اعتراض نوعی موضع‎گیری است که اساسی‎ترین کاربرد آن، سلب احساس امنیت از فرد یا مجموعه‎ای است که مورد دادخواهی قرار گرفته است. درجۀ تأثیرگذاری اعتراض، بنابر نوع آن، متفاوت است. یکی از تأثیرگذارترین انواع اعتراض، در قالب شعر خود‎نمایی می‎کند؛ زیرا شاعران به‌وسیلۀ بیان اعتراضات خود، نقش بسزایی در بیدار کردن مردم و بیرون آوردن جامعه از خمودگی و وارفتگی دارند. این جستار به تطبیق اشعار اعتراضی دو شاعر معاصر فلسطینی و ایرانی به نام‎های سمیح القاسم و علیرضا قزوه اهتمام دارد. تلاش نویسندگان بر آن بوده است که بر‎اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، اشتراکات و افتراقات اشعار این دو شاعر را، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار دهند. نتایج به‌دست‌آمده نشان از آن دارد که نوع ادبیات سمیح القاسم آمیخته با عجز و ناتوانی است که نشان از ناامیدی ایشان دارد اما علیرضا قزوه از موضع قدرت و با نوعی قاطعیت به نقد نهادهای بین‎المللی پرداخته است که نشان‎دهندۀ امیدواری اوست و این امیدواری و ناامیدی، ناشی از فضای جامعۀ این دو شاعر است؛ به این قرار که از نگاه سمیح القاسم به دلیل فقدان بستر مناسب، میزان تأثیرگذاری مفاهیم شعری به حداقل رسیده و درنهایت منجر به ناامیدی شاعر گشته است. از نتایج به‌دست‌آمدۀ دیگر نوع پردازش دو شاعر به مسائل است که هر دو شاعر برای میان‎تهی نشان دادن نهادهای بین‎المللی، به ظواهر آن پرداخته‎اند با این تفاوت که سمیح القاسم به‌ظاهر اعضای این سازمان‎ها پرداخته اما علیرضا قزوه به‎طور کل ساختارها را به چالش کشیده است Manuscript profile

در ادبیات امروز، نمادها نقش مهمی در تصویرآفرینی و انتقال معانی ایفا می‌کنند. یکی از این نمادها که به شکلی هوشمندانه از سوی شاعران مورد استفاده قرار می‌گیرد عنصر رنگ است. از همین روی شاعران مقاومت با بکارگیری رنگ‌های مختلف سعی در بیان آرمان‌ها و خواسته‌های خود دارند. به عنوان نمونه قیصر امین‌پور در ادبیات پارسی و محمود درویش در ادبیات عربی با بکارگیری نمادها در آثار خود، تداعی‌های پر رمز و رازی در حوزه‌های تمثیلی با زمینه‌های گوناگون فرهنگی، آیینی و تاریخی آفریده‌اند. عنصر رنگ یکی از اجزای مهم صور خیال و یکی از عناصر برجسته زبان نمادین این دو شاعر است که در خدمت بیان مفاهیم مورد نظر ایشان قرار گرفته است. این مقاله به بررسی رنگ‌های نمادین به عنوان سمبل ادبیات مقاومت در اشعار قیصر امین پور و محمود درویش پرداخته است. بررسی و تحلیل چهار رنگ سبز، سرخ، زرد و سیاه که بیش‌ترین بسامد کاربردی را در اشعار این دو شاعر داشته‌اند، موضوع اصلی این مقاله را تشکیل می‌دهد. روش کار به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان می‌دهد که هر دو شاعر از رنگ سیاه به عنوان نماد حزن و اندوه، رنگ سرخ نماد اعتراض و قیام، رنگ زرد نماد جدایی و نرسیدن به هدف؛ و رنگ سبز به عنوان نماد مقاومت و پایداری بهره برده‌اند. Manuscript profile

