از دیدگاه برنامه ریزی روستایی، ایجاد سلسله مراتب و مراکز بهینه روستایی، "تمرکز غیرمتمرکز" از کانونهای رشد و "تمرکز متمرکز" از نابرابری بین مناطق پیش گیری می کند. بی توجهی به آثار خط مشی های اقتصادی، آثار فضایی ناخواسته ایی را به دنبال داشته که عدم تعادل در توزیع امکانات و گرایش به تمرکز را باعث شده است. تحولات اقتصادی و اجتماعی، روابط شهر و روستا را متنوع و روابط متقابل آنها را تغییر می دهد. دیدگاههای اولیه، نقش مراکز شهری جدید را در توسعه روستایی در الگوهای مدرن دانسته و مدرن سازی را به سکونتگاههای روستایی تراوش می کنند. جذب سرمایه گذاریها، جریانات ارتباطی و غیره به نوشهرها، اراضی زراعی و باغی را از اقتصاد خارج و مورد طمع شهرنشینان می سازد که تغییرات به وجود آمده، سازمان فضایی جدیدی تشکیل می دهد. تغییرات در این سازمان یابی، نباید چشم اندازهای جدید غیرروستایی را باعث شود. در تقابل دو سویه شهرها و روستاها، تمرکز غیرمتمرکز ایجاد شده، منجر به پایداری، توزیع جمعیت در گره ها و غیره می شود. سازمان فضایی ـ کالبدی روستا از لحاظ طبیعی قلمروی مشخص دارد و آمیختگی فرم، فضا و فعالیتهای روستایی را در خود دارد. در این مقاله شهر ملک آباد هدف بوده و اطلاعات، کتابخانه ای و پرسشنامه ای و ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی دارد. پرسشنامه لیکرتی و هر گویه با میانگین و انحراف معیار و سطح معناداریش در آزمون کی دو بررسی می شود. برای تحلیل داده ها از آزمونهای آماری استفاده شده، براساس آزمون کروسکال ـ والیس داده ها با حجم نمونه کمتر از 30 به نتایج ناپارامتری می رسد. در آزمون کلموگراف ـ اسمیرنوف، حجم نمونه های کمتر از 30 به حد نرمال می رسند و برای اثبات، فرضیه صفر تعریف می شود. در نظریه ایجاد شهرهای جدید، توسعه گره ها مورد تردید است. در نتیجه ایجاد شهرکها و حیات و توسعه روستاها به ارزش افزوده بخش کشاورزی و چشم اندازهای طبیعی در جمعیت پذیری روستاها با ایجاد خانه های دوم، بستگی دارد که در همه جا کلیت نداشته داشت. Manuscript profile

برای حل مشکلات و ارتقائ ابعاد کیفی زندگی انسان ، مفهومی با عنوان " کیفیت زندگی" مطرح شده که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است . پایین بودن کیفیت زندگی در نواحی روستایی و درنتیجه، مهاجرت روستائیان به شهرها مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی و محیطی را در نواحی روستایی و در شهرها به دنبال داشته است. تحقیق حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات نیز از روشهای اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. در همین راستا پرسشنامه ای در قالب یک شاخص بر اساس طیف لیکرت تنظیم و به صورت تصادفی بین روستاییان توزیع گردید. جامعه آماری پژوهش 2570 نفر می باشد؛ که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 356 نفر انتخاب شد. تجزیه و تحلیل پرسشنامه با استفاده از روش آمار توصیفی، آزمون تی و رگرسیون چندمتغیره انجام گردیده است بر اساس نتایج به دست آمده از معادلات ساختاری، اثر بعد زیست محیطی کیفیت زندگی بر ماندگاری جمعیت در مدل بررسی شده مشاهده می شود که p-مقدار کمتر از 05/0 بوده و آماره t (2.017) بیشتر از مقدار بحرانی (1.96)است، بنابراین می توان نتیجه گرفت که بعد طبیعی کیفیت زندگی بر ماندگاری جمعیت سکونتگاه های روستایی تاثیر دارد، لذا بعدزیست محیطی کیفیت زندگی بر ماندگاری جمعیت سکونتگاه های روستایی تاثیر مثبت دارد، به بیان دیگر فرضیه اول با اطمینان 95 درصد تاییدوهمچنین بر اساس نتایج به دست آمده از معادلات ساختاری، اثر بعد اقتصادی کیفیت زندگی بر ماندگاری جمعیت در مدل بررسی شده مشاهده می شود که p-مقدار بیشتر از 05/0 بوده و آماره t (1.072)است، لذا می توان نتیجه گرفت که بعد اقتصادی کیفیت زندگی بر ماندگاری جمعیت سکونتگاه های روستایی تاثیر دارد، به بیان دیگر فرضیه دوم با اطمینان 95 درصد تایید می شود. Manuscript profile

طی نیم قرن گذشته بسیاری ازمناطق روستایی کشور، به علل مختلف اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی وخصوصا عوامل طبیعی در معرض ناپایداری قرارگرفته و جمعیتروستاییبه نفع مناطق شهری کاهش و تعداد نقاط روستایی خالی از سکنه افزایش یافته است. پژوهش حاضربررسی تاثیر شاخصهای بعد طبیعی همچون سیل، خشکسالی، فرسایش خاک و کمبود منابع آبی بر ناپایداری سکونتگاههای روستایی در8 روستا از81 روستای دارای سکنه شهرستان دماوندمی باشد که به روش طبقه ای–تصادفی انتخاب شده اند. جامعه آماری پژوهش برمبنای سرشماری سال1390،کل خانوارهای ساکن روستاهای مورد مطالعه می باشد(875=N) که تعداد263سرپرست خانوار با فرمول کوکران جهت تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند.این پژوهش کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی و به صورت پیمایشی– میدانی انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمونهایt تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی ساده–گام به گام استفاده شد. نتایج نشان دادکلیه شاخصهای عامل طبیعی بر ناپایداری روستایی اثرگذاراست،اما شاخص تهدیدات مخاطرات طبیعی، سپس آلودگی و تخریب منابع پایه در منطقه مورد مطالعه، بیشترین تاثیررا درتشدید ناپایداری سکونتگاه های روستایی شهرستان دماوند داشته است و فرآیندتوسعه راباچالشهای جدی ازجمله کاهش جمعیت و خالی شدن روستاهاروبروساخته است. لذا تلاش در جهت بهینه کردن مصرف آب با استفاده از روش های نوین آبیاری، پوشش انهار، احداث آب بندها ، لوله گذاری در مسیر انتقال کانالهای آب برای باغات و تغییر در الگوی کشت زراعی و باغی همانند کاشت کلزا، و گیاهان با نیاز آبی کم را می توان پیشنهاد کرد. Manuscript profile