مدیریت و بهینه‌سازی سبدی متشکل از انواع دارایی با هدف افزایش بازده و کاهش ریسک، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده‌ است. باتوجه به تورم در بازار ایران، عملکرد متفاوت دسته‌های دارایی در شرایط مختلف بازار و قابلیت کسب سود بیشتر به همراه ریسک کمتر با متنوع‌سازی انواع دارایی، تشکیل سبدی متشکل از سهام، ارز و کالا ضروری به ‌نظر می‌رسد. در این مقاله دارایی‌هایی از دسته-هایی شامل سکه امامی، دلار آمریکا و 11 شاخص‌ سهام بخش‌های مختلف صنعت در ترکیب سبد در نظرگرفته ‌شده‌‌است. با توجه به اهمیت سنجه ریسک در بهینه‌سازی سبد چند نوع دارایی، مدلی براساس ارزش در معرض ریسک شرطی با رویکرد شبیه‌سازی تاریخی توسعه ‌داده‌‌شده، کارایی آن با مدل میانگین-واریانس مقایسه‌ شده و برای حل مدل‌ها دو الگوریتم کلونی مصنوعی زنبورعسل و رقابت استعماری بکارگرفته‌شد. برای ارزیابی مدل‌ها در بازار ایران، از سری زمانی قیمت روزانه دارایی‌ها در بازه 1392 الی 1398 استفاده شد. نتایج حاصل از مقایسه دو مدل در دوره‌های آموزش و تست نشان‌ داد، در بهینه‌سازی سبد انواع دارایی مدل میانگین-ارزش درمعرض ریسک شرطی از میانگین-واریانس عملکرد بهتری دارد. از طرفی براساس نسبت‌های شارپ، شارپ شرطی و بازده به ریسک، سبد‌های بهینه‌شده با الگوریتم کلونی مصنوعی زنبورعسل بهتر از الگوریتم رقابت استعماری هستند. Manuscript profile