تنوع ژنتیکی در بین ژنوتیپ‌های گندم دیم برای اهداف بهنژادی بسیار مهم است، زیرا ژرم پلاسم یکنواخت ممکن است در معرض تنش‎های زیستی و غیر زیستی قرار گیرد. در این تحقیق تنوع ژنتیکی 25 ژنوتیپ گندم دیم با استفاده از صفات مورفولوژیکی و 20 آغازگر RAPD بررسی شدند. ژنوتیپ ها از نظر اغلب صفات مورفولوژیکی اختلاف معنی دار داشتندکه بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین آن‎ها است. بر اساس داده‎های مولکولی، در مجموع 197 نوار متمایز در 25 ژنوتیپ بدست آمد. میانگین تعداد نشانگر به‎ازای هر آغازگر 8/9 بود. از تعداد کل نوارها، 160 نوار چند شکل بودند. با توجه به ماتریس تشابه ژنوتیپ ها و داده‌های مولکولی و مورفولوژیکی بر اساس فاصله اقلیدسی آن‎ها، دامنه تشابه ژنوتیپ‌ها به ترتیب بین 56/0 تا 83/0 و 92/1 تا 69/108 متغیر بود. بیشترین میزان شباهت بر اساس نشانگر RAPD و صفات مورفولوژیکی به ترتیب مربوط به ژنوتیپ‌های مارون با گهر(83%) و کوهدشت با Pigo (92/1) بود. نشانگر RAPD و صفات مورفولوژیکی توانستند ژنوتیپ های تیپ بهاره، زمستانه و هم‎چنین ژنوتیپ های با عملکرد بالا (Nestor, TV2, Katila-11 و GHK) را به‎خوبی از هم تفکیک نمایند، ولی در تفکیک ژنوتیپ‌های گندم نان و دوروم نشانگرها متفاوت بودند. بین ماتریس تشابه داده‌های مولکولی و صفات موفورلوژیک همبستگی منفی ولی غیرمعنی‌دار وجود داشت. Manuscript profile