امروزه دولت و دولت سازی از مباحث بنیادین جامعه شناسی سیاسی به شمار می آید. بر این اساس نوشتار توصیفی- تحلیلی حاضر بر آن است تا تبین نماید درآمدهای نفت در دوره پهلوی دوم چگونه بر روند دولت سازی تاثیر گذار بوده است ؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که یکی از گسترده ترین تجارب دولت سازی در ایران در دوره پهلوی دوم همانند دوره پهلوی اول اما با فراز و نشیب بیشتری رخ داده است. فرضیه اصلی مقاله این است که در دوره محمد رضا شاه، دولت سازی به ویژه از سال1334 متأثر از درآمدهای نفت بود. درآمدهای نفت با تأمین منابع مادی دولت سازی در کنار دیگر منابع، روند ساخته شدن دولت در چهار حوزۀ تأمین نظم، توسعه دستگاه بوروکراسی، نهادسازی و توسعه گرایی را تسهیل و تسریع کرد، اما به جهت عدم توازن منطقی لازم میان این چهار حوزه نتوانست باید و شاید موفقیت چشمگیر را کسب نماید. Manuscript profile

نقش شرکت های چندملیتی در سرمایه گذاری و تجارت جهانی، پدیده ای آشنا برای صاحب نظران مسائل توسعه و کارشناسان تجارت بین المللی است . آثار مثبت و منفی فعالیت این شرکت ها بر روند توسعه در جنوب، سالهاست که مورد توجه اندیشمندان مختلف بوده و ادبیات گسترده ای در این زمینه تولید شده است. با این حال جهان، در سال های اخیر شاهد نوع جدید و رو به رشدی از سرمایه گذاری های مستقیم خارجی بوده که خاستگاه آن کشورهای جنوب است و در همین راستا گونه تازه ای از شرکت های چندملیتی سر برآورده اند که از آنها با عنوان شرکت های چندملیتی نوظهور یاد می شود. این مقاله تلاش دارد آثار فعالیت این بازیگران جدید را بر چشم انداز توسعه در جنوب بررسی کند. مقاله نشان می دهد که شرکت های چندملیتی نوظهور تفاوت های درخورتوجهی با شرکت های چندملیتی غربی دارند و ظهور و گسترش دامنه فعالیت این شرکت ها، از جنبه های مختلف،تحولی مثبت در روند توسعه کشورهای کم درآمد جنوب به حساب می آید. ادعای اصلی مقاله که به صورت فرضیه مطرح شده این است که شرکت های چندملیتی نوظهور به سبب بالابردن حجم سرمایه گذاری های خارجی درسطح جهان، تنوع بخشیدن به روش های سرمایه گذاری و تشابهات بیشتر فرهنگی با کشورهای جنوب، در مجموع بر فرصت های جذب سرمایه گذاری خارجی و در نتیجه توسعه درکشورهای جنوب اثری مثبت بر جا می گذارند. Manuscript profile