پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که دگرگونی و هوشمندسازی استراتژی قدرت نظامی آمریکا در منطقه خلیج‌‌فارس از سال 2001 میلادی تاکنون، به چه صورت انجام شده است؟ پژوهش بر این فرضیه استوار است که نتایج و هزینه‌های هنگفت استراتژی‌‌های نظامی‌‌محور آمریکا در دوره جورج دبلیوبوش، متأثر از قدرت سخت، رؤسای جمهور بعدی این کشور را بر آن داشت تا با پیگیری استراتژی قدرت هوشمند، به موازات حضور نظامی، با ابزارهایی چون، دیپلماسی، تجارت، کمک‌‌های خارجی و گسترش ارزش‌‌ها، به بازسازی چهره مخدوش آمریکا در منطقه خاورمیانه و خلیج‌‌فارس اقدام نمایند. روش پژوهش تحلیل محتوا بوده و نتایج نشان داد که پیامدهای مداخلات نظامی آمریکا در منطقه خلیج‌‌فارس، محدودیت‌‌های استراتژی قدرت سخت واشینگتن را در دوره دولت بوش نمایان نمود. از این‌‌رو، باراک اوباما و رؤسای جمهور بعدی این کشور، بر بهره‌‌گیری همزمان از گزاره‌‌های قدرت سخت و قدرت نرم، تحت عنوان قدرت هوشمند تاکید داشته‌اند. هرچند رویکرد آنها با یکدیگر متفاوت بوده است، اما در مجموع مهم‌‌ترین هدف هوشمند و مشترک رؤسای جمهور آمریکا در منطقه خلیج‌‌فارس، تغییر شکل هوشمندانه موازنه قدرت در این منطقه به سود آمریکا و به ضرر ایران، با ایجاد مشارکت اسرائیل و کشورهای عربی منطقه، به خصوص عربستان و امارات بوده است. Manuscript profile

تقابل ایران و آمریکا در موضوعات سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، آغاز شده و به مرور در حوزه‌های وسیعی نیز گسترش یافته است. با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، تقابل دو کشور وارد مرحله جدیدی گردید. ترامپ با رویکرد رئالیسم اصولی و با بهره‌گیری از راهبرد مرد دیوانه نیکسون، به دنبال تضعیف ایران در حوزه‌های مختلف اقتصادی و سیاسی، در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی برآمد. با توجه به ویژگی‌های شخصیتی ترامپ، تجزیه‌وتحلیل رفتار و رویکردهای وی در خصوص ایران می‌تواند چشم‌انداز روشنی را برای دولتمردان ایرانی، جهت پیش‌برد اهداف ملی و راهبردهای مقابله‌جویانه در قبال رویکردهای ضد‌ایرانی ترامپ به همراه داشته باشد. در راستای نیل به این هدف، روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها با بررسی موضوع فوق می‌تواند فضای جدیدی را برای خلق آینده‌های بدیل و روشن، پیش‌روی جمهوری اسلامی ایران فراهم نماید. فهم درست رویکردها و سیاست‌های اعلامی و اعمالی ترامپ در قبال ایران، از جانب دولت‌مردان ایرانی، برای‌ طراحی یک اقدام متقابل و در عین حال هوشمند، در راستای تامین اهداف ملی ضروری است. مهم-ترین ابزار در نیل به این اهداف، ارائه چهره‌ای معقول و منطقی از جمهوری اسلامی ایران، با تاکید بر رعایت اصول و قواعد پذیرفته شده بین‌المللی و از همه مهم‌تر، اتخاذ دیپلماسی هوشمند با بهره‌گیری هم‌زمان از مولفه‌های قدرت سخت در کنار الگوی ارتباطی قدرت نرم می‌باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر این است تا با بهره‌گیری از روش تحلیل آینده پژوهی، مبتنی بر روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها، به بررسی و تجزیه‌و‌تحلیل رفتار ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران بپردازد. Manuscript profile

کشیده شدن تدریجی طرح سپر دفاع موشکی ایالات متحده از اروپا به منطقه خلیج فارس، در طول یک دهه گذشته و استقرار اجزای راداری و پدافندی این طرح، در جای جای منطقه خلیج فارس چه در پهنه خشکی و چه در پهنه شناوری آن، آثار و پیامدهای متنابهی را نیز برای نـظام های منطقه ای و بـین المللی به همراه داشته و امنیت شکننده منطقه خلیج فارس را بیش از پیش متاثر از خود نموده است. مورادی از قبیل شروع مسابقه تسلیحاتی، برهم خوردن موازنه قدرت، تیرگی روابط و بی‌ثباتی منطقه‌ای و از همه مهم تر اتحاد سه جانبه اعراب، اسرائیل و آمریکا را می توان از پیامدهای امنیتی استقرار این طرح در منطقه خلیج فارس دانست. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر این است تا با روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری داده‌ها با روش کتابخانه‌ای، پس از بررسی دلائل شکل گیری سپر دفاع موشکی، گسترش آن به منطقه خلیج فارس و تاثیر آن بر امنیت این منطقه نیز مورد تحلیل و واکاوی دقیق قرار دهد. اجرای این طرح در منطقه خلیج فارس آثار و پیامدهای متنابهی را برای نـظام بـین الملل و در راس آن منطقه خاورمیانه و خلیج فارس به‌ همراه‌‌ خواهد داشت و بر امنیت این منطقه تاثیر گذار خواهد بود و در مقابل حساسیت بسیاری از کشورهای منطقه از جمله ایران را نـسبت بـه سرشت و سرنوشت نهایی این طرح بر می انگیزد. Manuscript profile

یکی از موضوعاتی که همواره بر امنیت ملی ایران تاثیرگذار بوده است، حضور نظامی مداخله‌جویانه آمریکا در خلیج فارس است. این کشور امروزه بزرگترین تهدید برون‌منطقه‌ای در منطقه خلیج فارس بر علیه امنیت ملی ایران می‌باشد. ایران نیز همواره در جهت حفظ و ارتقای توان بازدارندگی خود در قبال حضور نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس تلاش نموده است. این پژوهش به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش می‌باشد که نقش جمهوری اسلامی ایران در بازدارندگی حضور نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس چه می‌باشد؟ با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی جهت آزمون فرضیه و روش کتابخانه‌ای و فیش‌برداری برای گردآوری داده‌ها و بهره‌برداری از گزاره‌های نظریه موازنه تهدید، این نتیجه حاصل گردید که جمهوری اسلامی ایران ضمن بهره‌برداری بهینه از موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خود در منطقه خلیج فارس، با توسعه قدرت دریایی، هوایی، زمینی و موشکی خود در کنار بهره-برداری از راهبرد جنگ‌های نامتقارن و استفاده از نیروهای نیابتی و همچنین پیگیری دیپلماسی رفاقت با کشورهای منطقه خلیج فارس، به دنبال عملی ساختن استراتژی عدم دسترسی در منطقه خلیج فارس بوده است تا ضمن ایجاد یک موازنه تهدید موثر در برابر تهدیدات حضور نظامی آمریکا، قدرت بازدارندگی خود را در مقابل این کشور به خصوص در عرصه نظامی ارتقا بخشد. اقدامات جمهوری اسلامی ایران باعث تقویت امنیت ملی این کشور و در مقابل چالشی جدی برای حضور موثر نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس گردید. Manuscript profile