هدف این تحقیق بررسی نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه های آب و چالش های این نظام در شهرستان سلطانیه بود. تحقیق کیفی حاضر، از نوع مطالعات موردی است که به روش رویکرد اکتشافی با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنایی در شهرستان سلطانیه انجام‌شده است. جامعه آماری تحقیق، ذینفعان 533 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق مجاز در نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه ها در شهرستان سلطانیه بود. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد و جمع آوری داده ها، با استفاده از مصاحبه های عمیق و نیمه ساختار مند تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. تجزیه‌وتحلیل داده ها در روش نظریه مبنایی صورت گرفت. نتایج نشان داد در مرحله کدگذاری باز 57 مفهوم استخراج شد که طی کد گذاری محوری 20 گزاره ی مقوله ای ایجاد شد. با توجه به نتایج کدگذاری انتخابی، نظام بهره‌برداری مشاعی موجود از چاه ها با چالش‌هایی شامل مشکلات اجتماعی، ضعف دانشی و نگرشی، موانع مالی، ضعف تصدی گیری دولت و کاهش ذخایر آبی مواجه هستند. پیامدهای ملموس این چالش ها، عدم تجهیز مزرعه به آبیاری تحت فشار، تمایل به حفر چاه غیر مجاز و پیشبرد کار های اداری با رشوه می باشند که باعث خسارت فزاینده به منابع آبی در منطقه می شوند. Manuscript profile

رطوبت خاک عامل اصلی تعیین کننده رشد گیاهان به‌ویژه در زمین های دیم است. رطوبت خاک طی دوره رشد به‌دلیل بارش، تبخیر و سایر عوامل محیطی دچار تغییرات زمانی می‌شود. این پژوهش به‌منظور یافتن عوامل اقلیمی مؤثر بر رطوبت خاک تحت شرایط دیم انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای در کشتزار دیم با شیب 10 درصد و در دو شرایط کشت: آیش و تحت کشت گندم زمستانه در دانشگاه زنجان طی دوره رشد از 1395 تا 1396 انجام شد. برای این کار شش کرت با ابعاد پنج متر در دو متر به‌صورت موازی با شیب مطابق با شیوه رایج کشت در منطقه طراحی شد. مقدار رطوبت خاک با فاصله زمانی هفت روز و به وسیله دستگاه TDR مدل IDRG SMS-T2 طی دوره رشد اندازه‌گیری شد. متغیرهای اقلیمی شامل دمای هوا و بارندگی و نیز دمای خاک در طول دوره رشد تعیین گردید. بر اساس نتایج، رطوبت خاک در کرت‌های تحت کشت حدود 11 درصد کمتر از کرت‌های آیش بود و این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار بود. مقدار رطوبت خاک بین ماه‌های مختلف به طور معنی‌داری برای هر دو شرایط کشت متفاوت بود (001/0p<). همبستگی مثبت معنی‌دار بین رطوبت خاک و بارندگی، دمای هوا و دمای خاک در هر دو شرایط کشت وجود داشت (05/0p<). در کرت‌های آیش نسبت به کرت‌های کشت، وابستگی بیشتری بین رطوبت خاک و دمای هوا (44/0=r) و دمای خاک (51/0=r) وجود داشت. این پژوهش نشان داد که دمای خاک به عنوان مؤثرترین ویژگی تعیین کننده رطوبت خاک در زمین‌های آیش و تحت کشت در منطقه است. Manuscript profile

در پژوهش حاضر تأثیر عبور آب آبیاری از میدان مغناطیسی ثابت بر گرفتگی خروجی‌های نوارهای آبیاری و خصوصیات هیدرولیکی سیستم آبیاری قطره‌ای-نواری و هم‌چنین عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت رقم ماکسیما بررسی شد. پژوهش در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار با دو تیمار عبور و عدم عبوری آب آبیاری از میدان مغناطیسی از خرداد تا مهر 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام گرفت. میدان مغناطیسی با استفاده از سیم لوله با شدت 1/0 تسلا ایجاد شد. در انتهای فصل کشت سیستم آبیاری مورد ارزیابی هیدرولیکی قرار گرفت. هم‌چنین عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ذرت اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج، به دلیل گرفتگی روزنه‌های نوارهای آبیاری در سیستم غیرمغناطیسی متوسط qa و Eu و Uc و Du به ترتیب 18، 3، 2 و 3 درصد کم‌تر و Cv به میزان 3 درصد بیش‌تر از سیستم مغناطیسی شد (اختلاف‌ها معنی‌دار). اعمال تیمار آب مغناطیسی بر گیاه ذرت باعث افزایش وزن تر کل، وزن خشک کل و سطح برگ کل (به ترتیب 11، 10 و 13 درصد) شد که از نظر آماری اختلاف‌ها معنی‌دار بود. با توجه به مصرف مقدار ثابت آب برای هر دو تیمار آب مغناطیسی و غیرمغناطیسی (5193 مترمکعب در هکتار)، افزایش عملکرد تر کل ذرت در تیمار آب مغناطیسی باعث افزایش معنی‌دار کارایی مصرف آب این تیمار به میزان 7/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب مصرفی (11 درصد) شد. Manuscript profile

