به منظور ارزیابی اثر عملیات مختلف مدیریتی بر زمان رویش گاوپنبه، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شرکت دشت ناز ساری در سال‌های 1395 و 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی، دو سیستم خاک‌ورزی رایج و بدون خاک‌ورزی، سه مقدار بذرپاشی سویا (200، 300 و 400 هزار بذر در هکتار سویا) و سه دز مختلف علف‌کش ایمازاتاپیر (SL 10%) (صفر، 50 و 100 گرم ماده موثره در هکتار) بودند. رویش گاوپنبه به طور معنی‌داری به وسیله عملیات مدیریتی نظیر سیستم‌های خاک‌ورزی، مقادیر بذرپاشی سویا و دزهای ایمازاتاپیر تحت تاثیر قرار گرفت. سیستم بدون خاک‌ورزی، تراکم 400 هزار بذر در هکتار و دز 100 گرم ماده موثره در هکتار ایمازاتاپیر نه تنها منجر به پایین‌ترین تراکم گیاهچه گاوپنبه در متر مربع شدند بلکه زمان تاخیری طولانی تری برای رسیدن به 50 درصد رویش گیاهچه را ایجاد کردند، لذا منجر به فاز تاخیری طولانی‌‌تری از رویش گاوپنبه در ابتدای فصل رشد شدند. نتایج این مطالعه ممکن است به تکامل راهبردهای مدیریتی موثر برای این گونه کمک کند. Manuscript profile

یک گام مهم در کنترل علف‌های‌هرز شناسایی ویژگی‌های اکوفیزیولوژیک بذر این گیاهان است. به منظور بررسی روش‌های مختلف شکست خواب بذر خردل‌وحشی (Sinapis arvensis L.) آزمایشی در قالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار در سال 1398 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد، سرمادهی مرطوب، غوطه‌ور‌سازی در محلول‌های جیبرلیک اسید با چهار غلظت 500، 1000، 1500 و 2000 قسمت در میلیون به مدت 24 ساعت، غوطه‌ور‌سازی در محلول سولفوریک اسید غلیظ (98 درصد) به مدت 1، 2 و 3 دقیقه و قرار دادن بذرها در التراسونیک به مدت 10، 20 و 30 دقیقه بود. نتایج نشان داد که صفات اندازه گیری شده تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. جیبرلیک اسید 1500 قسمت در میلیون دارای بیشترین تأثیر بر جوانه‌زنی و مؤلفه‌های رشدی اندازه‌گیری شده بود. در مقایسه با تیمار شاهد، جیبرلیک اسید 1500 قسمت در میلیون، 80 درصد جوانه‌زنی بذر علف‌هرز خردل وحشی را افزایش داد. این در حالی بود که در غالب صفات مورد بررسی سولفوریک اسید تأثیر منفی بر جوانه‌زنی و مؤلفه‌های رشدی داشت. از نتایج چنین استنباط می‌گردد که برخلاف تأثیر مثبت جیبرلیک اسید بر جوانه‌زنی بذر علف‌هرز خردل‌وحشی، سولفوریک اسید غلیظ دارای تأثیر مخرب بر آن بوده و می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های مؤثر در کنترل علف‌های‌هرز مطرح باشد. Manuscript profile

سان‌همپ (Crotalaria juncea) یک گیاه پوششی دگرآسیب مورد استفاده به منظور کنترل فیزیکی علف‌های‌هرز است. به منظور بررسی تأثیر عصاره فرموله شده سان‌همپ با نانوذره کیتوزان بر جوانه‌زنی برخی از علف‌های‌هرز، آزمایشی در سال 1400 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل گونه علف‌های‌هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) و تاج خروس (Amaranthus retroflexus) و غلظت‌های صفر (آب مقطر)، 150 و 200 گرم در لیتر بود. نتایج نشان داد که عصاره سان‌همپ فرموله شده با نانوذره کیتوزان درصد جوانه‌زنی و مؤلفه‌های وابسته به آن را در بذر علف‌های‌هرز تحت تأثیر قرار داد. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش غلظت (به‌ترتیب غلظت‌های 150 و 200 گرم در لیتر) درصد جوانه‌زنی بذرهای خردل وحشی (به‌ترتیب 20 و 44 درصد) و تاج خروس (به-ترتیب 6 و 12 درصد) در مقایسه با غلظت صفر کاهش یافت. نتایج نشان داد که جوانه‌زنی بذر خردل وحشی در مقایسه با بذر تاج خروس بیشتر تحت تأثیر قرار گرفت. تجزیه و تحلیل پیرسون تأثیر منفی و معنی‌دار جوانه‌زنی بر زمان تا 25، 50 و 75 درصد، میانگین زمان جوانه‌زنی و شاخص جوانه‌زنی را نشان داد. همچنین تأثیر مثبت و معنی‌دار جوانه‌زنی بر ضریب سرعت جوانه‌زنی بذر، حداکثر مقدار جوانه‌زنی و ارزش جوانه‌زنی را نشان داد. نتایج بر تأثیر عصاره سان‌همپ فرموله شده با کیتوزان در غلظت 200 گرم در لیتر بر کاهش جوانه‌زنی و مؤلفه‌های وابسته به آن را در بذر خردل وحشی تأیید نمود. Manuscript profile

