زمینه: یکی از اهداف مشترک نظام‌های آموزشی در سراسر دنیا به رشد شخصیت خلاق مربوط می شود، شخصیتی که بتواند به آسانی خود را با جامعه امروزی که دستخوش تغییرات سریعی است، وفق دهد. هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر به کارگیری روش‌های تدریس خلاق بر خلاقیت دانش آموزان اجراگردید. روش: شبه تجربی و در قالب طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه پژوهش شامل 240 نفر دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی بود که به طور مساوی به گروه آزمایش یعنی دانش‌آموزان مدارس سما (120 نفر) که معلمانشان برای به کارگیری روش‌های تدریس خلاق دوره آموزشی دیدند و گروه گواه (120 نفر) تقسیم شد. جهت گردآوری اطلاعات و اندازه گیری سطح خلاقیت دانش آموزان، در مرحله پیش آزمون، از فرم الف خلاقیت تصویری تورنس و در مرحله پس‌آزمون ، از فرم ب خلاقیت تصویری تورنس برای هر دو گروه استفاده شد. داده های پژوهش با بهره گیری از روش t دو گروهی مستقل مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و گواه در چهار مؤلفه خلاقیت (سیالی، انعطاف پذیری ، اصالت و بسط) وجود دارد. با اطمینان 99 درصد می‌توان گفت میزان رشد خلاقیت دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه گواه بیشتر است. نتیجه گیری :کاربرد روش‌های تدریس خلاق ، خلاقیت دانش آموزان را رشد می دهد. Manuscript profile

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای برنامۀ درسی فارسی دورۀ ابتدایی بر اساس رویکرد تفکر انتقادی است. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی (استقرایی-قیاسی) است. جامعۀ مورد پژوهش شامل راهنمای معلم درس فارسی پایه‌های اول تا ششم ابتدایی، نسخه غیرنهایی راهنمای برنامۀ درسی حوزۀ زبان و ادبیات فارسی سال 1399 به همراه راهنمای برنامۀ درسی حوزۀ تربیت و یادگیری زبان و ادبیات فارسی سال 1394، می باشد. برای تحلیل داده‌ها از دو شیوۀ کدگذاری باز و محوری استفاده شده است. در وهلۀ اول محتوای برنامۀ درسی فارسی دورۀ ابتدایی از منابع مذکور، استخراج و طبقه بندی شده است و سپس ارتباط طبقات استخراج شده برنامۀ درسی با مولفه‌های تفکر انتقادی (بر مبنای لیست 16مولفه‌‌ای تفکر انتقادی جبلی‌آده 2023)، مشخص گردیده است. بر اساس نتایج به دست آمده، محتوای برنامۀ درسی فارسی شامل 8 طبقۀ کلی می‌گردد که عبارتند از: پرورش دانش ادبی-زبانی، خودآگاهی، ترویج نقش برهم کنشی، تاکید بر زنجیرۀ دریافت مفهوم، اعتلای فرهنگی و هویتی دینی- ملی، تقویت قوۀ ابتکار، تفکرمداری و نظام‌یافتگی. از میان این طبقات، طبقه‌های پرورش دانش ادبی-زبانی و اعتلای فرهنگی و هویتی دینی-ملی دارای ارتباط با هیچ‌یک از مؤلفه‌های تفکر انتقادی نبوده‌اند. بنابراین پیشنهاد می‌شود محتوای برنامۀ درسی فارسی دورۀ ابتدایی بازبینی گردد و کلیۀ ابعاد تفکر انتقادی به گونه‌ای متوازن در آن مورد توجه قرار گیرد. Manuscript profile