کمبود آب قابل دسترس در محیط ریشه، یکی از عوامل اصلی محدود کننده رشد و تولید محصول در مناطق خشک به شمار می آید. محلول پاشی متانول در افزایش تحمل به خشکی در گیاهان 3 کربنه نقش دارد. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان در سال 1394 به اجرا درآمد. محلول پاشی متانول با 5 سطح، شاهد، 5، 15، 25 و 35 درصد حجمی و تنش کم آبی با سه سطح: شامل بدون تنش (آبیاری در 100 درصد ظرفیت زراعی)، تنش آبی ملایم (آبیاری در 75 درصد ظرفیت زراعی) و تنش آبی شدید (آبیاری در 25 درصد ظرفیت زراعی) در نظر گرفته شدند. محلول پاشی متانول 3 بار در طول فصل رشد گیاه (در مراحل گیاهچه ای، گلدهی و غلاف دهی گیاه) و با فواصل 10 روز انجام شد. نتایج نشان داد اثرات متقابل متانول و تنش خشکی بر وزن خشک ریشه، قطر ریشه، طول ریشه در سطح 5 درصد و بر سطح ریشه در سطح 1 درصد معنی دار شد. در شرایط آبیاری نرمال تیمار 5، 15و 25 درصد محلول پاشی متانول باعث افزایش معنی دار وزن خشک ریشه نسبت به تیمار شاهد گردید. اثرات متقابل متانول و تنش بر پروتئین و پرولین در سطح 1 درصد معنی دار شد. محلول پاشی متانول منجر به افزایش معنی دار محتوای پرولین و پروتئین ریشه شد. اثرات متقابل متانول و تنش بر غلظت سدیم و پتاسیم ریشه در سطح 5 درصد و بر غلظت کلسیم ریشه در سطح 1 درصد معنی دار شد. اثرات متقابل متانول و تنش بر فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز در سطح 5 درصد معنی دار شدند. همچنین، اثر تنش خشکی بر فعالیت آنزیم کاتالاز در سطح 1 درصد معنی دار شد. محلول پاشی متانول منجر به کاهش معنی دار فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز ریشه شد. Manuscript profile

عصاره جلبک دریایی (Ascophyllum nodosum)، به دلیل مقادیر بالای عناصر غذایی مغذی و تنظیم کننده‌های رشد گیاهی می‌تواند نقش مهمی در بهبود جوانه‌زنی گیاهان ایفا کند. در این راستا به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف عصاره جلبک دریایی بر شاخص‌های جوانه‌زنی ارقام تجاری گیاه عدس، آزمایشی در سال 1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح از عصاره جلبکی (صفر، 5/2، 5 و 5/7 درصد حجمی) و 3 رقم عدس (رباط، گچساران و کیمیا) بود. نتایج نشان داد که عصاره جلبکی و نوع رقم تأثیر معنی‌داری (p 0.01) بر تمامی صفات مورد بررسی داشتند. کاربرد 5/7 درصد از عصاره منجر به افزایش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی (%9/15+)، طول ساقه‌چه (%10+)، وزن خشک ساقه‌چه (%2+) و آندوسپرم عدس (%3/15+) در مقایسه با تیمار شاهد شد. در بین ارقام مورد بررسی رقم کیمیا در تمامی صفات مورد بررسی کاهش معنی‌داری نسبت به دیگر ارقام داشت. بررسی اثرات متقابل نتایج نشان داد که در ارقام رباط و گچساران، تمامی سطوح عصاره جلبکی منجر به افزایش معنی‌دار سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه شد. در رقم کیمیا نیز سطوح 5 و 5/7 درصد از عصاره موجب افزایش معنی-دار سرعت جوانه‌زنی، قدرت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه شد. بر طبق نتایج این پژوهش، استفاده از عصاره جلبک دریایی به منظور بهبود شرایط جوانه‌زنی در ارقام گیاه عدس (رباط، گچساران و کیمیا) توصیه می‌گردد. Manuscript profile

