در دهه های اخیر نگرش های متعددی در رابطه با شکل گیری کیفیت فضاهای عمومی شهری مطرح شده است. اما آنچه قابل‌تشخیص است، عدم توجه به مفهوم کیفیت فضایی یکپارچه و رویکرد کل نگر آن در حوزه شهرسازی است. برای دستیابی به هدف تحقیق، منطقه پنج شهرداری تهران به‌صورت مورد پژوهی موردبررسی قرارگرفته است. بر اساس مبانی نظری در چارچوب مذکور، 5 معیار کلیدی درزمینه شکل گیری کیفیت فضایی یکپارچه در فضاهای عمومی شهری دارای اهمیت می باشند. تبیین 5 مؤلفه، به‌واسطه 10 معیار و 33 متغیر با استناد به انجام معادلات ساختاری به همراه روایی و پایایی موردتوجه قرارگرفته است. بنابراین، امکان طرح مدلی 5 عاملی در این زمینه فراهم‌شده که درعین‌حال، گامی اساسی در مسیر و تدوین مدلی ساختاری در سطحی فراتر است، الگوی موردتوجه ازنقطه‌نظر هماهنگی داده ها با ساختار عاملی آن از برازندگی قابل قبولی برخوردار است. Manuscript profile

این تحقیق در قالب رویکرد اکولوژى منظر و با هدف ایجاد روشى در مکانیابی و بهسازی فضای سبز شهری انجام شده است. پس از بررسى و نقد روش هاى متداول مرتبط با موضوع و نیز بررسى اصول اکولوژی منظر به عنوان دانشى جدید در طراحى منظر شهرها ، روشى پیشنهاد شده است که مى تواند با توجه به لزوم ارتقاء کیفیت اکولوژیکی سامانه های زیستی بکار رود. تاکید داشته و شامل مراحل GIS,AHP، روش پیشنهادى "تحلیل سازگارى سرزمین اکولوژیک"، بر مطالعات سازگارى سرزمین مختلفى مى باشدکه در تحقیق معرفى شده است. جهت حصول به هدف تحقیق، روش پیشنهادى در جزیره کیش بکار گرفته شده است. یافته هاى تحقیق به صورت نقشه های سازگاری سرزمین استنتاج گردیده و کارایی روش با استفاده ازمعیارهای کیفی مورد بررسى قرار گرفته است. نتایج نشان مى دهد این روش در شرایط همسان قابل تعمیم بوده و در شرایط غیر همسان با تغییرات جزیی قابل استفاده است. Manuscript profile

این پژوهش با توجه به اهمیت دسترسی و توانایی استفاده از اطلاعات در شهر الکترونیک و با توجه به نابرابری های موجوددر شهر از لحاظ میزان دسترسی، دانش، نابرابری های فضایی و کالبدی و امکانات متفاوت شهروندان، به دنبال بررسی موانعو مشکلات اجرای شهرداری الکترونیکی است، که با در نظر داشتن نظریة حکمرانی خوب و جایگاه عدالت شهری در آن،به بررسی موانع فضایی و کالبدی اجرای شهرداری الکترونیک از دیدگاه شهروندان تهرانی و کارکنان شهرداری تهران بهروش میدانی و با کمک ابزار پرسش نامه پرداخت و به این نتیجه رسید که شهروندان تهرانی از چهار مؤلفه تعریف شده،همه مؤلفه های مذکور را به عنوان موانع فضایی و کالبدی اجرای شهرداری الکترونیک شناسایی نموده اند. دو مولفة سطحدسترس و ارزشمندی فضای مکان ها ازنظر کارکنان به عنوان مانع شناسایی نشد. موانع فضایی و کالبدی اجرای شهرداریالکترونیک از نظر کارکنان شهرداری تهران عبارتند از همخوانی فضای مجازی و فضای حقیقی، تضاد میان معنا و کارکرد. Manuscript profile

