چکیده
مقدمه: بحران هویت یا احساس بیهویتی بهعنوان یکی از بحرانهای زندگی انسان امروز در بسیارى از قلمروهاى آن و غالب جوامع مشاهده میشود. درواقع، لزوم توجه به هویت در سطح سکونتگاههای انسانی را میتوان در نابسامانیهای هویتی امروز یافت که تهدیدی برای بقا و پایداری محیط مصنوع است زیرا که این نابسامانیها میتواند تمام ارزشهای جامعه را از بین ببرد و محیط پیرامون را فاقد هویت و تصویر ذهنی آن کند و پیامدهایی ناخواسته را بر پیکره حیاتی شهر وارد آورد. ازاینرو، امروزه هویتبخشی محلات و سکونتگاههای انسانی بهعنوان مقدمه موضوع تقسیمات کالبدی شهر و چگونگی ابعاد و سلسلهمراتب آن، به ضرورتی عمده در مباحث برنامهریزی شهری تبدیل شدهاست.
هدف: هدف این پژوهش بررسی و مقایسه نقش مؤلفههای کالبدی مساجد بر هویتمندی کالبدی محلات و درنهایت، دستیابی به راهبردهای مناسب کالبدی-فضایی هویتبخش در محلات، متناسب با بافت تاریخی، میانی و نوساز آنها و با تأکید بر نقش مسجد محله است.
روش: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و از نوع پژوهشهای کاربردی است. در این پژوهش از روش کتابخانهای برای گردآوری دادههای نظری و از ابزار پرسشنامه برای گردآوری دادههای پیمایشی و از نرمافزار SPSS
جهت تحلیل دادهها استفاده شدهاست. جامعه آماری خانوارهای ساکن در شهر شیراز است که با استفاده از فرمول کوکران و با اشتباه مجاز 5 درصد تعداد نمونه 376 نفر برآورد شده است. برای ارائه راهکارها از متخصصان و کارشناسان پرسشگری صورت گرفته است و با بهرهگیری از روش SWOT و همچنین، کمیسازی آن توسط روش AHP، راهکارهای مناسب کالبدی-فضایی ارائه شد.
نتیجهگیری: درنهایت، بر اساس نتایج بدست آمده از پژوهش برای تقویت هویت کالبدی محلات با استفاده از مؤلفههای کالبدی مساجد، در بافت درونی راهبرد رقابتی، در بافت میانی راهبرد محافظهکارانه و در بافت بیرونی راهبرد تهاجمی مورد نیاز است.
Manuscript profile