جوانه‌زنی از مهمترین فرآیندهای مهم در زندگی گیاهان است و گزارش های متعددی نشان می دهند که چنانچه مرحله جوانه زنی یک بذر در شرایط تنش با موفقیت همراه باشد، در مراحل بعدی رشد و نمو، گیاهچه هایی با بنیه بهتر و سیستم ریشه ای قوی‌تر تولید خواهند کرد. در این راستا به منظور بررسی اثر سطوح مختلف عصاره جلبک دریایی و تنش خشکی بر شاخص-های جوانه‌زنی و رشدی گوجه‌فرنگی (رقم موبیل) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجراء درآمد. عوامل مورد بررسی شامل: عصاره جلبکی در 4 سطح (0، 1، 2 و 3 درصد) و تنش خشکی در چهار سطح (0، 3/0- ، 6/0- و 9/0- مگاپاسکال) بود. نتایج نشان داد که عصاره جلبک دریایی در تمامی سطوح موجب افزایش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی، آندوسپرم مصرفی، طول ریشه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و طول گیاهچه شد. در بررسی اثرات متقابل عصاره و تنش مشاهده شد که تنش خشکی در تمامی سطوح (3/0-، 6/0- و 9/0- مگاپاسکال) موجب کاهش معنی‌دار کلیه صفات مورد بررسی در مقایسه با شرایط بدون تنش شد اما کاربرد عصاره جلبکی به‌ویژه در سطوح 2 و 3 درصد حجمی منجر به افزایش سرعت جوانه‌زنی، قدرت جوانه‌زنی، میانگین مدت زمان جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ساقه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه شد. با توجه به نتایج این پژوهش استفاده از عصاره جلبک دریایی آسکوفیلوم نودوسوم در خاک می‌تواند در بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی، خصوصیات رشدی و استقرار مناسب گیاهچه نقش مهمی ایفا کند و باعث افزایش عملکرد این گیاه در شرایط تنش خشکی گردد. Manuscript profile

در این پژوهش برهم‌کنش عصاره جلبک دریایی آسکوفیوم نودوسوم و تغییرات دمایی بر پارامترهای جوانه‌زنی و رشدی گیاه عدس (رقم گچساران) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه خاتم الانبیاء بهبهان مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل: عصاره جلبک دریایی در سطوح صفر، 5/1، 5/2، 5/3 و 5/4 درصد حجمی و دما در 3 سطح 20، 25 و 30 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته شد. تیمارهای دمایی مشابه با شرایط طبیعی فصل پاییز در استان خوزستان انتخاب شد. نتایج این مطالعه نشان داد که دماهای 20 و 30 درجه سانتی‌گراد در مقایسه با دمای 25 درجه سانتی‌گراد موجب کاهش معنی‌دار تمامی صفات مورد بررسی شد. عصاره جلبک دریایی در تیمار 5/2 درصد حجمی در کلیه تیمارهای دمایی (20، 25 و 30 درجه سانتی‌گراد) در مقایسه با شاهد موجب افزایش معنی‌دار قدرت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، آندوسپرم مصرفی، طول ساقه‌چه و گیاهچه، وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه شد. سطوح بالای عصاره جلبکی (سطح 5/4 درصد حجمی) در مقایسه با سطح شاهد اثرات منفی معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول گیاهچه، وزن خشک ساقه‌چه، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه داشت. با توجه به کشت پاییزه عدس و نوسانات دمایی در این فصل (محدوده دمایی 20 تا 30 درجه سانتی‌گراد) کاربرد عصاره جلبک دریایی آسکوفیلوم نودوسوم به عنوان یک کود زیستی قابل دسترس و ارزان قیمت جهت بهبود پارامترهای جوانه‌زنی و رشدی بذر عدس و نیز استقرار مناسب گیاهچه در محدوده دمایی فوق توصیه می‌گردد. Manuscript profile

مطالعات متعدد گزارش کردند که تنش خشکی در خاک با کاهش شاخص‌های جوانه‌زنی و خصوصیات رشدی بذر موجب کاهش رشد و محصول پیاز می‌گردد. در این راستا به منظور بررسی اثر سطوح مختلف عصاره جلبک دریایی و تنش خشکی بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشدی پیاز (رقم بومی بهبهان) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان در سال 1402 به اجراء درآمد. عوامل مورد بررسی شامل: عصاره جلبکی در 4 سطح (0، 3، 6 و 9 درصد حجمی) و تنش خشکی در چهار سطح بدون تنش، تنش ملایم، تنش متوسط و تنش شدید (به ترتیب شامل0، 3/0- ، 6/0- و 9/0- مگاپاسکال) بود. تنش خشکی بوسیله پلی اتیلن گلایکول اعمال شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در شرایط بدون تنش خشکی، تنش ملایم و تنش متوسط، کاربرد عصاره جلبک آسکوفیلوم نودوسوم (سطوح 3 و 6 درصد حجمی) موجب افزایش معنی‌دار صفاتی نظیر درصد جوانه‌زنی، قدرت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول گیاهچه، طول ساقه‌چه و طول ریشه‌چه شد. در شرایط تنش شدید تفاوت معنی داری بین سطوح شاهد، 3 و 6 درصد حجمی مشاهده نشد. با توجه به توسعه کشت پیاز در شهرستان بهبهان و گزارش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی بر بذرهای پیاز (رقم بومی بهبهان)، استفاده از عصاره جلبک دریایی آسکوفیلوم نودوسوم در خاک می-تواند در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی و بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی، خصوصیات رشدی و استقرار مناسب گیاهچه نقش مهمی ایفا کند و در نهایت موجب افزایش عملکرد و محصول این گیاه گردد. Manuscript profile