شهر فضای تعامل قدرت‌های مختلف است؛ جایی که در آن تمرکز قدرت‌ها و فرهنگ‌ها متبلور است. قدرت به مثابه نهاد و حاکمیت به مثابه ساختار تلقی شده و رابطه آن‌ها با یکدیگر براساس این دو مفهوم تعیین شده است که بر توسعه شهر اثرگذار است. لذا، در این مقاله به تحلیل و بررسی عوامل موثر قدرت در توسعه شهر قزوین بر اساس ابعاد سیاسی-قانونی (ایدئولوژیک)، اجتماعی-فرهنگی (هویتی)، اقتصادی و ارتباطی-زیرساختی پرداخته شده است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش توصیفی تحلیلی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می باشد که در آن با مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی به تحلیل داده‌های پژوهش پرداخته شده است. هم‌چنین، به منظور ارزیابی میزان تاثیرگذاری عوامل موثر قدرت در شهر قزوین از 25 خبره استفاده گردیده شده است و از طریق انجام مصاحبه، اقدام به استخراج نظرها و دیدگاه‌های آن‌ها شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه سیاسی و ایدئولوژیکی در جایگاه نخست واقع شده است و از لحاظ اثرگذاری بیشترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. مؤلفه‌های نیاز شهرداری به کسب درآمد و قوانین و مقررات نیز به ترتیب در جایگاه های دوم و سوم قرار دارند و در نهایت مؤلفه‌های ارتباطی، ضعف قدرت سیاسی و عدم استقلال عملکردی(شهرداری) و ایجاد شهرک های صنعتی به ترتیب کمترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. Manuscript profile

شهر برآیند تعامل بنیادهای زیستی و طبیعی از یک سو و ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و محصول قدرت، تصمیم و مدیریت از سوی دیگر می‌باشد. لذا، بررسی قدرت های تاثیرگذار بر شکل گیری شهر از مهم ترین عوامل تعیین کننده توسعه شهری به شمار می آید.در این پژوهش به تبیین عوامل مؤثر قدرت اقتصادی در توسعه شهر قزوین پرداخته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف توسعه‌ای-کاربردی و به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی است که تحلیل داده‌های آن به صورت آمیخته(کیفی-کمی) انجام شده است. هم‌چنین، جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های به صورت اسنادی-کتابخانه ای و پیمایشی بوده است که پرسشنامه از ابزار اصلی آن بشمار می‌آید. جامعه آماری پژوهش نیز شامل مسئولین و مدیران شهری بر اساس تخصص اقتصادمحور و هم‌چنین نخبگان و اساتید دانشگاه‌های قزوین می‌باشد که حجم نمونه بر اساس روش دلفی معادل 30 نفر به صورت تصادفی در نظر گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها به روش کمی از روش تحلیل عاملی با نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اقتصاد مبتنی بر سوداگری، برخورداری ویژه و ناپایدار اقتصاد شهری را به عرصه سوداگری قدرت‌های تاثیرگذار عمده در توسعه شهر قزوین تبدیل نموده است. هم‌چنین، عامل " قدرت اقتصادی در توسعه شهری رانت‌محور" با مقدار ویژه 2.548 توانسته 18.201 درصد از واریانس را شامل شود. این عامل نیز با معیارهای تعداد افراد سرمایه گذار بومی یا غیربومی در شهر قزوین ، سفته بازی زمین و مسکن در هماهنگی سیاست‌ها کلان ، نیاز شهرداری به کسب درآمد دارای همبستگی مثبت و بالایی است. Manuscript profile

In the past years, the use of cyberspace has increased day by day to the point that today, people create personality, gain experience and create memories in these spaces. This has created an emerging phenomenon of virtual space. This should be accepted that nowadays, cyberspace has become a virtual reality. A reality which has created cyberspace accessible as a new experience and opportunity. By using documentary and library methods and with an analytical look, this article seeks to describe the power of place in the form of a sense of place in the virtual age by examining different theoretical perspectives on space and cyberspace. The present article, while does not consider the advent of the digital age and the increasing expansion of cyberspace users as a threat to the sense of place, by using the content analysis method, analyzes the effect of cyberspace on identity and sense of place and provides a codified framework for the power of place in the virtual age. The results show that in the present age, virtual media has a direct effect on the sense of place. And despite the similarities between the components of sense of place in real places and virtual spaces, there are also differences; including indirect but powerful interactions and experiences, removal of temporal / spatial constraints, immersion instead of physical presence, and free and limitless communication in virtual media. Manuscript profile

