چکیده:این پژوهش در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 به صورت اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه خرم‌آباد اجرا شد. عوامل مورد مطالعه شامل تنش کم آبی انتهای فصل در کرت‌های اصلی شامل: آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید (به ترتیب آبیاری بر اساس 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی آب قابل استفاده گیاه در خاک) و کود زیستی میکوریزا و محلول‌پاشی متانول در چهار سطح (بدون تلقیح قارچ میکوریزا+ محلول‌پاشی آب مقطر(شاهد)، تلقیح قارچ میکوریزا+ محلول‌پاشی آب مقطر، بدون تلقیح قارچ میکوریزا+ محلول پاشی متانول و تلقیح قارچ میکوریزا + محلول‌پاشی متانول) و عامل رقم شامل سه رقم گندم آبی افلاک، دنا و الوند بود. نتایج تجزیه مرکب دو ساله نشان داد که تنش کم آبی موجب کاهش وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. تلقیح قارچ میکوریزا و محلول‌پاشی متانول در شرایط تنش کم آبی ملایم و شدید موجب کاهش و تعدیل اثرات منفی تنش رطوبتی گردید. واکنش ارقام به تنش کم آبی متفاوت بود، کاهش عملکرد در رقم گندم نان الوند در شرایط تنش کم آبی ملایم و شدید، بیشتر از ارقام افلاک و دنا بود. رقم گندم دوروم دنا در شرایط تنش شدید دارای عملکرد بیشتری نسبت به دو رقم دیگر بود. نتایج نشان داد تلقیح قارچ میکوریزا و محلول پاشی متانول می‌توانند برای جبران خسارات ناشی از تنش کم آبی انتهای فصل رشد در زراعت گندم آبی مورد توجه و استفاده قرار گیرند. Manuscript profile

ببه منظور بررسی پرایمینگ فیزیکی بذر ذرت تحت شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی در سال 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال و اعمال کم‌آبی (به ترتیب آبیاری پس از 70 و 110 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) و عامل فرعی در یازده سطح شامل پرایمینگ بذر ذرت تحت اشعه‌های گاما و بتا هر دو با شدت ثابت دو میکروکوری، لیزر با موج پیوسته He-Ne با طول موج 6328 آنگستروم، میدان مغناطیسی با شدت 40 میلی‌تسلا و امواج اولتراسونیک یا فراصوت با حداکثر سه وات بر سانتی‌متر‌ مربع همگی در دو مدت زمان 5 و 10 دقیقه به همراه شاهد بدون پرایم بود. بر اساس نتایج به‌‌ دست آمده، عملکرد دانه و شاخص سطح برگ در اثر وقوع تنش نسبت به آبیاری نرمال به ترتیب 5/18 و 23 درصد کاهش یافت. در اثر وقوع تنش حدود 38 درصد بر غلظت اسید آمینه پرولین موجود در برگ در مقایسه با شاهد افزوده شد. بیشترین شاخص سطح برگ از هر دو مدت زمان پرایمینگ بذر با میدان مغناطیسی و اشعه‌های لیزر و گاما 5 دقیقه‌ای و برابر 95/3 به‌ دست آمد. Manuscript profile

یکی از این روش های ساده و کم هزینه برای بهبود تغذیه و جوانه زنی و رشد اولیه گیاهان، پرایمینگ غذایی بذر است. به منظور ارزیابی تاثیر تیمار بذر با روی و منگنز بر جوانه زنی و عملکرد گل همیشه بهار آزمایشی اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل پرایمینگ بذر با غلظت های 5/0%، 1%، 5/1% و 2% ZnSO4, H2O (Zn 35%, S 12%) و MnSO4, 3H2O (Mn 26%, S 15%) همراه با Zn1%+Mn1%، Zn1.5%+Mn1% و شاهد بود. متوسط درصد جوانه زنی نهایی بذرهای تیمار شده با روی و منگنز به تنهایی به ترتیب حدود 79% و 5/79% بودند. 71% درصد بذور شاهد نیز مرحله جوانه زنی را تکمیل کردند. افزایش در غلظت Zn وMn در محلول موجب محدود شدن شاخص قدرت گیاهچه شد. بیشترین عملکرد گل از تیمارهای حاوی 1% سولفات روی + 1% سولفات منگنز، 5/1% سولفات منگنز، 5/1% سولفات روی + 1% سولفات منگنز و 5/1% و 2% سولفات روی حاصل شد. بین دو تیمار ترکیبی از نظر عملکرد اسانس روغنی اختلاف معنی دار به وجود آمد و تیمار 5/1% سولفات روی + 1% سولفات منگنز با کاهشی حدود 03/0 میلی لیتر در متر مربع در مقدار اسانس در کلاس آماری پایین تری نسبت به دیگر تیمار ترکیبی قرار گرفت. عکس العمل عملکرد اسانس روغنی به تیمار بذر با Zn و Mn مثبت و معنی دار بود و تمام تیمارهای مورد مطالعه به جز غلظت های 5/0% از هر کدام از عناصر کم مصرف عملکرد اسانس بالاتری نسبت به شاهد داشتند. تیمار بذر در شرایط مزرعه با محلول های غذاییZn و Mn می تواند به عنوان روشی برای بهبود عملکرد اسانس همیشه بهار توصیه شود. Manuscript profile