش از حداکثر تمایل به پرداخت مصرف کنندگان نباشد. بحث و نتیجه­ گیری: نتایج برای مصارف شهری نشان داد که قیمت هر متر مکعب آب شهری بایستی بالاتر از 2513 ریال جهت پوشش هزینه­های کامل تأمین آب و پایین­تر از 9643 ریال به­عنوان ارزش اقتصادی مصرف­کنندگان شهری تعیین گردد. Manuscript profile

دانه­های‌ روغنی بعد از غلات به­عنوان دومین منبع تامین انرژی در تغذیه انسان مطرح می­باشند. در میان اجزای پنجگانه مواد غذایی، روغن و چربی­ها به دلیل تامین فشرده­ترین منبع انرژی و ویتامین­های محلول در چربی و ارزش غذایی بالایشان از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشند. در مطالعه‌ حاضر تقاضای خانوار برای ‌مهم­ترین روغن­های خوراکی شامل روغن زیتون، سویا، ذرت و آفتابگردان در ایران در دوره زمانی 1369-1391 بررسی گردید. همچنین اثرات رفاهی تغییرات میزان موجودی بازار آنها مبتنی بر مقدار، مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور از سیستم تقاضای تقریبا ایده­آل معکوس درجه دوم (IQUAIDS) استفاده شده است. نتایج به­دست آمده نشان داد که تمامی روغن­های خوراکی دارای کشش خود مقداری منفی هستند و روغن­های سویا و زیتون به ترتیب دارای بیشترین و کمترین کشش خود مقداری می­باشند. در پایان، میزان تغییرات رفاه ناشی از کاهش 10، 25 و50 درصدی موجودی بازار روغن آفتابگردان بیشترین تاثیر را بر روی رفاه خانوارها در میان سایر روغن­ها دارد. بنابراین در میان روغن­های موجود، روغن آفتابگردان از اهمیت بالایی در سبد خانوار برخوردار است. Manuscript profile