بیابان زایی پدیده ای جهانی است که می تواند خسارات زیادی را در هر منطقه به همراه داشته باشد. ارزیابی و تهیه نقشه خطر و خسارت بیابان زایی اساس و زمینه لازم برای برنامه ریزی منطقی بیابان زدایی است. از این رو هدف از این تحقیق ارزیابی خسارت بیابان زایی با استفاده از معادله عمومی ریسک در دشت ابوغویر دهلران استان ایلام می باشد. بدین منظور ابتدا نقشه خطر بیابان زایی با استفاده از مدل 9 معیاری IMDPA تهیه شد. برای تهیه نقشه خطر، نقشه واحدهای کاری (رخساره های ژئومورفولوژی) با استفاد از نقشه های شیب، زمین شناسی و کاربری اراضی تهیه گردید. با استفاده از این روش واحدکاری به عنوان واحد اصلی بیابان ز ایی در نظر گرفته شد و برای هر شاخص با توجه به وزن دهی انجام شده یک نقشه تهیه گردید، به طوری که از میانگین هندسی شاخص های هر معیار نقشه کیفی معیار مورد نظر به دست آمد، سپس با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه های حاصل از معیارها و با طبقه بندی نقشه به دست آمده، نقشه خطر بیابان زایی منطقه حاصل گردید. سپس عناصر در معرض خطر در هر واحدکاری شناسایی و نقشه فراوانی عناصر فراهم گردید و با توجه به کلاس خطر عناصر، درجه آسیب پذیری آنها نیز تعیین شد. در نهایت نقشه خسارت با ترکیب نقشه های شدت خطر، فراوانی و درجه آسیب پذیری عناصر بر اساس معادله ریسک و در قالب 4 کلاس آماده شد. نتایج نشان داد که 73/49 درصد از منطقه در کلاس خسارت زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. Manuscript profile

ارزیابی پروژه‌های اجرا‌شده آبخیزداری و ارائه دورنمایی از نتایج عملکرد آن‌ها، اطلاعات مناسبی را برای برنامه‌ریزی بلندمدت در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران قرار می‌دهد. امروزه با استفاده از نرم‌افزارهای توانمند سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی می‌توان محاسبات لازم را با دقت و سرعت بیشتری انجام داد. هدف از این تحقیق، ارزیابی اثرات طرح‌های آبخیزداری اجراشده در حوزه آبخیز ریمله بااستفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور از نظر فرسایش و رسوب و رواناب بوده است. جهت پیش‌بینی فرسایش قبل از اجرای طرح‌های آبخیزداری و بعد از اجرای آن‌ها، از مدل EPM استفاده شد. از روش شماره منحنی انجمن حفاظت خاک امریکا (SCS) برای محاسبه رواناب قبل از اجرای طرح‌های مدیریتی آبخیز و بعد از اجرا استفاده شد. ضریب CN برای دو کاربری تهیه شده در سال ۱۳۷۰ و فعلی محاسبه شد. آزمون t زوجی به منظور بررسی تفاوت آماری اختلاف رواناب تولیدی و میزان فرسایش و رسوب قبل و بعد از اجرای طرح‌های آبخیزداری استفاده شد. میزان فرسایش و رسوب کل سالیانه در شرایط کنونی نسبت به قبل از اجرای طرح‌های حفاظتی آبخیزداری به‌ترتیب به طور متوسط حدود ۶۷۹۳ مترمکعب و ۵۷۱۲ تن کاهش یافته‌اند. مقدار تفاوت حجم رواناب سالیانه بین قبل از اجرای طرح‌ها و شرایط کنونی به طور متوسط حدود 15256 مترمکعب می‌باشد. نتایج آزمون t زوجی نشان داد که اقدامات حفاظتی آبخیزداری انجام‌شده در حوضه ریمله توانسته‌اند اختلاف معنی‌داری را در کاهش فرسایش و رسوب و رواناب تولیدی را ایجاد کنند و نتیجه‌گیری کلی اینکه این اقدامات اثر مثبت معنی‌داری را در کاهش فرسایش و رسوب و رواناب تولیدی داشته‌اند. Manuscript profile