به منظور بررسی جوانه زنی علف هرز چاودار (Secale cereal L.) تحت تأثیر عصاره آبی تلخه و عصاره فرموله شده آن با کیتوزان آزمایشی در سال 1396 در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه علوم علف‌های‌هرز دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نوع عصاره (عصاره آبی تلخه و عصاره فرموله شده آن با کیتوزان) و هفت غلظت صفر (آب مقطر)، 625/0، 25/1، 5/2، 5، 10 و20 درصد بود. نتایج نشان داد که جوانه‌زنی چاودار و مؤلفه‌های وابسته به آن در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. عصاره‌ی فرموله شده تلخه در غلظت 625/0 باعث افزایش 17/15 درصدی طول ساقه چه نسبت به تیمار شاهد شد و غلظت های 5 و 10 درصد از عصاره فرموله شده باعث کاهش 100 درصدی طول ساقه چه و ریشه چه نسبت به تیمار شاهد شدند. غلظت 625/0 از عصاره آبی تلخه کمترین (10 درصد) و غلظت های 5 و 10 از عصاره فرموله شده با کیتوزان بیشترین (100 درصد) کاهش وزن تر ساقه چه، وزن تر ریشه چه و وزن تر کل گیاهچه را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. همچنین غلظت های 5 و 10 عصاره فرموله شده تلخه موجب کاهش 100 در صدی وزن خشک ساقه چه، ریشه چه و وزن خشک کل گیاهچه شدند. عصاره آبی و فرموله شده تلخه با کیتوزان در غلظت‌های 10 و 20 درصد قابل توصیه برای کنترل جوانه‌زنی علف‌هرز چاودار در شرایط آزمایشگاهی هستند. Manuscript profile

اثرات آللوپاتیک علف‌های هرز غالباً از جوانه‌زنی و مراحل اولیه رشدی گیاهان ممانعت می‌نماید. به منظور بررسی امکان استفاده از اثرات آللوپاتیک عصاره آبی تلخه بر شاخص‌های رشدی گیاهان زراعی گندم، عدس و علف‌های هرز سیلن و بی‌تی‌راخ، آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی گردید. فاکتور اول غلظت‌های مختلف عصاره آبی تلخه (0 (آب مقطر)، 5، 5/7، 10، 15 و 20 درصد) و فاکتور دوم گیاهان مختلف (گندم، عدس، سیلن و بی‌تی‌راخ) بودند. نتایج نشان داد که صفات طول ساقه‌چه‌، طول ریشه‌چه و وزن کل گیاهچه تحت تأثیر عصاره تلخه قرار گرفته و با افزایش غلظت عصاره صفات مورد مطالعه برای هر چهار گیاه کاهش بیشتری یافت. در غلظت 20% عصاره تلخه، بیشترین و کمترین کاهش در وزن کل گیاهچه نسبت به تیمار شاهد به ترتیب مربوط به سیلن (89% کاهش نسبت به شاهد) و گندم (37 درصد کاهش نسبت به شاهد) بود. به‌‌طور کلی از بین عدس و گندم به عنوان دو گیاه زراعی، مقاومت گندم به عصاره آبی تلخه بیشتر بود. مقاومت بیشتر گندم به عصاره آبی تلخه نسبت به سه گیاه دیگر احتمالاً به دلیل قدرت بیشتر غلات در متابولیسم سموم است. غلظت عصاره آبی تلخه جهت کاهش 50% وزن گیاهچه سیلن و بی‌تی‌راخ به ترتیب برابر 5/9 و 7/9 درصد بود و لذا علف‌‌هرز سیلن حساسیت بیشتری نسبت به افزایش غلظت عصاره آبی تلخه از خود نشان داد. Manuscript profile

