هر یک از انواع ادبی به اقتضای درون‌مایۀ خود شاخص‌های صوری و محتوایی خاصی را دارند که آن ها را از سایر انواع ادبی متمایز می‌سازد. خواجوی کرمانی از جمله شعرایی است که در ساختار منظومه های غنایی به جنبۀ حماسی و تعلیمی کلام نیز توجه داشته؛ اما شاخص ها و مؤلفه های ادبیات غنایی در این منظومه ها آشکارتر است. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش است که ساختار روایی منظومۀ گل و نوروز تا چه اندازه با مؤلفه های ادب غنایی از دیدگاه رویکردهای زبان‌شناختی و ادبی قابل انطباق است؟ یافته ها حاکی از آن است که در بافت متنی این منظومه کارکرد شعری و ادبیِ متن نشان از غلبۀ نقش عاطفی زبان بر نقش ارجاعی آن دارد. عوامل بسیاری در این منظومه قابل برشمردن هستند که در جهت تقویت عنصر غنایی متن مطرح شده اند و بُعد روایی آن را در وهلۀ بعد قرار داده اند. عواملی مانند ترکیبات و تعبیرات غنایی ، توصیفات نرم و لطیف، فضای غم آلود و انزواطلبی ، کنشگری عاشق و معشوق ، نداشتن ارجاع برون متنی پیچیده ، ساختار نحوی ساده جملات ، تک گویی های درونی شخصیت اصلی ، کاربرد متعدد عناصر بیانی از جمله استعاره و تشبیه ، توصیف صحنه های رزم و بزم مهم ترین نمودهای تبلور این نقش در منظومۀ گل و نوروز هستند. علاوه بر این نوع پردازش شخصیت ها مانند شخصیت قهرمان ، شرور ، یاریگر ، شاهزاده خانم ، خیرخواه و ناصح و درون مایۀ روایت مانند خواب دیدن، سفر، وجود موانع بسیار در مسیر وصال ، درگیری با اژدها و ...، نیز با هدف تقویت عنصر غنایی متن به کار رفته اند. Manuscript profile

ابوالحسن ماوردی یکی از نظریه‌پردازان سیاسی قرن پنجم است که نقش مهمّی در تنظیم مبانی قدرت سیاسی دولت اسلامی داشته است. اندیشه‌های سیاسی سیاستگذاران مسلمان در گذر زمان به متون تاریخی نیز راه یافته است. نویسندگان در این پژوهش کوشیده‌اند به روش توصیفی ـ تحلیلی وجوه مشابهت آراء سیاسی ماوردی در باب بایسته‌های حکومت و وظایف زمامداران در کتاب الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه را با تاریخ جهانگشا بررسی نمایند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مؤلّفه‌های اصلی آراء سیاسی مشترک در دو کتاب الاحکام‌السلطانیه و الولایات الدینیه و تاریخ جهانگشای جوینی در شش محور اصلی حاکمیت، وظایف امام و فرمانروا، برکناری امام و حاکم، فرمانروایان استیلا، سرکوبی مخالفان، دیوانسالاری و نهادهای دولتی قابل بررسی است. در نوشته‌های هر دو نویسنده دستیابی به قدرت و دوام حکومت برای زمامدار به خواست و تأیید الهی است. سه وظیفة اصلی حاکم دین‌پناهی، جهاد و عدالت است. خلیفه و سلطان، در واجب‌الاطاعه بودن، حقوق و وظایف برابرند و سرکوبی دشمنان سیاسی به جهاد تعبیر می‌شود و کارگزاران و نهادهای دولتی کارآمد بر دوام دولت می‌افزایند. Manuscript profile

نویسندگان متون منثور اقناعی در زبان فارسی با تأسی از آراء سیاست‌گذاران و سیاست‌نامه نویسان مسلمان به تحکیم بنیان دولت‌ها پرداخته‌اند. یکی از مهمترین وظایف این نویسندگان مشروعیت‌بخشی و القای حقّ حاکمیت رسمی و قانونی به حکومت‌هاست. روش تحقیق مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و نویسندگان در این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال هستند که ابعاد مشترک اقتدار سیاسی حکومت‌ها در دو کتاب تاریخ بیهقی و راحةالصدور کدامند؟ یافته های پژوهش نشان می‌دهد لازمة اصلی اقتدار سیاسی، کسب مشروعیت سیاسی و دینی است. در این آثار، حاکمان جامعه می‌کوشند با کسب مشروعیت سیاسی، مفوّض شدن قدرت از خلیفه به سلطان، تأسیس دستگاه‌ها و نهادهای کارآمد دولتی، تقویت قدرت نظامی و مالی، القای دارا بودن ویژگی‌های ماورایی، عدالت‌ورزی و رسیدگی به امور مسلمانان به تثبیت حاکمیت خود بپردازند. القای مشروعیت دینی حکومت‌ها نیز با تأکید بر الهی بودن منشأ قدرت پادشاهان، نقش تقدیر در حاکمیت زمامداران، وجوب اطاعت از آنها، دینیاری و سرکوبی دشمنان به انجام می‌رسد. Manuscript profile