پیشرفت‌های نقد ادبی معاصر منجر به ایجاد مکتب ساختارگرایی با الهام از نظریات فردینان دو سوسور گردید. در عصر حاضر تحلیل ساختاری یکی از مهم‌ترین روش‌های تحلیل داستان کوتاه به شمار می‌آید. ویژگی این روش در آن است که محقق پدیده‌های گوناگون علم خود را به طور جداگانه و مستقل از یکدیگر مورد مطالعه قرار نمی‌دهد بلکه همواره می‌کوشد تا هر پدیده را در ارتباط با سایر پدیده‌هایی که جزئی از آن‌هاست مورد مطالعه قرار بدهد. ساختارگرایی نظریه‌ای است که به شناخت، مطالعه و بررسی پدیده‌ها بر اساس قواعد و الگوهایی که ساختار بنیادی آن‌ها را به وجود آورده می پردازد. نهضت ساختارگرایی با دستاوردهایی که از فرمالیست ها کسب کرد، به روایت‌شناسی اصالت عمیقی بخشید. اصطلاح روایت شناسی نخستین بار توسط تزوتان تودوروف به کار برده شده است. در این مقاله دو داستان کوتاه زن زیادی نوشته جلال آل احمد والزوار از یوسف ادریس انتخاب شده و هر یک بر اساس نظریات ساختارگرایانه تودوروف و برمون مورد تحلیل قرار گرفته است و نشان می دهد که ساختار روایی این دو حکایت با نظریات این دو ناقد ادبی منطبق است. Manuscript profile

این نوشتار به مقایسه داستان‌های حی بن یقظان و رابینسون کروزوئه می‌پردازد تا از این طریق تأثیر یا عدم تأثیر دفو از داستان ابن طفیل مشخص شود، از این رو ابتدا جنبه محتوایی آن بر اساس بررسی موضوع و درونمایه تحلیل می‌شود؛ سپس جنبه ساختاری آن با تکیه بر پی‌رنگ، شخصیت، زاویه دید، صحنه(زمان و مکان) و پایان‌بندی مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ و در نهایت شباهت‌ها و تفاوت‌های ساختاری و محتوایی داستان دفو و ابن طفیل ذکر می‌گردد. یافته‌های پژوهش حاضر گویای این واقعیت است که این دو داستان در ساختار و محتوا به هم شبیه هستند. این شباهت در جنبه‌های ساختاری، بیش‌تر از ابعاد محتوایی است. Manuscript profile

تعد الجزائر وایران من الشعوب التی عانت معانات کثیرة من سلطة الإستعمار وتعدی المعتدین، ثم استطاعت أن تتخلص من سلطات الظلم والاستبداد عبر الفداء والتضحیة وترخیص الدم، لذا المقاومة الشعبیة والتفانی فی سبیل تحریر الوطن أدی إلی خلق أدب المقاومة. یعکس الشعراء فی أدب المقاومة بطولات الشعب وکفاحهم ضد الطغاة ویستخدمون ألفاظهم للحث علی الجهاد وإستنهاض الهمم فی نفوس أبناء الشعب. هذا البحث یقوم بدراسة مقارنة لعنصر المقاومة فی شعر الشاعر الجزائری الربیع بوشامة والشاعر الایرانی سیدحسن حسینی لیکشف عن زوایا أدب المقاومة فی شعرهما بتحلیل النماذج الشعریة عن طریق المنهج الوصفی- التحلیلی. فالدعوة إلی الثورة والنضال، تکریم الشهادة والشهید، الأمل بالحریة، فضح وتحدی الطغاة من أهم عناصر المقاومة فی شعرهما. الشاعران یقومان بترهیب العدو بالتعبیر عن صمود الشعب وکفاحهم وتفانیهم فی سبیل الوطن وحبهم لبلادهم وفی شعر الربیع نجد نوعا من الحث علی استئصال الاستعمار من الجزائر لکن حسینی بسبب عدم استعمار الایران من قبل العراق لم یتطرق لهذا المضمون. والشاعران یریان الشهید خالداً لأنه یتفانی بالروح فی سبیل الوطن وحریته لکن الربیع یجعل الشهید رمزاً للأجیال المتعاقبة حینما حسینی لم یتطرق إلی رمزیة الشهید. Manuscript profile

