کرم سیب، (Lepidoptera: Tortricidae) Cydia pomonella L.، یکی از آفات کلیدی درختان سیب در آذربایجان غربی و شهرستان مهاباد می‌باشد. به منظور تعیین بهترین زمان سم‌پاشی، زمان ظهور حشرات کامل آفت در شهرستان مهاباد در سال 1395 مطالعه شد. از سه نوع تله ی فرمونی دلتا، استوانه‌ای و قیفی شکل در باغ آزمایشی پنج هکتاری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی استفاده و کارایی سه نوع تله با همدیگر مقایسه شد. با توجه به داده‌های هواشناسی ایستگاه منطقه‌ای و بازدید زمان خروج لاروها، مدل روز–درجه تهیه شد. بر اساس یافته‌ها، ظهور شب‌پره‌ها در اواخر فروردین بوده و در طول فصل، چهار نقطه ی اوج مشاهده شد. نتایج نشان داد که میزان جلب حشرات کامل نر توسط تله های مختلف اختلاف معنی دار داشت (05/0≥ P). بر اساس نتایج حاصل از تله‌های قیفی شکل، برای ظهور لاروهای نسل اول (نسل زمستانه)، دوم و سوم به ترتیب 3/168، 722 و 9/1301 روز-درجه و بر اساس نتایج حاصل از تله‌های دلتا و استوانه ای شکل به ترتیب 2/154، 1/538 و 1198 روز-درجه نیاز بود. نتایج حاصل از تله‌های قیفی شکل نشان داد که زمان مناسب کنترل لاروهای نسل اول در فاصله ی 21-25 اردیبهشت، نسل دوم 11 تا 15 تیر و نسل سوم 19 تا 24 مرداد بود. در حالی که بر اساس نتایج حاصل از تله‌های دلتا و استوانه‌ای شکل زمان کنترل لاروهای نسل اول در فاصله ی 18-22 اردیبهشت، نسل دوم 1 تیرماه و نسل سوم 12 تا 16 مردادماه تعیین شد. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد تله های قیفی با میانگین 64/8±00/41، 18/3±34/26، 37/19±67/85 و 89/3±67/73 عدد حشره ی کامل نر، به ترتیب در نسل های زمستانه، اول، دوم و سوم بیش ترین شکار و تله های استوانه ای با میانگین 20/1±34/11، 76/1±67/5، 73/2±67/13 و 16/3±67/53 عدد حشره ی کامل نر، به ترتیب در نسل های زمستانه، اول، دوم و سوم کم ترین شکار را داشتند. Manuscript profile

اثر رژیم‌های غذایی‌ مختلف‌ شب‌پره‌هندی Plodia interpunctella Hübner روی دوره‌ رشد و نمو، باروری و فراسنجه‌های جدول‌ زندگی‌ زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor Say در شرایط‌ آزمایشگاهی‌ در دمای ٢±٢٦ درجه‌ سلسیوس‌، رطوبت‌ ٥± ٦٥ درصد و دوره‌ نوری ١٦:٨ ساعت‌ روشنایی‌ و تاریکی‌ بررسی‌ شد. شش‌ رژیم‌ غذایی‌ شامل‌ پسته‌، گردو، بادام‌، خرما، انجیر و غذایی‌ مصنوعی‌ بود. نتایج‌ نشان‌ داد کوتاهترین‌ طول‌ دوره‌ پیش‌ از بلوغ‌ زنبورهای پارازیتوئید روی پسته‌ (٩٢/٩روز) و طولانی‌ترین‌ مربوط‌ به‌ انجیر (٢١/ ١٥روز) بود. بیشترین‌ نسبت‌ جنسی‌ در پسته‌ و رژیم‌ غذایی‌ مصنوعی‌ (٠٥٢(/ و کمترین‌ میزان‌ آن‌ در انجیر و خرما (٤٦/٠) مشاهده‌ شد. بیشترین‌ طول‌ عمر پارازیتوئیدهای بالغ‌ ماده‌ در رژیم‌ غذایی‌ پسته‌ (٥٠/٣٠روز) و کمترین‌ آن‌ در انجیر (٣٥/٢٨روز) بود. بیشترین‌ تعداد میانگین‌ تخم‌های گذاشته‌ شده‌ توسط‌ ماده‌های H. hebetor در رژیم‌ های غذایی‌ پسته‌ (٥/٣٤٨تخم‌) و کمترین‌ در انجیر (٠٩/٣٠٦تخم‌) مشاهده‌ شد. کمترین‌ میانگین‌ طول‌ مدت‌ یک‌ نسل‌((T در رژیم‌ غذایی‌ پسته‌ (٦١/١٥روز) و بیشترین‌ مقدار در انجیر (٠٥/٢٢روز) بود. همچنین‌ پسته‌ و رژیم‌ غذایی‌ مصنوعی‌ بیشترین‌ نرخ‌ ذاتی‌ افزایش‌ جمعیت‌ (rm) با ٣٣٢/٠و ٣٢٧/٠ و نرخ‌ متناهی‌ افزایش‌ جمعیت‌ ( ) با ٣٩/١ را در رژیم‌های غذایی‌ مختلف‌ داشتند. با توجه‌ به‌ نتایج‌ پژوهش‌ حاضر، پسته‌ و رژیم‌ غذایی‌ مصنوعی‌ به‌ عنوان‌ بهترین‌ رژیم‌ غذایی‌ برای پرورش‌ زنبور پارازیتوئید شناسایی‌ شدند. ولی‌ با توجه‌ به‌ اینکه‌ رژیم‌ غذایی‌ مصنوعی‌ در مقایسه‌ با سایر رژیم‌های بررسی‌ شده‌ از نظر اقتصادی ارزان‌تر و مقرون‌ به‌ صرفه‌ می‌ باشد لذا رژیم‌ غذایی‌ مصنوعی‌ برای پرورش‌ انبوه‌ این‌ زنبور پارازیتوئید می‌تواند مورد استفاده‌ قرار گیرد. Manuscript profile