کود کمپوست به سبب دارا بودن مواد مغذی فراوان، ظرفیت نگه داری آب بالا، تنظیم کننده های رشد گیاهی و وجود ریزجانداران مفید می تواند خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک را بهبود و تأثیر مطلوب بر رشد و نمو گیاهان داشته باشد. به این منظور آزمایشی با هدف بررسی تأثیر کود کمپوست بر شاخص های مورفوفیزیولوژیکی گیاه عدس تحت تنش کمبود آب به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در محیط باز در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان به اجراء درآمد. تیمارهای آزمایش شامل 5 سطح اختلاط کمپوست و خاک (با نسبت های وزنی 100:0، 95:5، 85:15، 75:25 و 65:35) و 3 سطح تنش آبی شامل بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید (به‌ترتیب آبیاری در سطح 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد که بین سطوح مختلف کمپوست و تنش آبی در تمامی صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که در شرایط بدون تنش و تنش ملایم، استفاده از مخلوط کمپوست و خاک در سطوح 25 و 35 درصد وزنی منجر به افزایش معنی دار ارتفاع بوته، سطح برگ، تعداد برگ، وزن خشک ریشه، سطح ریشه، کلروفیل a و نسبت کلروفیل a/b در مقایسه با سطوح شاهد شد. در شرایط تنش شدید، کاربرد کمپوست در سطح 35 درصد وزنی منجر به افزایش معنی دار تعداد برگ، سطح برگ، طول ریشه و میزان کلروفیل a گشت. لذا استفاده از مخلوط کود کمپوست و خاک به خصوص با نسبت 65:35 به منظور بهبود خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و عملکردی گیاه عدس در شرایط تنش آبی ملایم (یا شدید) توصیه می شود. Manuscript profile

واکنش ریشه گیاهان نقش به‌سزایی در تحمل به تنش و استفاده بهینه از رطوبت ذخیره شده خاک دارد. بررسی مهمترین شاخص‌های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی ریشه ارقام گیاهان مختلف می‌تواند پارامتر مناسبی جهت گزینش ارقام متحمل به تنش رطوبتی باشد. این پژوهش در در شرایط گلدانی و در محیط باز به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 رقم پرکاربرد گیاه عدس (گچساران، کیمیا، زیبا و رباط) و 4 سطح تنش رطوبتی 25، 50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی بود. نتایج نشان داد که اثرات متقابل رقم و تنش رطوبتی بر تمام صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. ارقام رباط و گچساران در بسیاری از صفات نظیر طول، وزن خشک و سطح ریشه، غلظت پتاسیم و کلسیم، محتوای پرولین و پروتئین محلول، فعالیت آنزیم پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز ریشه نسبت به ارقام کیمیا و زیبا در شرایط تنش شدید برتری محسوسی داشتند. رقم کیمیا نسبت به سایر ارقام مورد بررسی در تمامی سطوح تنش، کمترین ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی مورد سنجش در ریشه را داشت. نتایج این بررسی نشان داد که ارقام رباط و گچساران با استفاده از مکانیسم‌های کارامد ریشه در تحمل به تنش رطوبتی نظیر فعالیت بیشتر آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، میزان بالاتری از پرولین و پروتئین، افزایش طول و سطح ریشه و میزان جذب بیشتر پتاسیم و کلسیم نسبت به ارقام کیمیا و زیبا، کمتر تحت تأثیر اثرات منفی تنش رطوبتی قرار گرفتند. باتوجه به نتایج این پژوهش ارقام رباط و گچساران به عنوان ارقام متحمل جهت کشت در شرایط کم‌آبی معرفی می‌گردد. Manuscript profile

عصاره جلبک دریایی (Ascophyllum nodosum)، به دلیل مقادیر بالای عناصر غذایی مغذی و تنظیم کننده‌های رشد گیاهی می‌تواند نقش مهمی در بهبود جوانه‌زنی گیاهان ایفا کند. در این راستا به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف عصاره جلبک دریایی بر شاخص‌های جوانه‌زنی ارقام تجاری گیاه عدس، آزمایشی در سال 1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح از عصاره جلبکی (صفر، 5/2، 5 و 5/7 درصد حجمی) و 3 رقم عدس (رباط، گچساران و کیمیا) بود. نتایج نشان داد که عصاره جلبکی و نوع رقم تأثیر معنی‌داری (p 0.01) بر تمامی صفات مورد بررسی داشتند. کاربرد 5/7 درصد از عصاره منجر به افزایش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی (%9/15+)، طول ساقه‌چه (%10+)، وزن خشک ساقه‌چه (%2+) و آندوسپرم عدس (%3/15+) در مقایسه با تیمار شاهد شد. در بین ارقام مورد بررسی رقم کیمیا در تمامی صفات مورد بررسی کاهش معنی‌داری نسبت به دیگر ارقام داشت. بررسی اثرات متقابل نتایج نشان داد که در ارقام رباط و گچساران، تمامی سطوح عصاره جلبکی منجر به افزایش معنی‌دار سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه شد. در رقم کیمیا نیز سطوح 5 و 5/7 درصد از عصاره موجب افزایش معنی-دار سرعت جوانه‌زنی، قدرت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه شد. بر طبق نتایج این پژوهش، استفاده از عصاره جلبک دریایی به منظور بهبود شرایط جوانه‌زنی در ارقام گیاه عدس (رباط، گچساران و کیمیا) توصیه می‌گردد. Manuscript profile

