میوه مرکبات سرشار از ترکیبات زیست‌فعال متعدد و مفیدی شامل ویتامین ث، ترکیبات فنلی، انواع فلاوونوئیدها، کاروتنوئیدها و قندها هستند که ارزش غذایی و آنتی اکسیدانی بالایی دارند. موقعیت میوه روی تاج پوششی درخت و اندازه میوه تأثیر بسزایی در کیفیت و کمیت این ترکیبات در مرکبات دارد. به همین منظور این پژوهش با هدف بررسی میزان تأثیر موقعیت میوه روی تاج درخت و اندازه میوه بر خصوصیات مورفوفیزیولوژی و بیوشیمیایی میوه پرتقال تامسون ناول (Citrus sinensis cv. Thomson Navel) انجام شد. در آزمایش اول میوه ها با اندازه متوسط و یکنواخت از دو موقعیت داخل و خارج تاج درخت برداشت شدند و در آزمایش دوم میوه ها پس از برداشت به سه اندازه کوچک، متوسط و بزرگ گروه بندی شدند. سپس وزن، حجم، طول و عرض میوه، رنگ پوست، ضخامت پوست، میزان عصاره، درصد ماده خشک، TA، TSS، TSS/TA، کلروفیل و کاروتنوئید کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی، میزان فنل کل، ویتامین ث، قند کل و قندهای احیاکننده به طور جداگانه در پوست و گوشت میوه ارزیابی و هم چنین ارزیابی حسی نیز انجام شد. نتایج نشان داد که میوه های برداشت شده از خارج تاج درخت سطح بالاتری را در شاخص های حجم میوه، ضخامت پوست،TSS/TA ، میزان a*، CCI، ظرفیت آنتی اکسیدانی پوست و قند کل پوست دارا بودند و در مقابل، میزان TA، L*، C، h° و b* در میوه های داخل تاج بالاتر بود. هم‌چنین نتایج نشان داد که اندازه میوه بر شاخص های فیزیکی میوه، میزان CCI و h°، میزان عصاره و درصد ماده خشک تأثیر معنی داری داشت اما این میوه ها در صفات کیفی و شیمیایی تفاوت معنی‌داری را نشان ندادند. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که میوه پرتقال با موقعیت خارج از تاج و اندازه بزرگ افزایش معنی داری در محتوای عصاره، میزان حجم واقعی، میانگین قطر میوه، عطر، طعم و شیرینی در مقایسه با موقعیت داخل تاج با اندازه کوچک دارد. Manuscript profile