حس مکان از هر دو بعد فیزیکی و روانی به پیوند فرد با مکان منجر می‌شود و دلبستگی به مکان را در وی ایجاد می‌نماید. اگرچه موضوع حس مکان، موضوع تازه‌ای نمی‌باشد؛ در سال‌های اخیر لزوم توجه به آن از زوایای تازه‌ای مورد تاکید قرار گرفته است. جهان در عضر حاضر تجربه رشد و استفاده فراوان از رسانه‌های مجازی را شاهد است. این موضوع روی ابعاد متنوعی از زندگی تاثیرگذار می‌باشد، از جمله حس مکان. هدف این پژوهش تحلیل حس مکان در فضاهای عمومی در عصر رسانه‌های مجازی و ارائه یک مدل نظری مدون می‌باشد تا به وسیله آن بتوان به ارتقای حس مکان شهروندان در فضاهای عمومی کمک نمود. در پاسخ به پرسش اول- مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در حس مکان در فضاهای عمومی واقعی و مجازی کدامند- روش فراتحلیل کیفی استفاده می‌گردد. برای پاسخ به پرسش دوم- حس مکان استفاده‌کنندگان از فضای عمومی مرکز شهر رشت چگونه بوده و در دهه اخیر چه تغییری داشته است- نیز روش نظریه زمینه‌ای به‌کار برده می‌شود. نوآوری پژوهش هم از جنبه موضوع و هم روش پژوهش می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد گسترش فضاهای مجازی در تغییر حس مکان شهروندان در فضاهای اجتماعی عینی به طور موثری تأثیر داشته است. این تأثیر در هر سه بعد فعالیت، کالبد و معنا در فضاهای شهری وجود داشته و در غالب مؤلفه‌های مردم‌واری، معنا، کالبدی، عملکردی، زیست محیطی، هنر و زیبایی، غیرفیزیکی و فیزیکی به وقوع می‌پیوندد. فضای عمومی مرکز شهر رشت نیز در دهه اخیر شاهد دعوت‌کنندگی و مکث بیشتر و بروز رفتارهای جدید بوده است. مقولاتی از جمله پذیرش دیگری، هویت‌مندی، پاتوق و... علل و پیامدهای این موضوع را می‌سازند. همچنین گسترش رسانه‌های مجازی بر روابط متقابل افراد و فضا و از این‌رو حس مکان در یک مکان جغرافیایی موثر بوده و با قرارگرفتن در هسته مرکزی نظریه زمینه‌ای می‌تواند ارتباط بین مقولات و مفاهیم را قابل شناسایی نماید. Manuscript profile

شهر فضای تعامل قدرت‌های مختلف است؛ جایی که در آن تمرکز قدرت‌ها و فرهنگ‌ها متبلور است. قدرت به مثابه نهاد و حاکمیت به مثابه ساختار تلقی شده و رابطه آن‌ها با یکدیگر براساس این دو مفهوم تعیین شده است که بر توسعه شهر اثرگذار است. لذا، در این مقاله به تحلیل و بررسی عوامل موثر قدرت در توسعه شهر قزوین بر اساس ابعاد سیاسی-قانونی (ایدئولوژیک)، اجتماعی-فرهنگی (هویتی)، اقتصادی و ارتباطی-زیرساختی پرداخته شده است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش توصیفی تحلیلی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می باشد که در آن با مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی به تحلیل داده‌های پژوهش پرداخته شده است. هم‌چنین، به منظور ارزیابی میزان تاثیرگذاری عوامل موثر قدرت در شهر قزوین از 25 خبره استفاده گردیده شده است و از طریق انجام مصاحبه، اقدام به استخراج نظرها و دیدگاه‌های آن‌ها شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه سیاسی و ایدئولوژیکی در جایگاه نخست واقع شده است و از لحاظ اثرگذاری بیشترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. مؤلفه‌های نیاز شهرداری به کسب درآمد و قوانین و مقررات نیز به ترتیب در جایگاه های دوم و سوم قرار دارند و در نهایت مؤلفه‌های ارتباطی، ضعف قدرت سیاسی و عدم استقلال عملکردی(شهرداری) و ایجاد شهرک های صنعتی به ترتیب کمترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. Manuscript profile

