با توجه به خودناسازگاری، پوکی بسیار بالای بذور و عدم یکنواختی گیاهان از نظر کیفیت گیاهچه و میزان شیرینی ریزازدیادی گیاه دارویی استویا از طریق روش‌های نوین کشت بافت یک راهکار مناسب به منظور کشت انبوه این گیاه دارویی می‌باشد. در این مطالعه به منظور بررسی تفاوت‌ پارمتر‌های رشد ریز‌نمونه‌های گیاه دارویی استویا در دو حالت کشت درون شیشه‌ای و بیوراکتور TIS مقایسه شدند. با توجه به امکان تبادل co2 در بالای ظروف کشت در بیوراکتورTIS و تبادل عناصر غذایی در اثر فعالیت متناوب پمپ‌ها می‌توانند از مهمترین دلایل برتری عملکرد بیوراکتور TIS نسبت به کشت درون شیشه‌ای باشد. با توجه به کاهش معنی‌دار عملکرد و سرعت رشد نمونه‌ها در روش کشت درون شیشه‌ای به علت عدم تبادل عناصر غذایی محیط کشت به دلیل استفاده از آگار در کشت جامد می‌توان با کشت ریز‌نمونه‌ها در بیوراکتور TISسرعت و میزان رشد را به طور معنی‌داری افزایش داد. همچنین کشت نمونه‌ها در بیوراکتور TIS به دلیل حجم مناسب ارلن‌ها و شرایط غرقاب موقتی محیط کشت امکان بهره‌وری ریزنمونه‌ها را در شرایط نسبتا یکسان فراهم نموده به طوری که امکان کاهش واکشت گیاهچه‌ها و نیز آلودگی‌های پس از انتقال نیز کاهش یافت. عدم استفاده از آگار و کاهش واکشت نمونه‌ها این روش می‌تواند به منظور تولید انبوه گیاهچه‌های استویا با بیشترین بازده استفاده گردد. Manuscript profile