إنّ اللص والکلاب هی الرّوایة الثّانیة لنجیب محفوظ الحائز علی جائزة نوبل. هذه الرّوایة من الرّوایات الرّمزیة الّتی ینکر فیها نجیب محفوظ السّلطة الحاکمة علی المجتمع المصری ویطعن بها. فی هذه الرّوایة رؤوف علوان هتو رمز عن الزّعماء الإشتراکیین وسعید مهران رمز عن الشّعب الذی صار ضحیة لهولاء الزّعماء وهو فی الحقیقة ضحیة مؤامرة الغدر والخیانة.لقد صوّر الکاتب بهذه الرّوایة الجوّ الحاکم علی مصر فی ذاک العصر بأحسن شکل. الحبکة فی الحقیقة هی سرد حوادث القصّة أو الروایة مع ترکیز الإهتمام علی الأسباب أو تسلسل الحوادث الذی یؤدّی إلی نتیجة خاصة فی القصّة. تبنی هذه الدّراسة علی المنهج الوصفی- التحلیلی ومن أهم نتائجها هی الف) اللص والکلاب تتألف من حبکة أصلیة وحبکات عدیدة والعلاقة بینهما علاقة منطقیّة کما أنّنا لا نری إنفکاکاً بینهما. ب) سرد الحوادث فی هذه الرّوایة مغلقة لأنّ نهایة الرّوایة لیست بمفتوحة والقارئ یطلع علی عاقبة بطل الرّوایة "سعید مهران" باستنتاجه للحوادث ج) للحبکة عناصر وهی: العمل والطبع وفکرة بطل الرّوایة؛ روایة اللص والکلاب تشمل علی بعض الفروع من هذه الحبکات وهی بالتوالی: الحبکة المغتمة، حبکة الإنحطاط والحبکة الإنفعالیة. Manuscript profile

از مهم ترین شاعران شیعى که نسب او به اهل بیت بازمى گردد، شریف رضى است. وى داراى قصایدى مشهور و ارزنده در رثاى امام حسین(ع) است. اشعار وى خالى از تکلف و آکنده از عاطفه صادقانه و عشق ناب به امام(ع) و خاندان ایشان است. این قصاید عبارت است از: "الأمانى حسرة و عناء" و "کرب و بلا" و "والهفتاة لعصبة علویة" و "رب ساع لقاعد" و "یا یوم عاشوراء". سرآغاز سرایش مرثیه هاى عاشورایى شریف رضى، دهم محرم، سال روز شهادت حسین بن على(ع) است. وى در قالب این پنج قصیده که روى هم دویست وسى وشش بیت و در رثاى امام حسین(ع) است، به بیان صفات و ویژگى هاى فردى و اجتماعى امام(ع) پرداخته است. روش این نوشتار، توصیفى - تحلیلى و هدف آن تحلیل شخصیت نمادین امام حسین(ع) در شعر سید رضى به عنوان یکى از قله هاى بلند ادب در قرن چهارم هجرى است. نتایج حاصله با تکیه بر آمار توصیفى تحلیلى و با استفاده از نمودار دایره اى در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است. Manuscript profile

قصیدۀ عینیۀ ابن سینا از جمله اولین آثاری است که در آن روح یا نفس ناطقۀ انسان به شکل یک پرنده به تصویر کشیده شده است. این قصیده نمایش فرود آمدن روان است که از جهان عقول مجرده در زندان تن اسیر می گردد و سرانجام آرزو می کند به خاستگاه نخستین خود بازگردد. قصیدۀ عینیۀ محمدرضا حکیمی با نام "الوهیج" که در بحر کامل مضمر و با همان قافیۀ عینیۀ ابن سینا سروده شده است، در واقع پاسخی به عینیۀ ابن سینا در روزگار ما به شمار می آید. چارچوب نظری بحث تلفیقی از ادبیات و جهان بینی گنوسی ها دربارۀ دوگانگی روح و جسم و هبوط روح از عالم بالا و اسارت آن در قفس جسم است. یافته های پژوهش نیز گویای این واقعیت است که عینیۀ ابن سینا و عینیۀ محمدرضا حکیمی دارای ساختار گنوسی هستند و با مقایسۀ محتوایی و ساختاری این دو چکامه می توان ضمن کشف تشابهات و تفاوت های موجود در آن ها، دغدغه های درونی و زوایای پیدا و پنهان اندیشۀ این دو حکیم را به شیوۀ توصیفی-تحلیلی شناخت. Manuscript profile