جوانه‌زنی از مهمترین فرآیندهای مهم در زندگی گیاهان است و گزارش های متعددی نشان می دهند که چنانچه مرحله جوانه زنی یک بذر در شرایط تنش با موفقیت همراه باشد، در مراحل بعدی رشد و نمو، گیاهچه هایی با بنیه بهتر و سیستم ریشه ای قوی‌تر تولید خواهند کرد. در این راستا به منظور بررسی اثر سطوح مختلف عصاره جلبک دریایی و تنش خشکی بر شاخص-های جوانه‌زنی و رشدی گوجه‌فرنگی (رقم موبیل) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجراء درآمد. عوامل مورد بررسی شامل: عصاره جلبکی در 4 سطح (0، 1، 2 و 3 درصد) و تنش خشکی در چهار سطح (0، 3/0- ، 6/0- و 9/0- مگاپاسکال) بود. نتایج نشان داد که عصاره جلبک دریایی در تمامی سطوح موجب افزایش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی، آندوسپرم مصرفی، طول ریشه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و طول گیاهچه شد. در بررسی اثرات متقابل عصاره و تنش مشاهده شد که تنش خشکی در تمامی سطوح (3/0-، 6/0- و 9/0- مگاپاسکال) موجب کاهش معنی‌دار کلیه صفات مورد بررسی در مقایسه با شرایط بدون تنش شد اما کاربرد عصاره جلبکی به‌ویژه در سطوح 2 و 3 درصد حجمی منجر به افزایش سرعت جوانه‌زنی، قدرت جوانه‌زنی، میانگین مدت زمان جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ساقه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه شد. با توجه به نتایج این پژوهش استفاده از عصاره جلبک دریایی آسکوفیلوم نودوسوم در خاک می‌تواند در بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی، خصوصیات رشدی و استقرار مناسب گیاهچه نقش مهمی ایفا کند و باعث افزایش عملکرد این گیاه در شرایط تنش خشکی گردد. Manuscript profile

در این پژوهش برهم‌کنش عصاره جلبک دریایی آسکوفیوم نودوسوم و تغییرات دمایی بر پارامترهای جوانه‌زنی و رشدی گیاه عدس (رقم گچساران) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه خاتم الانبیاء بهبهان مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل: عصاره جلبک دریایی در سطوح صفر، 5/1، 5/2، 5/3 و 5/4 درصد حجمی و دما در 3 سطح 20، 25 و 30 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته شد. تیمارهای دمایی مشابه با شرایط طبیعی فصل پاییز در استان خوزستان انتخاب شد. نتایج این مطالعه نشان داد که دماهای 20 و 30 درجه سانتی‌گراد در مقایسه با دمای 25 درجه سانتی‌گراد موجب کاهش معنی‌دار تمامی صفات مورد بررسی شد. عصاره جلبک دریایی در تیمار 5/2 درصد حجمی در کلیه تیمارهای دمایی (20، 25 و 30 درجه سانتی‌گراد) در مقایسه با شاهد موجب افزایش معنی‌دار قدرت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، آندوسپرم مصرفی، طول ساقه‌چه و گیاهچه، وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه شد. سطوح بالای عصاره جلبکی (سطح 5/4 درصد حجمی) در مقایسه با سطح شاهد اثرات منفی معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول گیاهچه، وزن خشک ساقه‌چه، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه داشت. با توجه به کشت پاییزه عدس و نوسانات دمایی در این فصل (محدوده دمایی 20 تا 30 درجه سانتی‌گراد) کاربرد عصاره جلبک دریایی آسکوفیلوم نودوسوم به عنوان یک کود زیستی قابل دسترس و ارزان قیمت جهت بهبود پارامترهای جوانه‌زنی و رشدی بذر عدس و نیز استقرار مناسب گیاهچه در محدوده دمایی فوق توصیه می‌گردد. Manuscript profile