امروزه با بین المللی شدن آموزش عالی و نیز تسهیل ارتباطات جهانی ناشی از فرایند جهانی شدن، استفاده از ظرفیت های نظام آموزش عالی به مثابه ابزار تأثیرگذار در راستای کسب منافع ملی و قدرت نرم توسط کشورهای جهان به ویژه کشورهای توسعه یافته، روزبه روز بیشتر شده است؛ امری که از آن می توان به دیپلماسی آکادمیک تعبیر نمود. کشورهای مختلف جهان به فراخور قدرت فرهنگی و اقتصادی خود، روی برنامه های مبادلات فرهنگی و آموزشی سرمایه گذاری زیادی نموده اند. شاخص ترین و موفق ترین کشورها در این زمینه ایالات متحده امریکا است. از طریق برنامه های دیپلماسی آکادمیک مانند تبادلات دانشجویی و بورسیه های تحصیلی، پروژه های بین المللی آموزشی برای دیدارکنندگان خارجی، کنفرانس ها وسمینارهای دانشگاهی، گسترش زبان انگلیسی و غیره، ایالات متحده در حال انتقال ارزش ها و باورهای اخلاقی اش به نخبگان کشورهای جهان است. دولت ایالات متحده به دنبال آن است تا با گسترش برنامه های فرهنگی و دیپلماسی آکادمیک خود با مخاطبین جوان ارتباط برقرار کرده و پلی با رهبران آینده کشورها بویژه ایران ایجاد نماید. با نگاهی به عملکرد دیپلماسی آکادمیک ایالات متحده آمریکا در ایران در طول دهه های گذشته، می توان دریافت که این کشور در تلاش برای ترویج ارزش ها و سبک زندگی امریکایی، پرورش طبقه متوسط متمایل به غرب، جهت دهی به دانش و دانشگاه ها و همچنین گسترش زبان انگلیسی به مثابه زبان علمی و ارتباطی بوده است. بر همین اساس شناخت تجربیات و عملکرد امریکا در حوزه دیپلماسی آکادمیک برای کشوری با ظرفیت های جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت خواهد بود. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که کارکرد دیپلماسی آکادمیک ایالات متحده امریکا در جذبدانشگاهیان به ویژه نخبگان ایرانی چگونه بوده است؟ فرضیه مقاله بر این است که این کشور با استفاده از ابزارهای دانشگاهی و جذابیت های علمی و آموزشی خود، توانسته است بیشترین مبادلات آموزشی را در سطح جهان داشته باشد و از این طریق ضمن انتقال ارزش های خود به دانشگاهیان، قدرت نرم خود را افزایش دهد. این جاذبه ها، بسیاری از دانشگاهیان ایرانی را نیز برای تحصیل و تحقیق به سمت ایالات متحده امریکا سوق داده است. Manuscript profile

عصر کنونی دنیای ارتباطات و حرکت به سوی تمدنی جهانی، لقب گرفته است. در این عصر دیپلماسی فرهنگی ابزار بسیار مهمی در سیاست خارجی کشورها قلمداد می‌شود. یکی از ملزومات این دیپلماسی، رویکرد چند جانبه گرا در سیاست خارجی کشورها می باشد که ریشه در نظریه سازه انگاری در جهت ساخت روابط دوستانه و پایدار با رویکرد مکانیزم‌های مشترک همکاری میان دولت‌ها و دعوت از جوامع آنها برای یادگیری از یکدیگر درساخت نگرش‌های فرهنگی در چارچوب سازمان‌ها و نهادهای جهانی می باشد. مقاله در مقام پاسخ به این سوال است که سیاست خارجی فرهنگی با رویکردی چند جانبه گرا چگونه زمینه ارتقای تحرک ایران را در صحنه بین الملل محقق می سازد؟ در چارچوب روشی تحلیلی- توصیفی فرضیه‌ای که مقاله درصدد آزمون آن برآمده عبارت است از این که سیاست خارجی فرهنگی چند جانبه گرا از رهگذر ارتقا پویایی ساختارهای مادی و معنوی بر اساس سنتز دیالکتیک لایه های هویتی ایرانی، اسلامی و مدرنیته در بستر یک ابر گفتمان هویتی به نام انقلاب اسلامی و نیز نگاه تعاملی- تفاهمی در جهت هم تکمیلی و هم افزایی فرهنگی در چارچوب نهادهای بین‌المللی زمینه ارتقای تحرک ایران را در صحنه بین‌الملل محقق می‌سازد Manuscript profile