کشمش به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی تولیدی و منبع مهم ارزآور برای کشوروهمچنین یک محصول باارزش اقتصادی در ایران بشمار می‌رود. هدف از انجام این پژوهش، تعیین راهبردی‌های صادراتی مدیریت تولید، فرآوری و بازاریابی خوشه های صادراتی خشکبار با تأکید بر محصول کشمش می‌باشد. لذا دراین مطالعه به‌منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای بازار کشمش در بخش تولید و فرآوری در قالب آمیخته بازاریابی، از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک استفاده شده است. داده‌های موردنیاز از راه مصاحبه حضوری با 10 نفر از خبرگان وزارت بازرگانی ، اتاق‌های بازرگانی و وزارت جهاد کشاورزی و صادرکنندگان کشمش به‌عنوان روش اصلی گـردآوری داده‌ها مورداستفاده قرار گرفت و تکمیل پرسشنامه تخصصی و گردآوری آن با مدیران و کارشناسان شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده کشمش در شهرهای قزوین و تهران انجام گردید. نتایج ماتریس عوامل داخلی نشان دادند که آمیخته فرآوری، محصول، شواهد فیزیکی و موقعیت، غلبه نقاط قوت بر ضعف رانشان میدهد و نتایج ماتریس عوامل خارجی نیز وضعیت غلبه نقاط فرصت بر تهدید را نشان میدهد. نتایج به‌دست‌آمده از ماتریس تحلیل وضعیت نشانگر تنوع و رقابتی بودن راهبردهای آمیخته‌های بازاریابی است. بدین ترتیب، ارتقای کیفیت تولید محصولات مشتقه، استفاده دورهای از اراضی کاشت انگور و فرآوری کشمش جهت حفظ و بهبود خاک، تأکید بر بهره‌وری مزارع و گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی در مناطق عمده کشت انگور پیشنهاد می‌شود... Manuscript profile