از شگردهای هنری سعدی آن است که سادگی را با صنعت گری در می آمیزد و هنرش را برای خواننده به نمایش می گذارد. وی گاهی از ابزارهای کارآمد همچون: آیرونی، کنایه، استعاره تهکمیه و.. برای گریز از شفاف گویی بهره می گیرد. نگاهی نو به مبحث شگردهای هنری آیرونی، باعث یافتن راهی تازه برای تشخیص میزان قدرت و هنر شاعری وی است. هدف از این جستار بررسی بسامد تحلیلی شگردهای هنری آیرونی که شامل: کلامی، بلاغی، رادیکالی، موقعیت، ساختاری، سقراطی و تقدیر، در اشعار سعدی شیرازی و مقایسه آن با کنایه است زیرا هرچند میان کنایه و آیرونی تفاوت هایی وجود دارد اما شگردهای هنری آیرونی در کنار کنایه افزایش می یابد؛ بنابراین بهره گیری از ساختار کنایی همراه با آیرونی بر پیچیدگی و ابهام کلام می افزاید. روش کار در این پژوهش توصیفی- آماری است. یافته های پژوهش نشان می دهد آیرونی به عنوان یکی از اجزای سازندۀ زبان در اشعار سعدی برای بیان اندیشه های دینی، سیاسی و اجتماعی نمود بسیار روشن و آشکار دارد. آیرونی کلامی با 29% بیشترین بسامد و آیرونی تقدیر با 3% کمترین بسامد را به خود اختصاص داده است. در این میان سهم سعدی در کاربرد کنایه و آیرونی به طور محسوسی کمتر از هم عصران خود است. Manuscript profile

میرزا محمّد حسین بن میرزا محمّد شریفی شیرازی متخلّص به عالی از شاعران قرن سیزده، دورۀ قاجار و از خاندان های معتبر شیراز است. دیوان اشعار بر جای مانده از وی در بردارندۀ 2101 بیت، در قالب قصیده، قطعه، غزل و رباعی است. قالب مسلّط دیوان اشعار عالی غزل و سبکِ رایج در دیوانش بازگشت ادبی است. شعر عالی از ویژگی های فکری قرن سیزده که به طور کلی در ادبیات فارسی رواج داشته، برخوردار است؛ وی همان گونه که در زبان، پیرو قدما بوده در طرح موضوع و مضمون نیز مقلّد ایشان بوده است و می توان گفت که همچون معاصران خود به بازآفرینی مضامین و موضوعات قدما به زبان قدما مشغول بوده است؛ در قصایدش اندیشۀ ناصرخسرو؛ اخلاقیات، زهد، حکمت، پند و اندرز منعکس است و در غزل هایش از همان عشق و هجر مطرح شده از سوی حافظ و سعدی بار دیگر سخن می راند و اساساً عمدۀ درونمایۀ غزل هایش عشق و هجر است؛ همچنین مورد توّجه شاعری چون رهی معیّری بوده است. عالی از انواع موسیقی (بیرونی، کناری، درونی)، صنایع بدیعی و صورخیال در اشعارش بهره برده است تا شعری موزون و آهنگین و خیال انگیز و تاثیرگذار پدید آورد. شاعر، شیعه مذهبِ اثنی عشری و ارادتش به پیامبر و اهل بیت در اشعارش مشهود است. به استناد تذکره ها شاعر خوشنویس بوده و خود نیز به آن اشاره کرده است. این پژوهش ضمن بررسی ویژگی های سبکی؛ اعم از زبانی، ادبی و بویژه فکریِ شاعر، مختصری به زندگی نامه و تحلیل نسخۀ خطّی عالی نیز پرداخته است. روش به کار رفته در مقاله، توصیفی- تحلیلی است. Manuscript profile

در هر جامعه‌ای، نوعی آگاهی جمعی وجود دارد که آن را آگاهی ملّی گویند و در ادبیّات فارسی با عنوان درون مایۀ ملّی– میهنی مطرح می‌گردد. هدف این مقاله تبیین دیدگاه غلام‌علی رعدی آذرخشی نسبت به زبان، فرهنگ، تمدّن و ارزش‌های اجتماعی ایران و بررسی و تحلیل درون‌مایه‌های ملّی و میهنی و کارکرد ادب حماسی معاصر در سروده‌های رعدی و نیز ارزش‌یابی نقطه‌نظرهای این گویندة بزرگ ادب غنایی و حماسی معاصر است. نویسندگان در این جستار کوشیده اند با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از روش کتاب خانه‌ای، درون‌مایه‌هایی نظیر وطن‌دوستی، دشمن‌ستیزی و شخصیّت‌های ملّی و تاریخی را بررسی کنند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که رعدی به کارکردهای حماسی معاصر از جمله استعمارستیزی، توجّه به هویّت و زبان ملّی و حفظ استقلال و تمامیّت ارضی توجّه داشته است. نگرش او به مفهوم میهن و وطن‌دوستی تا حدّی متفاوت از نگاه دیگر شاعران است و گستردگی اندیشة شاعر در بزرگ‌داشت شخصیّت‌های تاریخی و ملّی از گذشته تا حال امتداد دارد. Manuscript profile

شاهنامۀ فردوسی به دلیل داشتن داستان های جذّاب، همواره نظر بسیاری از نویسندگان کودک و نوجوان را به خود جلب کرده است.کودک از منظر شناختی و داشتن ویژگی های منحصر به گروه سنّی خود، نیازهای مختص به خویش را در دریافت منابع علمی و حتّی داستانی دارد. به همین دلیل، مقالة حاضر که به شیوة توصیفی و تحلیلی نگاشته شده و روش گردآوری اطّلاعات آن بر پایة مطالعات کتاب خانه ای بوده، می کوشد تا با توجّه به شرایط سنّی کودک، ظرفیت های برخی داستان های واقع گرای شاهنامه را که شامل موضوعات رزمی، تاریخی، اجتماعی، عاشقانه، عارفانه و اخلاقی می شود، مورد بررسی قرار دهد تا بتوان با شگردهایی چون بازنویسی، بازآفرینی، بازنگری و غیره، متن کهن شاهنامه را برای این گروه مناسب سازی کرد. داستان های واقع گرای شاهنامه در صورت مناسب سازی، زمانی می تواند نظر کودکان را جلب کند که با زندگی معمول آنان در ارتباط باشد. به علاوه آن دسته از داستان ها که شرح حال یک یا چند شخصیت قهرمان است، به دلیل داشتن محتوایی ماجراجویانه و نزدیک به زندگی بشری، الگویی را در اختیار کودکان قرار می دهد که از ذهن آن ها دور نیست. هم چنین وجود شخصیت های کودک در داستان های واقع گرای شاهنامه به دلیل ایجاد حسّ هم‎ذات‎پنداری در مخاطب، می تواند یکی از عوامل مهم در افزایش ظرفیت های داستانی برای جذب کودکان باشد. Manuscript profile