یک گام مهم در کنترل علف‌های‌هرز شناسایی ویژگی‌های اکوفیزیولوژیک بذر این گیاهان است. به منظور بررسی روش‌های مختلف شکست خواب بذر خردل‌وحشی (Sinapis arvensis L.) آزمایشی در قالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار در سال 1398 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد، سرمادهی مرطوب، غوطه‌ور‌سازی در محلول‌های جیبرلیک اسید با چهار غلظت 500، 1000، 1500 و 2000 قسمت در میلیون به مدت 24 ساعت، غوطه‌ور‌سازی در محلول سولفوریک اسید غلیظ (98 درصد) به مدت 1، 2 و 3 دقیقه و قرار دادن بذرها در التراسونیک به مدت 10، 20 و 30 دقیقه بود. نتایج نشان داد که صفات اندازه گیری شده تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. جیبرلیک اسید 1500 قسمت در میلیون دارای بیشترین تأثیر بر جوانه‌زنی و مؤلفه‌های رشدی اندازه‌گیری شده بود. در مقایسه با تیمار شاهد، جیبرلیک اسید 1500 قسمت در میلیون، 80 درصد جوانه‌زنی بذر علف‌هرز خردل وحشی را افزایش داد. این در حالی بود که در غالب صفات مورد بررسی سولفوریک اسید تأثیر منفی بر جوانه‌زنی و مؤلفه‌های رشدی داشت. از نتایج چنین استنباط می‌گردد که برخلاف تأثیر مثبت جیبرلیک اسید بر جوانه‌زنی بذر علف‌هرز خردل‌وحشی، سولفوریک اسید غلیظ دارای تأثیر مخرب بر آن بوده و می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های مؤثر در کنترل علف‌های‌هرز مطرح باشد. Manuscript profile

سان‌همپ (Crotalaria juncea) یک گیاه پوششی دگرآسیب مورد استفاده به منظور کنترل فیزیکی علف‌های‌هرز است. به منظور بررسی تأثیر عصاره فرموله شده سان‌همپ با نانوذره کیتوزان بر جوانه‌زنی برخی از علف‌های‌هرز، آزمایشی در سال 1400 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل گونه علف‌های‌هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) و تاج خروس (Amaranthus retroflexus) و غلظت‌های صفر (آب مقطر)، 150 و 200 گرم در لیتر بود. نتایج نشان داد که عصاره سان‌همپ فرموله شده با نانوذره کیتوزان درصد جوانه‌زنی و مؤلفه‌های وابسته به آن را در بذر علف‌های‌هرز تحت تأثیر قرار داد. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش غلظت (به‌ترتیب غلظت‌های 150 و 200 گرم در لیتر) درصد جوانه‌زنی بذرهای خردل وحشی (به‌ترتیب 20 و 44 درصد) و تاج خروس (به-ترتیب 6 و 12 درصد) در مقایسه با غلظت صفر کاهش یافت. نتایج نشان داد که جوانه‌زنی بذر خردل وحشی در مقایسه با بذر تاج خروس بیشتر تحت تأثیر قرار گرفت. تجزیه و تحلیل پیرسون تأثیر منفی و معنی‌دار جوانه‌زنی بر زمان تا 25، 50 و 75 درصد، میانگین زمان جوانه‌زنی و شاخص جوانه‌زنی را نشان داد. همچنین تأثیر مثبت و معنی‌دار جوانه‌زنی بر ضریب سرعت جوانه‌زنی بذر، حداکثر مقدار جوانه‌زنی و ارزش جوانه‌زنی را نشان داد. نتایج بر تأثیر عصاره سان‌همپ فرموله شده با کیتوزان در غلظت 200 گرم در لیتر بر کاهش جوانه‌زنی و مؤلفه‌های وابسته به آن را در بذر خردل وحشی تأیید نمود. Manuscript profile

به منظور بررسی جوانه زنی علف هرز چاودار (Secale cereal L.) تحت تأثیر عصاره آبی تلخه و عصاره فرموله شده آن با کیتوزان آزمایشی در سال 1396 در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه علوم علف‌های‌هرز دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نوع عصاره (عصاره آبی تلخه و عصاره فرموله شده آن با کیتوزان) و هفت غلظت صفر (آب مقطر)، 625/0، 25/1، 5/2، 5، 10 و20 درصد بود. نتایج نشان داد که جوانه‌زنی چاودار و مؤلفه‌های وابسته به آن در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. عصاره‌ی فرموله شده تلخه در غلظت 625/0 باعث افزایش 17/15 درصدی طول ساقه چه نسبت به تیمار شاهد شد و غلظت های 5 و 10 درصد از عصاره فرموله شده باعث کاهش 100 درصدی طول ساقه چه و ریشه چه نسبت به تیمار شاهد شدند. غلظت 625/0 از عصاره آبی تلخه کمترین (10 درصد) و غلظت های 5 و 10 از عصاره فرموله شده با کیتوزان بیشترین (100 درصد) کاهش وزن تر ساقه چه، وزن تر ریشه چه و وزن تر کل گیاهچه را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. همچنین غلظت های 5 و 10 عصاره فرموله شده تلخه موجب کاهش 100 در صدی وزن خشک ساقه چه، ریشه چه و وزن خشک کل گیاهچه شدند. عصاره آبی و فرموله شده تلخه با کیتوزان در غلظت‌های 10 و 20 درصد قابل توصیه برای کنترل جوانه‌زنی علف‌هرز چاودار در شرایط آزمایشگاهی هستند. Manuscript profile

