ابعاد سیاسی و فرهنگی فعالیت‌های علمی و فناوری در سطح بین‌المللی ذیل مفهوم دیپلماسی علمی قابل مطالعه است. صرف‌نظر از برداشت‌های رایج نسبت به این مفهوم، می‌توان آن را با رویکردی معطوف به سلطه و مقاومت مورد بررسی قرار داد که با این رویکرد دیپلماسی علمی عبارت است از: تلاش برای نفوذ از طریق علم و فناوری به کشورهایی که دیگر راه‌های نفوذ به آنها مسدود است از یک سو و آگاهی و مقاومت کشورها در برابر این جریان در عین پویایی علمی از سوی دیگر. تحقیق حاضر به بررسی چگونگی انعکاس ابعاد مختلف چنین برداشتی از دیپلماسی علمی در اسناد ملی علم و فناوری کشورهای مختلف می‌پردازد. داده‌های مورد مطالعه عبارتند از: متن کامل اسناد کلان علم و فناوری 34 کشور از پنج قاره جهان که محتوای آنها مورد تحلیل کیفی قرار گرفت. نتیجۀ این تحلیل محتوی استخراج هفت محور موضوعی اصلی است: هدف‌گذاری شعاری و مبهم، تمرکز صرف بر واردات علمی و فناوری، اولویت‌بندی هدفمند طرف‌های همکاری، توجه به ساختارهای سازمانی و حقوقی، اهداف فراعلمی فرهنگی و سیاسی، توجه به اصحاب علم و فناوری ساکن دیگر کشورها، جهت‌دهی و رهبری جریانات بین‌المللی علم و فناوری و اولویت‌بندی مستقل زمینه‌های علمی. توجه به این موضوعات بیانگر نکات قابل تأملی برای برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران حوزۀ علم و فناوری در کشور از نظر شناخت نقاط ضعف و قوت موجود در سیاست‌گذاری‌های کشور در این حوزه، به ویژه از نظر همکاری‌های روزافزون بین‌المللی مربوط به این زمینه خواهد بود. Manuscript profile