رشد و پر شدن دانه در گندم توسط مقدار عرضه مواد فتوسنتزی (قدرت منبع)، توانایی جذب مواد فتوسنتزی (قدرت مخزن) و تعادل بین قدرت منبع – مخزن کنترل می شود. هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه منبع یا مخزن در گندم از طریق مطالعه روند تغییرات وزن دانه و تعداد دانه در طی سال های اصلاح گندم بود. پژوهش حاضر در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان- دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 90-1389 اجرا گردید. تعداد 81 رقم گندم در شرایط آبی و در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت معنی داری میان ارقام گندم از نظر صفات زراعی و فیزیولوژیک مشاهده شد. عموماً ارقام جدید گندم در مقایسه با انواع قدیمی آن دارای عملکرد دانه بالا بودند. این روند در مورد شاخص برداشت و تعداد دانه در متر مربع نیز دیده شد اما تفاوت معنی داری بین ارقام قدیمی و جدید گندم از نظر عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه وجود نداشت. وزن سنبله در زمان گرده افشانی و رسیدگی فیزیولوژیک و همچنین مقدار تسهیم مواد فتوسنتزی به سنبله در فاصله زمانی گرده افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک در طی روند اصلاحی گندم افزایش یافته و مقدار آنها در گندم های جدید بیشتر از قدیمی بود. افزایش تعداد دانه در گندم های جدید و نبود تغییر معنی دار در وزن هزار دانه در گذر از سال های قدیمی به جدید پیشنهاد می کند که احتمالاً عملکرد دانه ارقام مورد آزمایش بیشتر توسط قدرت مخزن کنترل می شود. بنابراین، در شرایط آزمایش حاضر افزایش تعداد دانه در بوته یا در متر مربع احتمالاً با افزایش عملکرد دانه همراه خواهد بود. Manuscript profile

خشکسالی در حال تبدیل شدن به یک تهدید بزرگ برای تولید محصولات زراعی در جهان است. حبوبات به تنش خشکی حساس بوده و آثار منفی آن در عملکرد، پروتئین و روغن دانه نمایان می‌شود. فاکتورهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح (60، 100 و 140 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A) به عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل تلقیح تلفیقی باکتری همزیست سویا و گونه‌های قارچ میکوریزا در هشت سطح (Bradyrhizobium japonicum، Funneliformis mosseae، Rhizophagus irregularis، Glomus fasciculatum، B. japonicum + F. mosseae، B. japonicum + R. irregularis، و B. japonicum + G. fasciculatum به همراه یک تیمار شاهد)، می‌باشد. نتایج نشان داد که افزایش شدت تنش خشکی در هر دو سال وزن خشک بوته، تعداد غلاف، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و روغن را در همه تیمارها کاهش داد اما این کاهش در برخی از تیمارها، به‌ویژه در تیمارهای تلقیح دوگانه B. japonicum + R. irregularis و B. japonicum + G. fasciculatum کمتر بود، اما برعکس، در همه تیمارها افزایش غلظت کلروفیل a، پرولین، مالون‌دی‌آلدئید (MDA) و فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز (SOD) تحت تنش خشکی (100 و 140 میلی‌متر) در مقایسه با شرایط آبیاری نرمال (I60)، مشاهده شد. البته غلظت آهن و فسفر دانه تحت تاثیر برهمکنش تنش خشکی و میکروارگانیسم‌ها قرار نگرفت و نیز بیشترین مقدار فسفر دانه در سطح 100 درصد تحلیه رطوبتی مشاهده شد. در بین تیمارها نیز، تیمارهای تلقیح دوگانه B. japonicum + R. irregularis و B. japonicum + G. fasciculatum نسبت به دیگر تیمارها، بر بهبود تحمل گیاه سویا به خشکی، اثر بیشتری داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان تلقیح توام گیاه سویا با باکتری ریزوبیومی و گونه R. irregularis میکوریزا، را برای بهبود تحمل گیاه در برابر تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه و روغن، پیشنهاد داد. Manuscript profile

به منظور ارزیابی اثر باکتری‌های محرک رشد گیاهی بر رشد، عملکرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در جو آزمایشی در دو سال متوالی 98 و 99 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل به صورت به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل تیمار کود نیتروژن در پنج سطح (صفر (شاهد)، 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و فاکتور دوم تلقیح بذور با باکتری، شامل 4 سطح (بدون تلقیح، آزتوباکتر کروکوکوم استراین 5، آزوسپریلوم لیپوفرم استراین آف و مخلوط دو باکتری) بود. رقم مورد استفاده LB IRAN بوده و زمان کوددهی در سه نوبت: زمان کاشت، مرحله پنجه‌دهی و زمان پرشدن دانه بود. نتایج نشان داد اکثر صفات مورد مطالعه،‌ معنی‌دار شدند. افزایش کاربرد سطوح مختلف کود نیتروژن موجب افزایش این صفات شد به طوری که سطح پنجم کودی (100 کیلوگرم در هکتار) با اختلاف معنی‌داری نسبت به دیگر سطوح، داری بیشترین مقدار بوده و سطح شاهد کودی (عدم کاربرد کود) نیز کمترین مقدار را به خود اختصاص داد. همچنین تیمار ترکیبی از دو باکتری آزتوباکتر کروکوکوم استراین 5 و آزوسپریلوم لیپوفرم استراین آف نسبت به کاربرد تک تک این دو باکتری نسبت به شاهد (عدم تلقیح) دارای بیشترین مقدار و سطح بدون تلقیح نیز کمترین مقدار این صفات را به خود اختصاص داد. Manuscript profile

به منظور بررسی اثر محلول پاشی سایکوسل بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم (کوهدشت) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در ایستگاه مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی استان اردبیل (مغان) طی سال زراعی1400-1399 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬ شمی کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول شامل سایکوسل با غلظت¬های صفر (S1)، 400 (S2)، 800 (S3) و 1200 (S1) میلی¬گرم در لیتر و تنش خشکی در 3 سطح آبیاری کامل یا شاهد (D1)، قطع آبیاری در مرحله سنبله دهی (D2) و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه (D3) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سایکوسل ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته، دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، وزن هزاردانه و وزن ساقه افزایش یافت. در شرایط تنش خشکی در مرحله سنبله دهی بیشترین تعداد دانه در سنبله، سنبله در بوته، وزن هزاردانه و وزن ساقه حاصل گردید. در تنش کم آبی در مرحله پر شدن دانه، بیشترین ارتفاع بوته و ساقه بدست آمد. کمترین تعداد دانه در سنبله، سنبله در بوته، ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، وزن برگ و وزن ساقه در محلول پاشی با غلظت صفر میلی¬گرم در لیتر با تیمار شاهد مشاهده گردید. سایکوسل باعث افزایش معنی¬دار تمامی صفات نسبت به شاهد شد که این امر نشان دهنده افزایش مقاومت گیاه با مصرف سایکوسل می¬باشد، در نهایت به¬نظر می¬رسد با محلول¬پاشی با غلظت 800 میلی¬گرم در لیتر و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه بتوان به عملکرد بالاتری دست یافت. Manuscript profile