اثرات آللوپاتیک علف‌های هرز غالباً از جوانه‌زنی و مراحل اولیه رشدی گیاهان ممانعت می‌نماید. به منظور بررسی امکان استفاده از اثرات آللوپاتیک عصاره آبی تلخه بر شاخص‌های رشدی گیاهان زراعی گندم، عدس و علف‌های هرز سیلن و بی‌تی‌راخ، آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی گردید. فاکتور اول غلظت‌های مختلف عصاره آبی تلخه (0 (آب مقطر)، 5، 5/7، 10، 15 و 20 درصد) و فاکتور دوم گیاهان مختلف (گندم، عدس، سیلن و بی‌تی‌راخ) بودند. نتایج نشان داد که صفات طول ساقه‌چه‌، طول ریشه‌چه و وزن کل گیاهچه تحت تأثیر عصاره تلخه قرار گرفته و با افزایش غلظت عصاره صفات مورد مطالعه برای هر چهار گیاه کاهش بیشتری یافت. در غلظت 20% عصاره تلخه، بیشترین و کمترین کاهش در وزن کل گیاهچه نسبت به تیمار شاهد به ترتیب مربوط به سیلن (89% کاهش نسبت به شاهد) و گندم (37 درصد کاهش نسبت به شاهد) بود. به‌‌طور کلی از بین عدس و گندم به عنوان دو گیاه زراعی، مقاومت گندم به عصاره آبی تلخه بیشتر بود. مقاومت بیشتر گندم به عصاره آبی تلخه نسبت به سه گیاه دیگر احتمالاً به دلیل قدرت بیشتر غلات در متابولیسم سموم است. غلظت عصاره آبی تلخه جهت کاهش 50% وزن گیاهچه سیلن و بی‌تی‌راخ به ترتیب برابر 5/9 و 7/9 درصد بود و لذا علف‌‌هرز سیلن حساسیت بیشتری نسبت به افزایش غلظت عصاره آبی تلخه از خود نشان داد. Manuscript profile

این آزمایش به‌منظور بررسی تعیین الگوی رویش علف‌های هرز مزرعه سیب‌زمینی در سال زراعی 1394-1393 در دو ایستگاه‌ تحقیقات کشاورزی آلاروق و سامیان در اردبیل انجام شد. هر هفته بعد از کاشت سیب-زمینی، علف‌های هرز سبز شده در واحد‌های نمونه‌گیری تثبیت شده در داخل کرت‌ها، برای شمارش و تفکیک به آزمایشگاه منتقل شدند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق علف‌های هرز نمونه‌برداری شده شامل ده گونه از هفت تیره بودند. بیشترین میزان رویش و سبز شدن علف‌های هرز به‌طور متوسط در دو تا چهار هفته پس از کاشت سیب‌زمینی یعنی پس از دریافت 137 تا 329 درجه-روز رشد توسط سیب‌زمینی برای ایستگاه سامیان و 105 تا 254 درجه-روز رشد برای ایستگاه آلاروق رخ داد. بیشترین میزان تراکم علف‌های هرز در هر دو ایستگاه آلاروق و سامیان به گونه تاج‌خروس تعلق داشت، پس از تاج‌خروس در ایستگاه سامیان خردل وحشی بیشترین تراکم را در مقایسه با سایر علف‌های هرز به خود اختصاص داد. علف ‌هرز سلمه تره نیز همانند تاج‌خروس در هفته سوم پس از کاشت سیب‌زمینی بیشترین میزان رویش و تراکم را به خود اختصاص داد و از هفته سوم به بعد رویش این‌گونه رو به کاهش گذاشت. علف ‌هرز چسبک نیز در هر دو ایستگاه مورد‌مطالعه در هفته‌های سوم تا چهارم معادل دریافت 233 تا 329 درجه-روز رشد برای ایستگاه سامیان و 177 تا 254 درجه-روز رشد برای ایستگاه آلاروق بیشترین تراکم را داشت، اما علف ‌هرز چند‌ساله پیچک رویش و بروز خود را تقریباً در کل طول دوره حفظ نمود. ... Manuscript profile