اعیان سازی ابنیه های فرسوده بدون توجه به ساختار هویتی و فرهنگی-تاریخی محلات، یکی از مهمترین اقدامات نوسازی و بازسازی است. که منجر به تحولات عمیق کالبدی، هویتی بواسطه جابه جایی ساکنان محلی و تغییرات فرهنگی و اجتماعی می گردد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال بررسی نحوه تغییر شاخص های هویتی بواسطه اعیان سازی و پیش بینی روند این تغییرات در آینده بافت فرسوده و قدیمی شهر زنجان است. گردآوری اطلاعات با مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری شامل ساکنین بافت فرسوده شهر زنجان است. با نمونه گیری کوکران 384 نمونه انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی، آزمون نیکوئی برازش و رویکرد ساختار متقابل شبکه به کمک نرم افزار SPSS و MIC MAC استفاده گردید.نتایج پژوهش نشان داد که، براساس آزمون تحلیل عاملی شاخص های وضعیت کاربری معابر با ضریب 733/0 ؛ سرانه کاربری خدماتی با 887/0 ؛ و احترام به قانون با 761/0 بیشترین تغییرات را بواسطه اعیان سازی داشته اند و با حفظ روند فعلی، متغیرهای امنیت؛ کاربری های ناسازگار و مزاحم؛ تعهد پذیری؛ سیمای ساختمان ها؛ وضعیت کاربری معابر؛ سرزندگی؛ سرانه کاربری خدماتی؛ مساحت مسکن؛ استحکام مسکن؛ تناسب هزینه و درآمد؛ و تناسب مسکن با نیاز ساکنین، بیشترین تغییر و تحولات را در آینده بواسطه اعیان سازی خواهند داشت. در این رابطه، برای بهبود هویت محلات بافت فرسوده، ارتقاء سطح درآمد، اشتغال زایی، افزایش تعهد پذیری، توجه به معماری بومی و استحکام ساختمان، جلب اقشار متوسط و مرفه شهر به سکونت در محله بافت فرسوده ضروری است. Manuscript profile

مقدمه: حس مکان مفهومی است که از هر دو بعد فیزیکی و روانی به پیوند فرد با مکان منجر می شود و دلبستگی به مکان را در وی ایجاد می نماید. به این ترتیب انسان خود را جزئی از مکان دانسته و در نتیجه مکان برای او مهم و قابل احترام می شود. یکی از مهم ترین موضوعاتی که سبب حضور در یک فضای عمومی می گردد "حس مکان" است. اکنون جهان تجربه شگفتی از رشد رسانه های مجازی را شاهد است که روی ابعاد متنوعی از زندگی بشر تاثیرگذار می باشد، از جمله موضوع دلبستگی و حس مکان.هدف: این پژوهش با هدف تحلیل حس مکان در فضای عمومی و مجازی در جستجوی یافتن یک چارچوب نظری مدون می باشد تا به وسیله آن هم به برنامه ریزان شهری و هم فعالان عرصه مجازی کمک نموده تا در ارتقای حس مکان موفق تر عمل نمایند.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش بر مبنای فراترکیب کیفی بوده و مقالات منتخب با استفاده از روش سندلوسکی و بارسو تحلیل می گردد. انتخاب مقالات بر اساس ارزیابی از طریق برنامه مهارت های ارزیابی حیاتی (CASP) صورت گرفته است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: مهم ترین فضای عمومی شهر رشت که در بافت مرکزی آن قرار دارد به عنوان نمونه موردی پژوهش انتخاب شده است. این منطقه دارای کاربری های واجد ارزش میراثی بوده و از این رو بافت ارزشمند تاریخی شهر رشت نیز می باشد. بافت مذکور علاوه بر این که واجد ارزش های نادر زیبایی شناختی و مهمترین مکان ایجاد و تداوم خاطرات جمعی و هویت بخشی شهر می باشد به عنوان قطب مهم فعالیت های تجاری، فرهنگی و تفریحی شهر نیز شناخته می شود.یافته ها: پرداختن به موضوع حس مکان در ارتباط با رسانه های مجازی و هویت اجتماعی در این رسانه ها موضوع جدیدی بوده و از روش مورد استفاده در این پژوهش برای به دست آوردن مهم ترین مولفه ها و شاخص های موضوع تحقیق نیز، پیشتر در مقاله ای استفاده نشده است. یافته ها نشان می دهد موضوع حس مکان در فضای مجازی به رسمیت شناخته شده و اشتراک زیادی با شاخص های گفته شده در بخش فضاهای عمومی دارد.نتایج: تحقیق حاضر در نهایت منجر به تبیین مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر حس مکان در فضاهای عمومی و مجازی گردید که در بخش فضای عمومی شامل: ابعاد کالبدی، عملکردی، معنا، هنر و زیبایی، زیست محیطی و مردم واری و در بخش مجازی شامل: دو بعد فیزیکی و غیرفیزیکی می باشد. Manuscript profile