مدیریت آبیاری، تعیین کارایی مصرف آب و ارایه راه کارهای کارآمد برای افزایش بهره وری منابع آب محدود، مبتنی بر برآورد صـحیح عملکـرد محصـول و میـزان واقعی آب مصرفی است که اندازه گیری دقیق آن ها بدون استفاده از ابزار مناسب، بسیار دشوار مـی باشـد. در این راستا شبکه آبیاری و زهکشی درودزن استان فارس بر اساس اراضی تحت پوشش یک آبگیر، در محیط GIS به 86 واحد مطالعاتی تقسیم گردید و اجزای بیلان آب و عملکرد محصول در هر یک از واحدهای مکانی، در دوره 10 ساله (2010-2000)، توسط مدل اگروهیدرولوژیکی- توزیعی SWAP و با کمک برنامه نویسی در محیط MATLAB برآورد شد. عملکرد گندم در شبکه درودزن با دقت قابل قبولی توسط مدل توزیعی SWAP، شبیه سازی گردید. پس از اعتبارسنجی مدل، اجزای بیلان آب توسط مدل واسنجی شده، شبیه سازی و متوسط بهره وری آب در شبکه درودزن برآورد شد. نتایج نشان داد با وجود کاهش میزان آب کاربردی در شبکه، بهره وری آب افزایش یافته است یعنی می توان با مدیریت آب، محصول بیشتری تولید نمود. برآورد اجزای بیلان آب و عملکرد محصول در شبکه به خصوص در شرایط بحران و کمبود آب که باید بالاترین بهره ممکن از آب های قابل دسترس حاصل گردد، می تواند برای ارزیابی مدیریت آب کشاورزی و یافتن راه کارهای افزایش کارایی مصرف آب راه گشا باشد. Manuscript profile

این پژوهش به منظور بررسی اثر سرعت باد و ارتفاع پایه آبپاش بر ضریب یکنواختی توزیع آب در شهرستان اهواز انجام شد. آب پاش های مورد استفاده شامل ژاله3، ژاله5 و کمت به ترتیب با دبی 11/2، 4 و 3 مترمکعب بر ساعت و قطر پاشش 30، 40 و 35 متر با ارتفاع های پایه آب پاش 0/1، 4/1، 8/1 و 2/2 متر و تحت سرعت های باد ملایم تا متوسط و شدید بودند که در یک سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آب پاش متحرک مورد بررسی قرار گرفتند. در دامنه سرعت باد ملایم تا متوسط، با افزایش ارتفاع پایه آب پاش از 100 تا 140 سانتی‌متر، ضریب یکنواختی آب افزایش و از ارتفاع پایه آبپاش 140 تا 220 سانتی‌متر، ضریب یکنواختی کاهش یافت. در سرعت باد شدید با افزایش ارتفاع پایه آبپاش از 100 تا 220 سانتی‎متر، کاهش ضریب یکنواختی آب مشاهده شد. در آرایش 18 × 18 متر، ضریب یکنواختی توزیع آب برای آبپاش ژاله5 بیشترین میزان و برای آبپاش ژاله3 کمترین میزان مشاهده شد. در نهایت، ارتفاع پایه آبپاش 140 سانتی‎متر در سرعت باد ملایم و ارتفاع پایه آبپاش 100 سانتی‎متر در سرعت باد شدید به عنوان مناسب‎ترین ارتفاع پایه آبپاش طرح انتخاب گردیدند. Manuscript profile

بسیاری از تصمیم گیری ها و سیاستگذاری ها در مدیریت آب آبیاری در مقیاس مکانی بزرگ‎تر از مزرعه صورت می گیرد. در این تحقیق مدل توزیعی SWAP برای شبیه سازی عملکرد گندم در اراضی شبکه آبیاری و زهکشی درودزن در سه سال مرطوب، نرمال و خشک مورد ارزیابی قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه به 86 واحد شبیه سازی تفکیک گردید و عملکرد محصول در هر یک از واحدهای مکانی، توسط مدل توزیعی SWAP برآورد شد. برای منطقه ای نمودن مدل SWAP و برقراری ارتباط بین این مدل و داده های ورودی در هر واحد شبیه‎سازی، از برنامه MATLAB استفاده شد. شاخص های آماری ضریب همبستگی و حداکثر خطا به ترتیب در حدود 88 درصد و 94/0 تن در هکتار محاسبه گردید. میانگین مربعات خطا کمتر از انحراف معیار داده ها بوده و کارایی مدل سازی در حد مطلوبی ارزیابی شد. در این تحقیق میزان عملکرد در دوره شبیه سازی بیش از مقادیر اندازه گیری شده برآورد گردید. هم‎چنین در مزارع واقع در انتهای شبکه به دلیل کمبود آب و شوری خاک، خطای عملکرد شبیه سازی شده بیش از سایر واحدهای مکانی بود. در مجموع ارزیابی نتایج مدل سازی حاکی از آن است که تطابق خوبی بین مقادیر عملکرد شبیه سازی شده با عملکرد اندازه گیری شده در شبکه آبیاری درودزن وجود دارد، بنابراین می‎توان از مدل توزیعیSWAP با دقت مناسبی برای شبیه سازی و پیش بینی عملکرد محصول و مدیریت آب آبیاری در شبکه استفاده نمود. Manuscript profile