هدف این پژوهش، دستیابی به مؤلفه‌های محتوای برنامه درسی تربیت اخلاقی از منظر کانت و ملا احمد نراقی و تحلیل مقایسه‌ای آن به‌منظور تبیین مؤلفه‌های مشترکی در حوزه محتوی برنامه درسی تربیت اخلاقی است. جهت نائل شدن به این هدف، سعی بر آن شده است با استفاده از منابع دست‌اول و منابع دست‌دوم شامل (کتب معتبر، پژوهش‌ها و تحقیقات مرتبط با موضوع پژوهش، نشریات و سایت‌های اینترنتی) مطالعة حاضر از طریق روش‌های تحلیل مفهومی و روش تحلیل تطبیقی مورد تحلیل و واکاوی قرار گیرد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که اندیشمندان مذکور به‌صورت ژرف به تربیت اخلاقی پرداخته و دلالت‌های قابل توجهی در محتوی برنامه درسی تربیت اخلاقی، ارائه نموده‌اند. کانت به‌عنوان نماینده دیدگاه غرب و ملا احمد نراقی به‌عنوان نماینده دیدگاه اسلامی؛ در محتوای برنامه درسی تربیت اخلاقی به‌رغم اختلاف نظرهای مشهود، مؤلفه‌های مشترک قابل استنباط و استخراجی نیز دارند که می‌تواند مورد نظر سیاست‌گذاران و برنامه ریزان درسی قرار گیرد. از جمله مؤلفه‌های مذکور می‌توان به تربیت انسان به‌عنوان اولویت اصلی برنامه‌های درسی، ضرورت پرورش بعد اخلاقی دانش‌آموز، پرورش حافظه طی برنامه درسی، عمل‌گرایی در برنامه‌های درسی، تجربه محوری در برنامه‌های درسی، تأکید بر نقد و نظر در برنامه‌های درسی و پرورش بعد دینی و معنوی دانش‌آموز اشاره نمود. Manuscript profile

عصر حاضر، عصر تحولات گوناگون علمی و تکنولوژیکی در جهان است. از استلزامات همنوا شدن با پیشرفت‌های علمی متنوع روز، بهره‌مندی از میان‌رشته‌ای‌ها است. پرسش پژوهش حاضر این است که با توجه به روزافزونی بهره‌گیری از میان‌رشته‌ای‌ها به‌ویژه در آموزش عالی کشورمان، میان‌رشته‌ای‌ها از چه جایگاه و اهمیتی در مصوّبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر اسناد بالادستی برخوردارند؟ برای پاسخ به این پرسش؛ ضمن استفاده از روش پژوهش کیفی، مطالعه‌ای توصیفی- تحلیلی و استنتاجی انجام شد. در این تحقیق پس از ارائه توصیفی از میان‌رشته‌ای‌ها در آموزش عالی و آشنایی با شورای مذکور، به تحلیل اسنادی مصوّبات مرتبط، پرداخته شد. یافته‌ها نشان‌دهندة اولین کاربست میان‌رشته‌ای‌ها، در مصوّبات اوایل انقلاب (1358) با عنوان خدمات میان‌رشته‌ای در آموزش عالی و کاربست دیگر آن در مصوّبه سند نقشه جامع علمی کشور (1389) است. تحلیل محتوای مصوّبات نیز انجام و در گام بعدی، برنامه‌های پنج‌سالة اول تا پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به‌منظور بررسی میزان تأکید اسناد قبل و بعد از تشکیل شورا، به همراه اسناد بالادستی دیگر مطالعه شد. بر اساس یافته‌ها چنین نتیجه‌گیری شد که این شورا جزء پیشتازان توجه به میان‌رشته‌ای‌ها بوده که با ایجاد شرایط مطلوب، این توجه دوباره ظهور یافته و قبل از سایر نهادهای علمی وارد این بحث شده است. Manuscript profile

پژوهش حاضر با هدف شناسایی دلالت‌های برنامه درسی چندفرهنگی میشل فوکو و هنری ژیرو بر اصلاح و بازطراحی برنامه درسی دوره ابتدایی ایران انجام شد. روش پژوهش تحلیلی- استنتاجی، حوزه پژوهشی کلیه منابع دیجیتال و چاپی مرتبط با موضوع، روش نمونه‌گیری هدفمند، ابزار پژوهش فرم‌های فیش‌برداری، شیوه تجزیه؛ تحلیل محتوای کیفی و ارزیابی اعتبار یافته‌ها از طریق داوری تخصصی بود. یافته‌های پژوهش نشان دادند که بر اساس آراء تربیتی فوکو و ژیرو می‌توان مواردی همچون تجزیه‌وتحلیل دیالکتیکی تجارب روزمره، تعلیم و تربیت مرزی، تحقق عدالت تربیتی، کسب توانایی همزیستی، آگاهی انتقادی، پیشگیری و مقاومت در برابر بازتولید نابرابری اجتماعی، شنیدن و توجه کردن به صدای گروه‌ها و نژادهای مختلف جامعه، رویگردانی از نخبه‌گرایی و حرکت در راستای توجه به فرهنگ عمومی، توجه به گفتمان‌های اخلاقی و ... را در راستای سیاست‌گذاری اصلاح‌گرایانه و بازطراحی عناصر برنامه درسی دوره ابتدایی ایران مورد توجه قرار داد. محصول نهایی یا خروجی این نوع از برنامه درسی از نظر فردی به یادگیرنده‌ای رشد یافته و از نظر اجتماعی به شهروندی فعال در سطح محلی، ملی و جهانی مبدل می‌شود. Manuscript profile