بیابان‌زایی، حاصل فشار بی‌رویه و بهره‌برداری‌های نادرست انسان بر سامانه‌های محیطی بیابانی است. ارزیابی و تعیین شدت و وضعیت بیابانزایی، نقش مهمی در تدوین برنامه مدیریتی و احیایی مناطق تخریب یافته دارد. از این-رو هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شدت بیابان‌زایی در دشت ابوغویر استان ایلام با استفاده از دو معیار اقلیم و آب و 7 شاخص مدل IMDPA و تعیین مهمترین عوامل موثر بر بیابان‌زایی منطقه صورت گرفته است. برای این منظور از شاخص‌های مختلف دو معیار استفاده شد و برای هر شاخص با توجه به وزن دهی انجام شده، یک نقشه تهیه گردید، به طوری که از میانگین هندسی شاخص‌های هر معیار، نقشه کیفی معیار مورد نظر به دست آمد. سپس با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه‌های حاصل از معیارها و با طبقه‌بندی نقشه به دست آمده، نقشه وضعیت فعلی بیابان‌زایی منطقه حاصل گردید. نتایج بدست آمده نشان داد منطقه در کلاس متوسط بیابان‌زایی با میانگین ارزش کمی 78/1 قرار دارد. بررسی‌های صوت گرفته بر روی شاخص‌های مورد ارزیابی نیز حاکی از آن بود که شاخص مقدار بارش سالانه در معیار اقلیم با متوسط ارزش کمی 24/2 و شاخص هدایت الکتریکی آب زیرزمینی با متوسط ارزش کمی 04/3 موثرترین شاخص‌ها در بیابان‌زایی منطقه می‌باشند. Manuscript profile

About 9% (349000 ha) of Khuzestan plain is the source of dust and it has seven dust hot spots. In this research, we investigated vegetation types, the floristic composition, life-form spectrum, and the phytogeography of the area during 2016–2020 by collecting vascular plants to provide an annotated checklist of the plants in Khuzestan province, Iran. In a period of five years, we focused on the vegetation of the septet areas as the source of dust and dune. A primary vegetation map was extracted from Google Earth images based on the texture, tone, and pattern, last vegetation map, and map of dust hot spots. To prepare vegetation types, they were checked in the field. The floristic composition, life-form spectrum, and the phytogeography of the area during five years were obtained by collecting vascular plants to provide a checklist of the sources of dust and dune. The 80 sample vegetation data from selected sites were analyzed using multivariate analysis methods. So, for assessing the relationship between plant species variation and environmental variation, the Canonical Correspondence Analysis (CCA) was used. The data of (80 samples of 8 species) and their soil factors (11 factors) were analysed using Rstudio software. The result showed that dust sources No. 1 and 2 had been covered by 24 vegetation types, and the speciesSeidlitzia rosmarinus,Halocnemum strobilaceumandTamarix passerinoides were regarded as dominant. The dust source No. 3 was covered by 22 vegetation types and the speciesHalocnemum strobilaceum,Aeluropus lagopoides,Seidlitzia rosmarinusandCornulaca monacantha regarded as dominant have been located in the east of Ahvaz. The dust source No. 4 had covered 39 vegetation types and dominant species wereAeluropus lagopoides,Halocnemum strobilaceum,Atriplex leucoclada,Salsolaspp.Seidlitzia rosmarinusandTamarixspp. in small rain reservoir. The dust sources No. 5, 6, 7 (with 249000 ha) were the major part of dust storm sources in Khuzestan, covered by 28 vegetation types. The CCA species-environment biplot showed that CaCO3, EC, Na, SAR, ESP, OC, and CaMg from 11 soil factors were the key factors affecting vegetation in dust sources at our study site. Manuscript profile