زمینه و هدف: یک چالش بزرگ در کشاورزی جهان تولید محصولات غذایی بیشتر برای 3/2 میلیارد نفر دیگر تا سال 2050 در سراسر جهان است. شوری تنش عمده¬ای است که عرضه محصولات غذایی را محدود می¬کند. مساحت كل زمین¬ها حدود 2/13 ميليارد هكتار است كه 7 ميليارد هكتار از آن قابـل كشت و 5/1 ميليارد هكتار زیر كشت است و حدود 23 درصد از زمین¬های زیر کشت در سراسر جهان (حدود 345 میلیون هکتار) تحت تأثیر تنش شوری قرار دارد و روز به روز بر میزان آن افزوده می¬شود. گیاهان را می‌توان به دو نوع شورزی‌ها و گلیکوفیت‌ها طبقه‌بندی کرد و اکثر گونه¬های زراعی عمده به این دسته دوم تعلق دارند. مقاله حاضر با هدف بررسی پژوهش¬های علمی مرتبط با اثرات، سازوکار¬های تحمل، روش¬های پژوهش، صفات مهم قابل اندازه¬گیری، مدیریت و کنترل تنش شوری و اکسیداتیو در گیاهان زراعي ارائه می¬شود. روش بررسی: مقاله حاضر یک مقاله مروری می¬باشد که با جستجو در مقاله¬های مرتبط در پایگاه¬های معتبر (Google scholar, Web of Science, PubMed, Scopus, SID) بدست آمده است. یافته¬ها: شوری روی خصوصیات مختلف گیاهان مانند صفات فیزیولوژیک، متابولیک، رشد و نمو، جوانه¬زنی، کمیت و کیفیت گیاه تاثیرات نامطلوبی دارد. مهمترین صدمات ناشی از تنش شوري شامل برهم خوردن توازن یونی ناشی از کاهش جذب یون¬هاي ضـروري، انباشتگی یون¬هاي مضر و کم آبی ناشی از کاهش جذب آب می¬باشد که باعث کاهش سنتز پروتئین، تعرق، انتقال یـون و در نهایـت کـاهش عملکرد نهایی می¬شود. از سازوکار¬های تحمل به تنش شوری می¬توان به هوموستازی یونی، انباشت املاح سازگار و حفاظت اسمزی، تنظیم آنتی اکسیدانی، پلی آمین¬ها، اکسید نیتریک و تنظیم هورمونی تحمل به شوری اشاره کرد. در شرایط تنش گونه¬های فعال اکسیژن مانند رادیکال¬های سوپراکسید، اکسیژن منفرد و رادیکال هیدروکسیل تولید می¬شود که باعث صدمه به ساختار سلولی، پروتئین¬ها، غشاء سلولی، کربوهیدرات¬ها، اسیدهای نوکلوئیک و در نهایت مرگ سلول می¬شود. بحث و نتیجه¬گیری: آنتی اکسیدان¬های آنزیمی یا غیر آنزیمی نقش بسیار مهمی در حفاظت گیاهان در مقابله با آسیب¬های اکسیداتیو دارند. سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، پروکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز از آنتی¬اکسیدان¬های آنزیمی و اسید اسکوریک، گلوتاتیون، کاروتنوئیدها و توکوفرول¬ها از آنتی اکسیدان¬های غیرآنزیمی محسوب می¬شوند که می¬توانند صدمات ناشی از گونه¬های فعال اکسیژن را کاهش دهند. Manuscript profile

تنش خشکی روی جنبه های مختلف رشد و نمو گیاهان (رشد رویشی، زایشی، پیدایش و تشکیل گل، گرده افشانی و لقاح و تشکیل دانه) تاثیر می گذارد. برای کاهش اثرات تنش خشکی بر گیاهان، شناسایی مکانیسم های عکس العمل گیاه در برابر تنش خشکی بسیار مهم است. در پاسخ به تنش خشکی در گیاهان تغییرات مورفوفیزیولوژیکی، بیوشیمیایی، سلولی و مولکولی رخ می دهند که برآیند این تغییرات بهبود در سیستم ریشه، ساختار برگ، تنظیم اسمزی، محتوای نسبی آب و تنظیم روزنه و برخی عوامل دیگر است. نمود فنوتیپی مواجهۀ گیاهان با تنش خشکی به صورت فرار از خشکی (زودرسی یا دوره رشد کوتاه، حساسیت به طول روز و کنترل پنجه‎دهی)، اجتناب از خشکی (سیستم ریشه‎ای توسعه یافته، هدایت روزنه‎ای مطلوب، بهبود اندازه و فراوانی روزنه‎ها، تجمع آبسیزیک اسید و ضخامت کوتیکول و قشر مومی روی برگ)، تحمل خشکی (تنظیم فشار اسمزی، تنظیم غیر فعال، تنظیم فعال، تجمع پرولین و جابجایی مواد پرورده) و بازیافت بروز پیدا می کند. از روش های مدیریتی بهبود تحمل تنش خشکی می توان ایجاد ارقام متحمل، استفاده از اسمولیت های خارجی مانند گلیسین بتائین و پرولین، محلول پاشی با هورمون‌های گیاهی مانند آبسیزیک اسید، سالسیلیک اسید (آسپرین)، جیبرلیک اسید، جاسمونیک‌ اسید، براسینو استروییدها و پلی آمین ها، کاربرد خارجی آنتی اکسیدان هایی مانند گلوتاتیون، آسکوربیک اسید (ویتامین C)، توکوفرول (ویتامین E) و اکسید نیتریک، محلول پاشی با عناصر ریز مغذی مانند آهن و روی، محلول پاشی با عناصر کمیاب مانند سیلیکون و سلنیوم و برهمکنش های میکروبی گیاهان مانند باکتری های محرک رشد و قارچ ها اشاره کرد. مقاله حاضر یک مقاله مروری است که با جستجو در مقاله های مرتبط در سایت های معتبر (Google scholar, Web of science, PubMed, Scopus, sid) بدست آمده است و با هدف بررسی اثرات، مکانیسم های تحمل، روش های پژوهش، صفات مهم قابل اندازه گیری، مدیریت و کنترل تنش خشکی تهیه شده است. Manuscript profile