پژوهش حاضر بدنبال شناسایی راهکارهای عملی تحقق نظام مصوب برنامه ریزی درسی غیر متمرکز دانشگاهی از دیداعضای هیات علمی رشته علوم تربیتی دانشگاه های دارای هیات ممیزه شهر تهران در سال تحصیلی 89-88 می باشد. روش تحقیق آمیخته ای از روش های توصیفی از نوع تحلیل اسنادی و پیمایشی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای هیات علمی رشته علوم تربیتی دانشگاه های دارای هیات ممیزه شهر تهران در سال تحصیلی 89-88 می باشند. تعدادکل افراد 134 نفر از دانشگاه های؛ الزهرا، بهشتی، تهران، تربیت معلم، تربیت مدرس، علامه طباطبایی می باشند. با استفاده از جدول کرجسی ومورگان 101 نفراز اعضای هیات علمی به عنوان نمونه آماری تعیین شده است، نمونه های پژوهش با روش طبقه ای متناسب با حجم و تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است. در تحلیل داده ها ی حاصل از ابزار پژوهش طی برنامه spss از انواع آزمون های آماری توصیفی(میانگین، انحراف معیار و انواع جداول جهت تبیین توصیفی داده های حاصل از جامعه پژوهش) و استنباطی(در تحلیل استنباطی داده های پژوهش با عنایت به مقیاس داده ها از آزمون های پارامتریک استفاده شده است. آزمون t تی تک متغیره و آزمون T تی دو گروه مستقل، و آزمون F تحلیل واریانس یک راهه و آزمون های تعقیبی مربوطه در تحلیل استنباطی) استفاده شده است. اعتبار ابزار پژوهش از دید متخصصان مورد تایید است و پایایی ابزار نیز باآزمون ضریب آلفای کرونباخ 91/0 تعیین گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ازدیدگاه اعضای هیات علمی راهکارهای عملی تحقق نظام مصوب برنامه ریزی درسی غیر متمرکز دانشگاهی به ترتیب اهمیت عبارتند از: وجود فرهنگ برنامه ریزی درسی استاد محور، وجود توانمندی تخصصی برنامه ریزی درسی اعضای هیات علمی، وجود انگیزش شخصی اساتید، وجود ساز و کار تامین مالی و اعتباری متناسب دانشگاهی، وجود ساختار تشکیلاتی متناسب دانشگاهی، وجود نظام آموزش و هدایت و حمایت تخصصی دانشگاهی، وجود ساز و کار قانونی متناسب دانشگاهی و وجود باور باطنی اعضای هیات علمی به اهمیت برنامه ریزی درسی استاد محور می باشند. در هر یک از راهکارهای فوق (سوال های اصلی پژوهش) بر حسب متغیرهای تعدیل کننده تفاوت معنادار ی طی تحلیل های استنباطی حاصل شده که در ادامه مقاله آمده است. Manuscript profile

پژوهش حاضر با استفاده از دو روش تحلیل مفهومی و استنتاجی به دنبال ارائه تبیینی نو از مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان با تأکید بر پدیدارشناسی ون منن است تا بتواند سهمی در افزایش دانش در حوزة معرفتی مذکور داشته باشد. نتایج نشان می‌دهد؛ برنامه درسی پنهان شامل یادگیری‌های غیر ملموس، غیررسمی و ضمنی ارزش‌ها، هنجارها و نگرش‌ها است که به واسطه معلمان، کارکنان، فرایندهای غیر رسمی آموزش، تعاملات معلم و شاگرد و تفاسیر دانش‌آموز از رویدادها و محیط سازمانی ایجاد و انتقال می‌یابد. پدیدارشناسی ون منن با کمک به حصول تجارب و شناخت فردی حائز آن است که فراگیران را در یادگیری عمیق و بنیادی یاری نماید، بنابراین روش متناسبی در بازشناسی حوزه عمیق و کمتر شناخته شده برنامه درسی پنهان است. پدیدارشناسی ون منن در مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان واجد تجارب زیسته خاصی چون؛ دانش‌آموز (مسئله محوری، خودراهبری، خود اکتشافی، انعطاف‌پذیری و ...)، معلم (کارگزار، زمینه‌ساز در تکوین نگرش و انگیزة دانش‌آموز و مدیر چالش‌های کلاسی حاوی تجارب زیسته خاص برای دانش‌آموز)، محتوای درسی (زمینه‌ساز کسب تجارب درونی دانش‌آموز متناسب با نیازهای خاص وی)، تدریس (فعالیتی شهودی و خلاق به همراه نتایج پیش‌بینی‌نشده در دانش‌آموزان) و ارزشیابی (زمینه‌ای برای درک برخی تجارب زیسته دیگر در راستای ماهیت واقعی کلاس، درس، یادگیری و نیز سنجش دانش‌آموز توسط نظام آموزشی) است. Manuscript profile