به‌منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر عملکرد و تعدادی از صفات وابسته به آن، 14 ژنوتیپ برنج (شامل 5 رقم بومی و 9 رقم خارجی) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان علی‌آباد‌کتول (زیر ‌نظر دانشگاه گنبدکاووس) مورد مطالعه قرار‌گرفت. آبیاری مزرعه آزمایشی در هر دو محیط غرقاب و تنش، تا مرحله پنجه‌دهی ارقام به‌طور یکسان به‌ صورت غرقاب انجام‌شد، سپس برای ایجاد تنش، آبیاری از 40 روز پس از نشاء (مرحله حداکثر پنجه‌زنی) به فاصله هر 25 روز تا پایان فصل زراعی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان‌داد که تفاوت معنی‌داری بین ژنوتیپ‌ها از‌ نظر کلیه صفات مورد مطالعه در دو شرایط مطالعه وجود داشت. بیشترین میانگین عملکرد در شرایط نرمال و تنش متعلق به ژنوتیپ‌های lR83752-B-B-12-3 و سپیدرود بود. وزن خوشه (**85/0) در شرایط بدون تنش (غرقاب) و حجم ریشه (**98/0) در شرایط تنش خشکی، بالاترین همبستگی مثبت و معنی-داری‌ را با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که در شرایط بدون تنش، تعداد خوشه و در شرایط تنش خشکی، تعداد دانه پر خوشه دارای بالاترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه داشتند. در گروه‌بندی ارقام بر اساس تجزیه کلاستر با استفاده از روش ward، ارقام در شرایط نرمال و تنش در سه گروه قرار گرفتند. نتایج تجزیه کلاستر نشان‌داد که ارقامIR83752-B-B-12-3 ، Pegaso و سپیدرود که دارای حجم، وزن تر و وزن خشک ریشه بیشتری نسبت به ارقام دیگر بودند در گروه متحمل به خشکی قرار گرفتند. Manuscript profile

به‌منظور بررسی ارتباط بین زیر واحدهای گلیادین با صفات کیفی دانه، تعداد 30 رقم و لاین گندم نان در شرایط تنش کم‌آبی انتهای فصل کشت و بررسی شدند. تنوع پروتئین‌های گلیادین به روش الکتروفورز پلی اکریلامید گرادیان اسیدی (A-PAGE) انجام شد. تعداد باندهای مشاهده شده برای ارقام شامل 1-5 زیر واحد α، 1-5 زیر واحد ß، 3-8 زیر واحد γ و 3-6 زیر واحد ω بود. در بین زیر واحدهای α بالاترین درصد فراوانی به آلل α1 و α3، در بین زیر واحدهای ß گلیادین بالاترین درصد فراوانی به آلل ß4، در بین زیر واحدهای γ گلیادین به زیر واحد γ1 و γ5 و در بین زیر واحدهای زیر واحد ω گلیادین بیشترین فراوانی به آلل‌های ω5 و ω6 اختصاص داشت. رابطه بین درصد پروتئین دانه با زیر واحد 2α، عدد زلنی با زیر واحدهای 3ß وß ، عدد سختی بذر با زیر واحدهای 2α و 8γ و وزن هزار دانه با 5γ مثبت و معنی‌دار بود. همچنین، بین درصد جذب آب و دو زیر واحد گلیادین5γ و 5ω همبستگی منفی و معنی‌دار مشاهده شد. بر اساس نتایج جدول تجزیه رگرسیون گام به گام، بین آلل‌های 2α، 2ß و 5α و درصد پروتئین دانه، آلل 4ß و عدد زلنی، آلل 2α و میزان سختی دانه، آلل 5γ و نشاسته و 5ω و میزان جذب آب آرد و وزن هزار دانه و آلل 5γ زیر واحد گلیادین ارتباط معنی‌دار دیده شد. زیرواحدهای فوق، می‌توانند به عنوان مارکرهای بیوشیمیایی ما را جهت به دست آوردن نتاج با کیفیت نانوایی بالا یاری دهند Manuscript profile