این آزمایش در سال 1394 در دو ایستگاه‌ تحقیقات کشاورزی آلاروق و سامیان در شهرستان اردبیل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار به‌منظور مقایسه روش‌های مدیریت شیمیایی و اکولوژیکی بر ظهور، رشد و نمو علف‌های هرز سیب‌زمینی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1) سم‌پاشی بین پشته‌های سیب‌زمینی با علف‌کش تریفلورالین 2) سم‌پاشی بین پشته‌های سیب‌زمینی با علف‌کش متریبوزین 3) انجام کولتیواتور بین پشته‌ها 4) مالچ بقایای گندم بین پشته‌ها 5) مالچ بقایای کلزا بین پشته‌ها 6) مالچ پلی‌اتیلن سیاه رنگ. 7.)کاربرد مالچ پلی‌اتیلن شفاف 8) شاهد با علف‌های هرز (تداخل علف‌های هرز) و 9) شاهد بدون علف‌های هرز (کنترل علف‌های هرز) بود. بر اساس نتایج به‌دست آمده در این مطالعه کاربرد انواع مالچ، یک مرحله کولتیواتور و علف‌کش تاثیر معنی‌داری بر تراکم علف‌های هرز سیب‌زمینی در هر دو ایستگاه داشت به‌طوری که کمترین تراکم علف‌های هرز در کاربرد مالچ کلش گندم به دست آمد. بیشترین تراکم علف‌های هرز به میزان 1/99 بوته در متر مربع از تیمار شاهد شمارش شد. کاربرد مالچ گندم تراکم علف‌های هرز سیب‌زمینی را نسبت به تیمار شاهد با علف‌هرز، 84 درصد کاهش داد. کاربرد بقایای کلزا نیز تراکم علف‌های هرز را در‌مقایسه با تیمار شاهد با علف‌هرز 79 درصد کاهش داد. تراکم گونه‌های تاج‌خروس، پیچک و سلمه به‌عنوان علف‌های ‌هرز مهم این آزمایش در همه تیمارهای مدیریتی نسبت به شاهد کاهش یافت. بعد از تیمار شاهد کنترل بیشترین عملکرد غده به تیمارهای کاربرد متریبوزین، کولتیواتور و تریفلورالین مربوط بود و Manuscript profile

جهت بررسی اثر عصاره آبی گیاه تلخه به عنوان علف کش زیستی بر طول ساقه ، طول ریشه و وزن کل خرفه، گاو پنبه و گندم و وزن متوسط غده و عملکرد تک بوته سیب زمینی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 94-1393 انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول شامل غلظت های مختلف (0 (شاهد)، 5، 5/7، 10، 15 و 20 درصد) عصاره آبی تلخه و فاکتور دوم نیز گیاهان مختلف بودند. نتایج تجزیه واریانس داده های آزمایشی نشان داد که طول ساقه ، طول ریشه و وزن کل گیاه در خرفه، گاو پنبه و گندم تحت تاثیر غلظت عصاره تلخه، گونه گیاهی و اثرات متقابل آن ها هم به صورت کاربرد عصاره در خاک و هم کاربرد عصاره بر روی گیاه قرار گرفتند. بر اساس نتایج، در غلظت 20% عصاره آبی تلخه به دو صورت کاربرد در خاک و روی گیاه، بیشترین طول ساقه در گندم و کمترین طول ساقه در گاوپنبه و خرفه مشاهده شد. طول ریشه گندم، خرفه و گاوپنبه در غلظت 5% عصاره آبی تلخه به صورت کاربرد در خاک از نظر آماری با تیمار شاهد تفاوت معنی داری نداشت ولی در غلظت 10%، رشد گیاهان مختلف برابر با هم و در غلظت های بالاتر از 10% کمترین رشد به خرفه و گاوپنبه تعلق داشت. افزایش غلظت عصاره آبی تلخه تا سطح 20% در شرایط کاربرد در خاک و کاربرد بر روی گیاه به ترتیب باعث کاهش 33 و 51 درصدی ماده خشک کل گیاه گندم نسبت به تیمار شاهد شد اما این مقدار برای گاوپنبه 84 و 91 و برای خرفه 84 و 84 درصد بود. Manuscript profile