چکیده پاکستان کشوری است که در اوت 1947م. استقلال خود را به دست آورده‌است. قراین و شواهد گویای این است که طی همین مدت اندک، این کشور با مشکلات داخلی و بیرونی زیادی مواجه بوده است. بر این اساس، سؤال این پژوهش چنین است: در یک برآورد کلی از سیاست کنونی پاکستان؛ روابط این کشور با همسایگان چگونه ارزیابی می‌شود؟ به طور معین، دلایل مشخصی وجود دارد که نشان می‌دهد همواره به اشکال متعددی پاکستان برای همسایگان موجودیتی تهدیدزا بوده است. منازعات ارضی با هند بر سر حاکمیت کشمیر و رقابت‌های خطرناک تسلیحاتی با این کشور، اختلاف بر سر مرز دیورند و حمایت از طالبان در بی‌ثبات کردن افغانستان، تنش‌های گسترده با ایران، نظیر: تنش‌های ایدئولوژیک، مسائل مرزی و اهداف متناقض در افغانستان و غیره، تنها بخشی از اختلافات پاکستان با همسایگان است. هم‌اکنون پاکستان دارای روابط خوبی با چین است؛ لذا دلایلی وجود دارد که به نظر می‌رسد در آینده این کشور با چین نیز وارد تنش شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای روش کیفی است. گردآوری داده‌ها، از منابع مکتوب و اینترنتی است. Manuscript profile

جمهوری اسلامی ایران طی بیش از چهار دهه همواره درگیر عوامل مختلفی بوده، که به تبع بازتاب ‌های فضایی خاص خود را به همراه داشته است. فرض مسلم است که نظام بین الملل بر اساس رویکرد رئالیستی توانایی ارائه رویکرد عادلانه را ندارد و لذا در راستای تامین منافع دولت ها عمل نمی کند. جمهوری اسلامی ایران دارای مناطق ژئوپولیتیکی پیرامونی با قابلیت های متفاوت است. یکی از مهم ترین مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی ایران جنوب آسیا است. جمهوری اسلامی قبل از نقش آفرینی در این منطقه ژئوپلیتیکی باید فرصت ها، چالش ها و محدودیت ها را شناساسی کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبین استراتژی سیاست خارجی و تاثیر آن بر کارکرد های ژئوپولیتیکی، شناسایی نقاط قوت و ضعف استراتژی سیاست خارجی و تاثیرات آن بر امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره انجام گرفته است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق استراتژی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره(هند و پاکستان) منجر به سیاست تدافعی بازیگران رقیب به منظور کاهش وزن ژئوپولیتیک و اخلال در کارکردهای آن در امر تولید قدرت ملی در منطقه پیرامونی شده است. جمهوری اسلامی ایران در صورتی در پیشبرد اهداف و آرمان های خود در شبه قاره موفق خواهد بود که با وحدت رویه در سیاست خارجی، اصلاح ساختارها و توجه به بنیاد های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی انزوای سیاسی و تهدیدات امنیتی غرب را کاهش داده و بنیاد استراتژی خود را بر پایه نقش آفرینی ژئوپولیتیکی جهت دست یابی به الگوی بهینه در سیاست خارجی خود قرار دهد. Manuscript profile

واقعیت این است که هر چند اجرای برنامه­های پنج ساله توسعه در ایران از سال 1368 تا سال 1388 با توفیقاتی همراه بوده است؛ اما نتیجه اجرای برخی برنامه­ها، موجب بروز عدم تعادل­های منطقه­ای در بسیاری از مناطق جغرافیایی کشور (بویژه مناطق مرکزی در قیاس با مناطق پیرامونی)، شده و این اتفاق، نه تنها کیفیت زندگی مردمان کشور را به شدت کاهش داده، بلکه باعث بروز مسائل زیادی در حوزه­های مختلف شده است. از جمله برنامه­های یاد شده می­توان به برنامه چهارم کشور اشاره کرد که به دلیل ضعف و ناکارآمدی روش­های مدیریتی، موجب گسترش ناپایداری در بسیاری از بخش­های کشور شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره­گیری از شاخص­های مختلف توسعه (شاخص­های اقتصادی– زیربنایی و اجتماعی–فرهنگی) به منظور مقایسه سطح توسعه­یافتگی استان­های کشور انجام شده است. گردآوری داده­ها به صورت کتابخانه­ای بوده و در تحلیل داده­ها از مدل تاکسونومی عددی استفاده شده است. در طراحی نقشه­های موضوعی نیز از نرم­افزار GIS بهره­ گرفته است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که: ارزیابی فرآیند توسعه در استان­های مختلف ایران به صورت تطبیقی بیانگر عدم توازن توسعه­یافتگی در آنها بوده و شکاف توسعه در برنامه چهارم توسعه در مقایسه با برنامه سوم نه تنها ترمیم نشده؛ بلکه روند افزایشی نیز داشته است. Manuscript profile