چکیده از آنجا که حقوق ایران با تکیه بر نظام حقوقی اسلام و براساس کرامت انسانی طراحی شده است، قوانین و مقررات آن تا حد توان منطبق با ماهیت انسان است. به همین علت، حقوق و تکالیف انسانها و از جمله حقوق و تکالیف زوجین در حقوق ایران، بر اساس حقایق انسانی مقرر گردیده است. در ازدواج دائم و موقت، حقوق و تکالیف زوجین دارای دو بخش مالی و غیر مالی بوده و زوجین به دلیل تفاوتهای جنسیتی، از حقوق و تکالیف مالی متفاوتی برخوردار هستند. مهمترین حقوق و تکالیف مالی بین زوجین، عبارت است از: مهریّه، نفقه، أجرةالمثل، حقوق وظیفه ومستمری و إرثیّه. از آنجا که قضات دادگاهها موظفند موافق قوانین به دعاوی رسیدگی کرده، حکم مقتضی صادر و یا فصل خصومت نمایند...(م3ق.آ.د.م)1، بنابراین بررسی حقوق و تکالیف مالی پنجگانه بین زوجین فوق الذکر و نحوه استخراج و استنباط احکام آنها از قوانین و مقررات حقوق ایران، خصوصا با توجه به تفاوتهای آنها لازم و ضروری است. در حالی که چهار حق مالی مهریّه، نفقه، أجرةالمثل و حقوق وظیفه و مستمری به زوجه تعلق دارد، لیکن هر یک اززوجین با وفات دیگری از وی ارث می‌برد. علاوه براین، اغلب قوانین مربوط به حقوق و تکالیف مالی بین زوجین، جزء قواعد امری بوده و شرط بنایی یا تبانی در آنها راه ندارد. همچنین، به دلیل ابتنای فقهی قوانین ایران، مبانی فقهی آنها نیز در حد لازم مورد توجه قرار گرفته است. 1. قانون آیین دادرسی مدنی (ق.آ.د.م). Manuscript profile