مدیریت جامع یک حوضه آبخیز، نیازمند اطلاعات پایه مانند نوع پوشش اراضی می‌باشد. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی دقت تفکیک انواع کاربری اراضی در منطقه طارم و با‌ استفاده از تصویر ماهواره لندست 8 برای تاریخ 17 مرداد سال 1396 (8 اوت 2017) بود. باندهای RGB و NIR برای اجرای الگوریتم‌های طبقه‌بندی و مقایسه نتایج با نمونه‌های زمینی استفاده شد. پس از اجرای پیش‌پردازش‌ها و بررسی زمین‌مرجع بودن تصاویر، تصحیحات اتمسفری با الگوریتم فلاش (FLAASH) انجام شد. در ادامه، از سه روش طبقه‌بندی نظارت شده (مبتنی بر پیکسل) حداکثر احتمال (MLC)، ماشین پشتیبان‌بردار (SVM) و شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، برای تفکیک و تولید نقشه کاربری اراضی استفاده شد. صحت نتایج تولید شده بر اساس آماره‌های ضریب کاپا و دقت کلی سنجیده شد و روش حداکثر احتمال، به‌ترتیب با 88/0 و 55/91 درصد، به‌عنوان روش برتر انتخاب گردید. نتایج به‌دست آمده نشان داد که تصویر سنجنده OLI لندست 8، می‌تواند برای تفکیک کلاس‌های پهنه آبی، برون‌زدگی سنگی و کوهستانی، پوشش خاکی و اراضی بایر، زراعت و محدوده‌های باغی، در مناطق کوهستانی مانند طارم (که تغییرات ارتفاعی در آن بین 280 تا 3000 متر است)و پوشش گیاهی بسیار متنوع، نتایج مطلوبی داشته باشد. قابل ذکر است که در بین این سه الگوریتم طبقه‌بندی، روش MLC، دارای سرعت بالاتر و پیچیدگی کم‌تری در مراحل اجرا، نسبت به دو روش دیگر برای اجرای الگوریتم و دست‌یابی به نقشه‌های مورد نیاز است. Manuscript profile

به‌منظور مطالعه تأثیر اسید سالیسیلیک و مواد زیست محرک بر رشد، عملکرد، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم و برخی صفات فیزیولوژیکی لوبیا سبز تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال 1394 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و محلول‌پاشی برگی در هفت سطح شامل سه سطح اسید سالیسیلیک (5/0، 1 و 5/1 میلی‌مولار)، سه سطح مگافول (1/0، 2/0 و 3/0 درصد) و آب مقطر (به‌‌عنوان شاهد برای هر دو تیمار)، اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی به‌طور معنی‌داری رشد و عملکرد غلاف را کاهش داد. کاربرد اسید سالیسیلیک و مگافول، رشد و عملکرد گیاه را بهبود بخشید. با توجه به نتایج اثرات متقابل، بیشترین تعداد برگ (17/43)، سطح برگ (3/2729 سانتی‌متر مربع) و عملکرد غلاف (9/6193 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد مگافول 2/0 درصد در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه به‌دست آمد. حداکثر هدایت روزنه‌ای (27/205 میلی‌مول بر مترمربع در ثانیه) در گیاهان محلول‌پاشی شده با اسید سالیسیلیک 5/1 میلی‌مولار تحت آبیاری 100 درصد حاصل شد. بیشترین غلظت عنصر نیتروژن (47/2 درصد)، فسفر ( ppm67/181) و پتاسیم (88/0 درصد) به ترتیب با محلول‌پاشی مگافول 2/0 درصد، اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار و مگافول 3/0 درصد در شرایط آبیاری 100 درصد مشاهده گردید. با توجه به نتایج، مگافول 2/0 درصد و اسید سالیسیلیک 5/0 میلی‌مولار بیشترین تاثیر را بر رشد و عملکرد غلاف در شرایط تنش کم‌آبی داشتند. Manuscript profile

انتقال ذرات در اثر پاشمان قطرات به عوامل متعددی از جمله نوع خاک و شدت باران بستگی دارد. اگرچه اطلاعاتی در مورد نقش این دو عامل در فرسایش پاشمانی در دسترس است اما انتخاب‌پذیری ذرات در فرسایش پاشمانی موضوعی ناشناخته می‌باشد. این پژوهش به منظور بررسی تغییرات فرسایش پاشمانی و انتخاب‌پذیری ذرات در خاک‌های مختلف تحت تأثیر شدت باران انجام گرفت. برای این منظور آزمایش در سه خاک با بافت مختلف (لوم، لوم‌رسی و لوم‌رس‌شنی) در سه شدت باران (10، 20 و 30 میلی‌متر بر ساعت) تحت شیب ثابت 10 درصد در سه تکرار در مجموع با 27 واحد آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. بر اساس نتایج بیش‌ترین مقدار فرسایش پاشمانی در خاک لوم‌رسی (45/80 گرم بر متر مربع در دقیقه) و کم‌ترین مقدار در خاک لوم‌رس‌شنی (19/62 گرم بر متر مربع در دقیقه) بود. با افزایش شدت باران، شدت فرسایش پاشمانی افزایش یافت. به طور کلی انتخاب‌پذیری ذرات در فرسایش پاشمانی تحت تأثیر بافت خاک، شدت باران و برهم‌کنش آن دو قرار گرفت. ذرات شن، سیلت و رس به ترتیب 23/3، 70/59 و 07/37 درصد از سهم ذرات پاشمان یافته را شامل شدند. در تمامی بافت‌ها (به جز بافت لوم) انتخاب‌پذیری ذرات سیلت در سطوح مختلف شدت باران بیش‌تر از سایر ذرات بود. در خاک لوم انتخاب‌پذیری ذرات رس بیش‌تر از ذرات سیلت بود که علت این موضوع پایین بودن مقدار ذرات رس در نمونه اولیه خاک لوم بود. Manuscript profile