در سال های اخیر و با افزایش همگرایی و نوآوری در بازارهای مالی، نگرانی در خصوص ثبات کلی نظام مالی افزایش یافته و مفهوم ریسک سیستمی، اهمیت روزافزونی یافته است. ریسک سیستمی، ریسک ناشی از ارتباطات درونی و وابستگی در یک سیستم یا بازار است که در آن ناتوانی یک شرکت یا گروهی از شرکت‌ها می‌تواند موجب ایجاد بحران در کل سیستم شود. لذا در این پژوهش تلاش می‌گردد که با استفاده از رویکرد ارزش در معرض خطر شرطی[i] (CoVaR) چارچوبی جهت سنجش و پیش‌بینی ریسک سیستمی در بازار سرمایه ایران ارائه گردد. بر این اساس، ΔCoVaR به عنوان سنجه ریسک سیستمی با استفاده از رگرسیون چندک مبتنی بر مجموعه‌ای از متغیرهای حالت[ii] که نشاندهنده تغییرات توزیع شرطی بازده دارایی‌ها در طول زمان بوده و همچنین قابل اندازه‌گیری در مقاطع هفتگی باشند برآورد می گردد. همچنین به منظور افزایش دقت برآورد، متغیرهای تحقیق با الگوبرداری از مدل خودرگرسیون شرطی ارزش در معرض خطر (CAViaR) توسعه داده شده و برخی ویژگی‌های متأخر شرکت‌ها نیز به آن اضافه شده است. سپس به منظور سنجش اعتبار مدل از روش‌های پیش آزمایی[iii] استفاده می‌شود. از طرف دیگر، پتانسیل ریسک سیستمی در زمان کاهش نوسانات افزایش می‌یابد که به این مفهوم، تناقض نوسانات[iv] می‌گویند. لذا در این پژوهش، تلاش می‌گردد با بهره‌برداری از ساختار پانلی داده‌ها و ارتباط ΔCoVaR با مقادیر متغیرهای خاص شرکت که امکان دسترسی به آن‌ها در فواصل زمانی مشخص وجود دارد، ریسک سیستمی پیش‌بینی گردد Manuscript profile

بانک‌ها به واسطه نوع فعالیت خود در معرض مخاطرات گوناگونی از جمله درخواست سپرده‌گذاران برای خروج یکباره تمامی سپرده‌ها قرار دارند. قانون‌گذاردرماده 95 قانون برنامه پنج ساله چهارم موضوع را مد نظر قرار داده و به طور مستقیم بر لزوم توجه به امنیت و همچنین بازپرداخت سرمایه‌های سپرده‌‌گذاران تأکید نموده است. متعاقب این قانون صندوق ضمانت سپرده‌ها تشکیل و آیین نامه‌ای با عنوان " آیین نامه میزان و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها " در تاریخ 3/5/1392 توسط هیات وزیران مصوب شد. در این آیین نامه و اصلاحیه‌های بعدی، سه نوع حق عضویت با نام‌های حق عضویت اولیه، سالانه و خاص نام برده شده ومبنای مشخصی برای حق عضویت اولیه و سالانه در نظر گرفته شده در حالی که برای حق عضویت خاص که صندوق می‌تواند متناسب با ریسک هر بانک حداکثر دو بار در هر سال دریافت کند هیچ‌گونه معیار مشخصی مد نظر قرار نگرفته است. بر این اساس در این تحقیق طراحی الگوی محاسباتی برای حق عضویت خاص بر مبنای ویژگی‌های متمایز گروه‌های مختلف بانکی مد نظر قرار گرفته است. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از پژوهش‌های قبلی، 33 شاخص موثر بر ریسک شناسایی شده و با روش دلفی فازی از 74 خبره در 4 گروه نظر سنجی شده است. نتایج حاصله از این رویکرد با استفاده از اعداد فازی ذوزنقه‌ای حاکی از آن است که 22 شاخص از نظر خبرگان با اهمیت تلقی شده و 10 شاخص دارای اهمیت نسبی کمتری می‌باشند. Manuscript profile