Journal of Water and Soil Resources Conservation
,
Issue52,Year,
Winter
2024
زمینه و هدف: آبهای زیرزمینی یکی از منابع اصلی توسعه پایدار در جوامع بشری بوده که با توجه به تامین آب مورد نیاز بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت، آلودگی آنها اثرات مخربی به همراه خواهد داشت. علاوهبراین، شبکه انتقال سوخت بهدلیل ذخیرهسازی و انتقال فرآوردههای نفتی از اهمیت More
زمینه و هدف: آبهای زیرزمینی یکی از منابع اصلی توسعه پایدار در جوامع بشری بوده که با توجه به تامین آب مورد نیاز بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت، آلودگی آنها اثرات مخربی به همراه خواهد داشت. علاوهبراین، شبکه انتقال سوخت بهدلیل ذخیرهسازی و انتقال فرآوردههای نفتی از اهمیت بالایی برخوردار است. اهمیت این سیستم در هنگام وقوع حوادثی مانند زلزله از جنبههای مختلف افزایش مییابد. آلودگی منابع آب زیرزمینی براثر نشت از سیستم انتقال سوخت، یکی از اثرات ثانویه زلزله بوده و تاثیر نامطلوبی بر محیطزیست و سلامت انسان بر جای میگذارد. این تحقیق بر ارزیابی آسیبپذیری آبهای زیرزمینی در اثر خرابی شبکه انتقال سوخت شهری در برابر وقوع زلزله متمرکز بوده که در قالب مطالعات موردی بر شبکه انتقال سوخت شهر تهران و آبخوان دشت تهران-کرج انجام شدهاست.
روش پژوهش: در این تحقیق مدلی تلفیقی برای تحلیل آسیب لرزهای و ارزیابی ریسک در شرایط عدم قطعیت در شبکه انتقال سوخت شهر تهران تعریف و اجرا شدهاست. در این مدل پیامدهای آسیب شبکه انتقال سوخت تحت سه سناریو زلزله (با بزرگای 5، 6، 7 ریشتر) بر آلودگی آبهای زیرزمینی شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفتهاست. علاوه براین استراتژیهای راهبردی به منظور کاهش اثرات احتمالی آلودگی آبهای زیرزمینی ناشی از زلزله ارائه شدهاست. مدل پیشنهادی جهت ارزیابی آسیب در خط لوله شبکه انتقال سوخت با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه (ANN) توسعه یافتهاست. همچنین برای ارزیابی آلودگی آبهای زیرزمینی بر اساس نشت سوخت از شبکه انتقال سوخت آسیب دیده، از مدل DRASTIC استفاده شدهاست. در این مطالعات برنامهریزی استراتژیک براساس استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری استوار و درجه استواری به منظور کاهش اثرات احتمالی آلودگی آبهای زیرزمینی با بهرهگیری از تئوری حداقل-حداکثر تاسف، انجام شدهاست.
یافتهها: نتایج این تحقیق نشان داد که مدل شبکه عصبی مصنوعی توسعهداده شده توانایی بالایی در ارزیابی آسیب (شکست و نشتی) در خط لوله شبکه انتقال سوخت داشته، به گونهای که ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) و ضریب همبستگی R به ترتیب برابر با 0.029 و 0.98 بود. براساس نتایج، میزان خسارت وارده به خطلوله در سناریوی اول (زمینلرزه با بزرگای 5 ریشتر) برابر با 15 نشتی و 2 خرابی، در سناریوی دوم ( زمینلرزه با بزرگای 6 ریشتر) برابر با 25 نشتی و 7 خرابی و در سناریوی سوم (زمینلرزه با بزرگای 7 ریشتر) تعداد نشتیها 27 و 9 شکست بودهاست. با توجه به نتایج حاصل از آلودگی آبخوان تحت سه سناریوی زلزله، مشخص میشود که در سناریوی زمین لرزه با بزرگای 5 ریشتر، 30 درصد آبخوان دارای پتانسیل آلودگی متوسط و 55 درصد پتانسیل آلودگی کم، در سناریوی زمین لرزه با بزرگای 6 ریشتر، 45 درصد آبخوان دارای پتانسیل آلودگی متوسط و 18 درصد پتانسیل آلودگی کم و در سناریوی زمینلرزه با بزرگای 7 ریشتر، 55 درصد آبخوان دارای پتانسیل آلودگی متوسط و 22 درصد پتانسیل آلودگی پایینی دارد. در راستای برنامهریزی استراتژیک کاهش آلودگی آبخوان، استراتژیهای مختلف در مقابل سناریوهای مختلف با معیار حداقل-حداکثر تاسف مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت سه استراتژی برای کاهش آلودگی منابع آبزیرزمینی ارائه شد. با توجه به نتایج، استفاده از استراتژی (عایق بندی محیط پیرامون خط لوله) منجر به کاهش 70 درصدی آلودگی آبهای زیرزمینی و استفاده از استراتژی (پیادهسازی سیستم هوشمند لرزهای برای قطع جریان سیال در وقوع زمین لرزه) که به عنوان استراتژی استوار شناخته شد منجر به کاهش 75 درصدی آلودگی آبخوان شدهاست.
نتایج: براساس نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد مدل توسعه داده شده در این پژوهش مشخص گردید که مدل ارائه شده دارای عملکرد قابل قبولی در پیشبینی آسیبپذیری لرزهای خطلوله انتقال سوخت و ارزیابی آلودگی آبخوان بودهاست. این مدل قابلیت پیادهسازی در مناطق مختلف شهری و ارزیابی عملکرد سیستم انتقال سوخت تحت سناریوهای مختلف زمین لرزه و نیز ارزیابی آلودگی آبهای زیرزمینی را داشته و به عنوان یک مدل مرجع میتواند به صورت گسترده مورد استفاده فعالان و طراحان قرار گیرد. همچنین بر اساس نتایج حاصل از مدیریت استراتژیک کنترل آلودگی آبزیرزمینی، بهرهگیری از استراتژی پیادهسازی سیستم هوشمند لرزهای برای قطع جریان سیال در وقوع زمینلرزه میتواندبه عنوان یک راهکار فراگیر در راستای کاهش آسیبهای زیستمحیطی بر منابع آب زیرزمینی بهویژه در مناطق لرزهخیز مورد استفاده قرار گیرد.
Manuscript profile
Journal of Optimization in Industrial Engineering
,
Issue34,Year,
Spring
2023
Bridges, the most important road infrastructure in construction and operation conditions, are constantly exposed to the crisis of depreciation and destruction. With the reduction of government budgets and the consequent reduction of their maintenance credits, the approa More
Bridges, the most important road infrastructure in construction and operation conditions, are constantly exposed to the crisis of depreciation and destruction. With the reduction of government budgets and the consequent reduction of their maintenance credits, the approach of this crisis to a disaster is implausible. In such a situation, a dynamic and comprehensive system that can appropriately prioritize limited budget allocation is undoubtedly desirable for the trustees. This system is called Bridge Management System (BMS). This research seeks to investigate the capacities of improving the management system of road bridges in Iran. For this purpose, a library study method has been used to examine the findings of other researchers in the field of BMS improvement potentials. The result of this study is the selection of three techniques of project risk management, comprehensive quality management and data mining, whose functions and characteristics to be able to match and improve BMS functions. A field study tested the improved performance of BMS in front of bridge maintenance operators in the country. The final result of the research showed that the proposed improved performance. It has raised the expectations of the operators of the maintenance of Iranian bridges in a general and step-by-step manner.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications