در این پژوهش نخست بارشهای سنگین بهاره (بارشهای بیش از 30 میلی‌متر با بیشترین مجموع بارش در بازه زمانی 1335-1391) شهر شیراز مورد بررسی و سپس دو مورد از شدیدترین آنها شناسایی گردید. به منظور تحلیل رخداد بارشها داده‌های نمایه های ناپایداری مختلف و دادههای فشار سطح دریا و ارتفاع سطح پانصد هکتوپاسکال، مولفه مداری و نصف‌النهاری باد، امگا و دادههای ارتفاع ابر، بررسی گردید. نتایج نشان میدهد عامل اصلی ایجاد بارشهای سنگین، تقویت فرود خاور مدیترانه در تروپوسفر میانی و همچنین تشکیل پدیده سردچال است، بنابراین در هر دو مورد امواج غربی به سمت عرضهای پایینتر منتقل شده، در نتیجه سامانههای غربی با حرکت خود از روی آبهای گرم جنوبی، رطوبت زیادی را کسب کرده و سبب ریزش بارشهای سنگین و قابل توجهی در منطقه میگردد. همچنین نتایج نمایههای ناپایداری بیانگر احتمال توفان تندری، توفان و رعد و برق میباشد، مقادیر مثبت تاوایی و منفی امگا نشان از حرکات شدید صعودی در زمان رخداد بارشهاست؛ اما بررسی رابطه مابین ضخامت ابر و بارشهای شدید نشان داد ارتفاع بالای ابر بالا در روز اوج بارش و پایین ابر پایین، به پایین‌ترین ارتفاع، در مقابل بالای ابر میانه و پایین به بالاترین ارتفاع خود رسیده است. Manuscript profile

هدف از این تحقیق، برآورد قابلیت داده های ماهواره لندست در آشکارسازی پهنه های جنگلی و ارزیابی تغییرات کیفی پوشش جنگلی، استخراج کاربری و درصد پوشش گیاهی در شهرستان رستم است. برای انجام تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره لندست (1366 و 1389)، نقشه های کاربری اراضی جنگلی، شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی (NDVI) و کسر شاخص پوشش گیاهی (RVI)، با استفاده از الگوریتم بیشترین شباهت و طبقه بندی نظارت شده تهیه گردید. نتایج نشان داد که مساحت لایه‌های استخراج شده 78/48 کیلومترمربع برای لایه جنگل متراکم، 67/348 کیلومترمربع برای تراکم متوسط و 42/281 کیلومترمربع برای تراکم کم همچنین 81/68 کیلومترمربع برای مناطق بایر می‌باشد. ارزیابی نتایج طبقه بندی بیانگر دقت کلی با 3/94، صحت تولید کننده 91 ، صحت کاربر با 95 درصد و همچنین خطای گماشته 09/0 و خطای حذف شده 05/0 می باشد. که بالاترین صحت تولید کننده مربوط به جنگل با تراکم کم با 99 درصد و کم‌ترین جنگل متراکم با 80 درصد و بالاترین درصد صحت کاربر مربوط به کلاس بایر با 100 و کم‌ترین جنگل با تراکم متوسط با 87 درصد محاسبه شد. همچنین مقایسه نقشه های درصد و کسر شاخص پوشش گیاهی در سال 1366 و 1389 تغییرات معنی دار این شاخص را نشان نداد. Manuscript profile

افزایش روزافزون تقاضای انرژی در برابر کاهش منابع فراگیر انرژی به همراه پیامدهای گرمایش جهانی، اهمیت بررسی کمی نیاز گرمایشی را در دهه های آینده ضروری می سازد. بدین خاطر هدف از این پژوهش واکاوی مکانی- زمانی درجه روزهای گرمایش ماهانه و سالانه استان فارس در دهه های آینده با استفاده از داده های گردش کلی جو EH5OM می باشد. سپس با مدل ریزمقیاس نمایی، داده های میانگین دمای روزانه به تفکیک 27/0 × 27/0 درجه طول و عرض جغرافیایی که حدوداً نقاطی با ابعاد 30 × 30 کیلومتر مساحت استان را پوشش می دهند تبدیل شدند. آستانه دمایی ایستگاه های استان از طریق آزمون صدک 10 و 90 درصد محاسبه و این آستانه به یاخته ها (158 یاخته) تعمیم داده شد. سرانجام میانگین ماهانه درجه روز گرمایش در ماتریسی به ابعاد 13140 × 12 محاسبه گردید. بر اساس داده های شبیه سازی شده حاصله الگوها مکانی با درجه روز گرمایش در قالب زمانی ماهانه و سالانه ترسیم و رابطه آن با ارتفاع، عرض و طول جغرافیایی محاسبه گردید. نتایج این محاسبات نشان داد که در دهه های آینده بیشترین نیاز گرمایش استان در نواحی شمالی در شهرستان های آباده و اقلید می باشد که بیشینه آن را ماه ژانویه به میزان 600 درجه روز است. کمترین میزان نیاز گرمایش نیز در نوار جنوب در شهرستان های لامرد و مهر می باشد. یافته های تحقیق نشان داد که درجه روز گرمایش در درجه اول با ارتفاع و عرض جغرافیایی تغییر می یابد و نقش طول جغرافیایی در تغییرات درجه روز گرمایش ناچیز می باشد. بدین ترتیب که رابطه بسیار قوی و مستقیم میان ارتفاع و درجه روز گرمایش در دستکم هفت ماه سال پابرجاست. که ماه نوامبر با 879/0 درصد با ضریب معنی داری 01/0 و ضریب تعیین 772/0 از بالاترین مقدار همبستگی برخوردار است. Manuscript profile

امروزه در سطح کلان‌شهرها آلودگی هوا توسط منابع انتشار محلی و صنایع پیرامونی آن ایجاد می‌گردد. با افزایش شهرنشینی و بالا رفتن استانداردهای زندگی و توسعه صنایع باعث افزایش غلظت آلاینده‌ها در حد خطرناک شده است. در این پژوهش الگوهای همدید مرتبط با روزهای آلوده به دی اکسید گوگرد (SO2) در شهر شیراز با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، بررسی گردید. جهت انجام این مطالعه نخست با استفاده از داده‌های آلاینده دی اکسید گوگرد در بازه زمانی 7 ساله (2011-2005) و شاخص استانداردهای آلایندگی (P.S.I) روزهای آلوده استخراج گردید؛ سپس الگوهای فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال، امگا 850 هکتوپاسکال و مولفه‌ی بادهای مداری و نصف‌النهاری ترازهای مختلف جو در روزهای آلوده به کمک تحلیل خوشه ای مورد پردازش قرار گرفت. بر اساس شاخص کیفیت هوا، در مجموع 748 روز آلوده شناسایی گردید؛ بیشترین تعداد روزهای آلوده به دی اکسید گوگرد در سال 2008 با 300 روز و کم‌ترین آن در سال 2005 با 8 روز رخ داده است، سپس با انجام تحلیل خوشه‌ای بر روی داده‌های تراز دریا چهار الگو مشخص شد، بنابراین الگوهای همدید تراز 500 هکتوپاسکال نشان داد که با نفوذ زبانه‌ی پر ارتفاع شمال آفریقا در دوره‌ی گرم و با مداری شدن جریانات در دوره‌ی سرد الگوهای گردشی مشخص شد همچنین الگوهای گردشی فشار تراز دریا در روزهای آلوده با حاکمیت کم فشار در دوره‌ی گرم و حاکمیت پرفشار در دوره‌ی سرد مشخص می‌گردد و الگوهای سرعت قائم جو در تراز 850 هکتوپاسکال وجود مقادیر مثبت امگا را نشان داد همچنین سوی وزش باد در ترازهای مختلف در روزهای آلوده پایین سو است. Manuscript profile

از نظر فیزیولوژیک، شرایط آسایش حرارتی محدوده‌ای است از دما و رطوبت که در آن ساز و کار تنظیم حرارت بدن در کمینه فعالیت خود باشد. بنابراین راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با وضعیت آب و هوایی دارد. امروزه مطالعات و بررسی‌های بیوکلیمای انسانی، پایه و اساس برنامه‌ریزی‌ شهری، عمرانی، سکونتگاهی، معماری، جهانگردی و غیره می‌باشد. بدین جهت در این پژوهش به بررسی محدوده‌های آسایش حرارتی در مناطق نه‌گانه شهرداری شهر شیراز با بکارگیری داده‌های سنجش از دور در پنج تاریخ: 15 اسفند سال 1387، 23 خرداد سال 1389، 24 تیر سال 1389، 7 شهریور سال 1388، 15 آذر سال 1389 پرداخته است. بدین منظور با استخراج دامنه‌های دمایی از تصاویر ماهواره لندست محدوده دمایی 18-27 درجه ساننتیگراد به عنوان آستانه آسایش حرارتی تعیین گردید. نتایج حاصله نشان داد در فصل سرد محدوده‌های منطبق بر آسایش حرارتی عمدتاً در نواحی پیرامونی جنوبی و شرقی شهر قرار دارد، در عین حال محدوده آسایش در فصل بهار عمدتاً در منطقه یک منطبق بر باغات قصرالدشت قرار و سایر مناطق دمایی بیشتر از آستانه حرارتی دارد. در اوایل فصل تابستان مساحت محدوده آسایش گسترده شده و بجز مناطق 6 و 7 در تمام شهر پراکنده شده است و در اواخر فصل تابستان محدوده آسایش به نهایت مساحت خود رسیده و همچنان مناطق 6 و 7 خارج از محدوده آسایش قرار دارد. Manuscript profile

آلودگی هوا به یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی در فضای کلان‌شهری ایران تبدیل شده است؛ عواقب ناگوار آلودگی هوا با ورود ریزگردها و رخداد توفان‌های گرد و غباری طی یک دهه اخیر به کشور به شدت تشدید شده است، بنابراین لزوم مطالعه در این زمینه و ارائه راه‌حل‌های کاربردی جهت بهبود شرایط زیستی ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور در این پژوهش نخست آلاینده‌های هوا مورد بررسی قرار گرفتن و روزهای فرین آلوده مشخص گردید، برابر بررسی‌ها، آلاینده ذرات معلق ((DUST دارای بیشترین تعداد روز فرین آلوده می‌باشد؛ بر این اساس غلظت آلاینده ذرات معلق در بازه زمانی 7 ساله 2011-2005 بر اساس شاخص تداوم و میانگین میزان آلاینده، روزهای آلوده با وضعیت خطرناک در تاریخ 1 الی 4 جولای 2008 انتخاب گردید؛ سپس با استفاده از داده‌های فشاری سطح زمین، ترازهای 500 و 850 هکتوپاسکال، امگا، دمای سطح 1000 و مولفه‌ی مداری و نصف‌النهاری باد، الگوهای فشاری در روزهای فرین آلوده مورد تحلیل قرار گرفت. با بررسی شاخص کیفیت هوا بیشترین تعداد روزهای آلوده خطرناک در سال 2005 و در ماه‌های می، ژوئیه، جولای و آگوست رخ داده است، همچنین نتایج حاصل از بررسی الگوهای همدیدی وجود ناوه ضعیف در تراز 500 و سامانه کم فشار قوی در سطح زمین حاکم و پراکنش دما همراه با هسته گرم با منحنی هم دمای 5/37 درجه سانتی‌گراد و نحوه توزیع وزش دمایی بر روی منطقه در روزهای سوم و چهارم جولای مثبت که نشان فرارفت هوای گرم بر روی منطقه می‌باشد. Manuscript profile

جزایر حرارتی شهری یکی از معمول ترین پدیده های اقلیمی شهری است که در آن بعضی از مناطق شهری به ویژه مراکز شهرها چند درجه از مناطق اطراف خود گرمتر می شوند. مطالعه این پدیده و بررسی ساز وکار آن برای برنامه ریزی های شهری اهمیت بسیار زیادی دارد. این تحقیق از نظر روش تحلیلی و از نظر هدف کاربردی بوده و با هدف بررسی تاثیر کاربری ها بر روی حرارت شهر بیابانی یزد انجام شده است. برای تحلیل این رابطه از تصاویر سال 2005 و 2015 ماهواره Terra سنجنده Aster استفاده شده است. نتایج بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که گسترش فیزیکی شهر یزد در دوره های مختلف تاریخی، باعث پیشروی این شهر در سطوح نمکزار و ماسه زار حاشیه ای شده به گونه ای که نواحی ساختمانی و آسفالتی، افزایش و نواحی نمکزار و ماسه زار و زمین های بایر حاشیه شهر کاهش یافته است. در نتیجه عمده جزایر حرارتی شهر یزد در نواحی حاشیه ای و زمین های بایر شکل گرفته است. در همین راستا همبستگی منفی بین دو متغیر پوشش گیاهی و دمای سطح زمین در طول دوره 10 ساله مشاهده می شود که نشانگر آن است که همزمان با کاهش فضای سبز بر وسعت جزایر گرمایی افزوده شده است. Manuscript profile

هدف اصلی این پژوهش شناخت الگوهای گردش جوی، مسبب ایجاد دورههای خشکسالی ومرطوب است. به این منظور دورههای خشکسالی و ترسالی طی دوره آماری 99 ساله در سطح6 ایستگاه همدید ایران مرکزی مشخص شد. سپس با استفاده از تحلیل مؤلفه مبنا به روشماتریس همبستگی و دوران آن به روش واریمکس بر روی دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز099 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا به شناسایی عناصر اصلی تشکیل دهنده جریانهای جویپرداخته شد. در ادامه با کاربرد تحلیل خوشهای به روش پیوند وارد بر روی نمرههاو مؤلفههاالگوهای گردشی موجود خشکسالی و ترسالی شناسایی گردید. بررسی مؤلفه اصلی دورهخشکسالی نشان داد بیش از 14 درصد واریانس دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 099هکتوپاسکال با گسترش کمارتفاع جنب قطبی به عرضهای پایین همراه است که باعث جنوبیشدن مناطق پرارتفاع از قبیل پرارتفاع سیبری شده و زبانه پرارتفاع یا پرفشار بر روی منطقهپژوهش تشکیل میشود که با ریزش هوای سرد، صافی هوا و بدون ابرناکی همراه بوده و باعثایجاد پایداری، کمی بارش و بروز رخداد خشکسالی میشود. نتایج تحلیل مؤلفهی اصلی دورهیترسالی نشان داد مؤلفهی نخست با بیشترین درصد ظهور نقش اصلی در میان الگوهایگردشی دارد که گام منفی آن بیانگر پرفشار قطبی و سیبری است که دارای دو الگوی چشمگاوی جداگانه میباشند و باقیمانده مؤلفهها با توجه به گامهای منفی و مثبت کانونها نشاندهنده ناپایداریهای جوی است که از سمت دریای مدیترانه و دریای سیاه و دریای سرخ بهدرون منطقه رخنه میکنند و باعث رخداد ترسالی میشوند. Manuscript profile

بکارگیری منطق آشوب، برخال و فازی در شناخت بسیاری جزئیات در پدیده های طبیعی که تاکنون غیر قابل توضیح و توصیف بودند، سودمند و راه گشاست. در این چارچوب با هدف تعیین دینامیک تعادلی ساختار حاکم بر رفتار بلند مدت (1951-2014) فراسنج ماهانه و سالانه بارش در ایستگاه همدید شیراز از تحلیل توابع غیر خطی سیمپلکسی بارش استفاده شد. به این منظور جهت تحلیل منطق حاکم بر بارش ایستگاه شیراز از روند جبری فراوانی رخداد هر یک از مقادیر واقعی بارش ماهانه و سالانه در یک ماتریس وتری استفاده گردید، سپس همبستگی میان درون دادها (x) و برون دادها (y) توابع مثلثاتی ناشی از ماتریس وتری مقادیر مطلق بارش و فراوانی رخداد آن محاسبه و ضوابط مورد نظر استخراج گردید. یافته های پژوهش نشان داد دینامیک بارش ماهانه شیراز با استدلال به جبر سیمپلکسی به صورت تابع Y = 0/5717x-906 تعریف می گردد و با توجه به اینکه همبستگی بین درون داد و برون داد سیمپلکسی ناشی از ماتریس وتری در بالاترین حد خود در میان توابع محاسبه شده و با رعایت دوره گردش 2kΠ در ضابطه پولی نومیال مثلثاتی با درجه دو نسبت به بردارهای x & y با همبستگی بیش از 5/0 می باشد (6/0)، بنابراین ساختار حاکم بر فراسنج بارش ماهانه از تابع برخالی پیروی می نماید. این روند در قالب زمان سالانه نیز از همین ساختار پیروی می کند. به عبارت دیگر ساختار ماهانه و سالانه فراسنج بارش در شیراز از ساختار آشوبی به سمت ساختار برخالی و از حالت ناتعادلی به عدم تعادل میل می نماید. Manuscript profile

در این پژوهش به منظور ارائه راهبرد و راهکارهای مناسب جهت ارزیابی نقش عناصر محیطی در پایداری سکونتگاه‌های روستایی در بخش مرکزی شهرستان بردسکن، نقاط قوت ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها به روش SWOT مورد بررسی قرار گرفت و راهبردهایی جهت بهبود و ارتقاء پایداری سکونتگاه‌های روستایی تدوین گردید. نتایج پژوهش نشان داد راهبردهای جهت پیوستگی پایداری سکونتگاه‌های روستایی شامل بهره‌برداری بهینه از منابع آب به عنوان اصلی‌ترین عامل تهدید پایداری سکونتگاه‌ها، کاشت محصولات کشاورزی با نیاز آبی پایین، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و توجیهی در جهت افزایش آگاهی-های عمومی روستاییان، جلوگیری از ورود پساب‌های صنعتی به سفره آب زیرزمینی، فرهنگ‌سازی از طریق گسترش ارتباطات و ایجاد تشکل‌های بهره‌برداران محلی، حفظ و حراست از منابع استحصال آب‌های زیرزمینی، توسعه پوشش نهرها در سطح تمامی روستاهای بخش، تهیه و اجرای طرح‌های مطالعاتی ایمن سازی کامل کاریزهای بخش)؛ همچنین بهره‌برداری بهینه از منابع خاک ، تقویت بنیان‌های اقتصاد روستایی (با رویکرد گردشگری به عنوان گزینه جایگزین در چارچوب استفاده مناسب و حداکثری از شرایط موجود جهت گسترش طرح‌های گردشگری طبیعی منطقه)؛ رخدادها و مخاطرات طبیعی مانند خشکسالی‌ها شدید و پیاپی، پدیده سیلاب و زلزله، ناپایداری دامنه‌ها از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی که در بخش مرکزی احتمال رخداد دارد که پایداری سکونتگاه‌های روستایی را تهدید می‌نماید. ناپایداری سکونتگاه‌های روستایی موجب بروز پیامدهای ناگواری از جمله رشد فزاینده مهاجرت، پدیده حاشیه نشینی، اسکان غیر رسمی و گسترش بی‌رویه مناطق شهری می‌گردد. Manuscript profile

تنوع و تفاوت در کاربری و پوشش اراضی و تغییر در چشماندازهای شهری و تخریب فضای سبز به عنوان پیآمدی از افزایش جمعیت و گسترش نواحی متراکم شهری، باعث تغییر در تراز انرژی، انباشت گرمایی و دگرگونی در الگوهای دمایی در سطح نواحی شهری می‌گردد. بنابراین تحلیل روابط کاربری، پوشش اراضی بر دامنه‌های دمایی و میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هر کدام از یکدیگر می‌تواند در مدیریت شهری نقش مهمی ایفا کند. در این پژوهش، الگوهای حرارتی شهر کرمانشاه به عنوان مهم‌ترین مرکز جمعیتی غرب ایران که با رشد فزاینده جمعیت و نرخ بالای مهاجرت مواجه است، مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش استخراج الگوهای حرارتی و کاربری‌های موجود در نواحی شهری با بکارگیری داده‌های سنجش از دور است. بدین منظور طبقه‌بندی پوشش اراضی بر اساس طبقه بندی نظارت شده با اعمال الگوریتم بیشترین شباهت و استخراج دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر سنجنده TM ماهوارهLANDSAT به تاریخ: 31 آگوست سال 2011 انجام گرفت. در پایان با تحلیل آماری و مکانی، میزان تأثیر هر یک از کاربری‌ها بر الگوهای حرارتی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش بیانگر پنج دامنه دمایی و سه کاربری مسکونی، پوشش گیاهی و بایر استخراج شده در شهر می باشد، کاربری بایر، مسکونی و پوشش گیاهی با دامنه دمایی 30-36، 16-22 و 25-26 درجه سانتی‌گراد بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است. Manuscript profile