تعیین مناسب ترین گیاه علوفه‌ای متحمل به خشکی در شرایط کم آبی استان کرمان با انجام آزمایشی به‌صورت‌ اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار طی دو سال (96-95) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی جوپار کرمان بررسی شد. تنش خشکی، به عنوان عامل اصلی، در سه سطح مشتمل بر آبیاری نرمال (آبیاری بر اساس80 میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A)، تنش متوسط (آبیاری بر اساس 130 میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش شدید (آبیاری بر اساس 180 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) و نوع گیاه نظیر کوشیا، ارزن مرواریدی، سورگوم و ذرت علوفه‌ای، به عنوان عامل فرعی، در نظر گرفته شدند. سورگوم در تمام سطوح تنش، بیشترین عملکرد را در مقایسه با سه گیاه دیگر تولید نمود. این گیاه در شرایط آبیاری نرمال به ترتیب با تولید 101241 کیلوگرم علوفه تر و 30181 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار بیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد. در تمام انواع گیاهان مورد مطالعه با افزایش تنش خشکی عملکرد کاهش یافت ولی درصد کاهش عملکرد در کوشیا نسبت به سایر گیاهان کمتر بود. ارزن با 89/11 و کوشیا با 82/9 درصد پروتئین خام به ترتیب بیشترین، و ذرت و سورگوم به ترتیب با 97/8 و 19/8 درصد کمترین پروتئین خام را داشتند. با افزایش تنش خشکی محتوی نسبی آب برگ کاهش ولی مقدار مالون‌دی‌آلدهید در هر چهار گیاه مورد بررسی افزایش یافتند. کوشیا، در میان چهار گونه ی گیاهی مورد آزمایش، کمترین مقدار مالون‌دی‌آلدهید را داشت. مقدار کلروفیلa ، تحت تنش ملایم و شدید نسبت به شرایط نرمال، به ترتیب 3/16 و 7/20 درصد کاهش یافت. کوشیا در هر دو سال و در تمام سطوح تنش، پس از آن سورگوم، از بیشترین محتوی سدیم برخوردار بودند. محتوای پتاسیم سورگوم در شرایط تنش شدید و متوسط در مقایسه با سایر گیاهان بیشتر بود. بر اساس نتایج این تحقیق سورگوم با بیشترین عملکرد علوفه، ارزن با تولید علوفه با کیفیت بالا و کوشیا به عنوان متحمل‌ترین گیاه به تنش خشکی شناخته شدند. Manuscript profile

زیره سبز Cuminum cyminum L.)) از مهم‌ترین گیاهان دارویی، با داشتن دوره رشد کوتاه و نیاز آبی پایین، مناسب کشت در مناطق خشک و نیمه خشک ایران می‌باشد. خشکی یکی ازمهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان در سرتاسر جهان و شایع‌ترین تنش محیطی است. در مورد گیاهان دارویی، خشکی ممکن است اثر محسوسی بر عملکرد و میزان مواد مؤثره برجای گذارد. به‌منظور بررسی تحمل به خشکی اکوتیپ‌های زراعی زیره سبز، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌ پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در سال زراعی 1400- 1399 اجرا شد. در این مطالعه اثر تنش خشکی در سه سطح (آبیاری نرمال، قطع آبیاری بعد از 50 درصد گل‌دهی مزرعه، قطع آبیاری بعد از 100 درصد گل‌دهی مزرعه) بر روی پنج اکوتیپ زیره سبز (ماهان، کوهبنان، خوسف، کاشمر، سبزوار) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد اثر اکوتیپ و تنش به‌صورت جداگانه و توأم بر کلیه صفات مورد بررسی از جمله ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت، تعداد شاخه‌های فرعی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن کاه و کلش و درصد اسانس دانه در سطح پنج درصد معنی‌دار بود‌. بیش‌ترین عملکرد دانه و درصد اسانس در اکوتیپ خوسف به‌ترتیب در شرایط بدون تنش و قطع آبیاری بعد از 50 درصد گل‌دهی مزرعه حاصل شد. نتایج رگرسیون در هر سه شرایط آبیاری نشان داد که تعداد چتر، چترک و تعداد دانه در بوته می‌توانند منجر به حصول بیش‌ترین عملکرد گشته و مهم‌ترین عوامل در تعیین عملکرد دانه می‌باشند. Manuscript profile

کم آبی مهمترین مشکل کشاورزی منطقه بوده و کاشت ذرت تابستانه (کشت دوم) با مصرف بالای آب همراه می‌باشد. به منظور بررسی و تعیین مناسبترین تاریخ کاشت و هیبرید جهت کشت زمستانه ذرت دانه‌ای در مزرعه تحقیقات ارزوئیه آزمایشی طی دو سال پیاپی 1388و 1389 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. در این تحقیق تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی در 4 سطح (14 بهمن، 28 بهمن، 12 اسفند، 26 اسفند) و رقم به عنوان عامل فرعی در 4 سطح (تری‌وی‌کراس 600، تری‌وی‌کراس 647، سینگل‌کراس 704 و سینگل‌کراس 720) انتخاب گردید. بر اساس نتایج حاصله بین تاریخ‌های مختلف کاشت از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد دانه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت، هر چند تاریخ کاشت 26 اسفند از بیشترین ارتفاع بوته و قطر بلال برخوردار بود. بین هیبریدهای مورد بررسی سینگل کراس 720 با عملکرد دانه 48/10 تن در هکتار نسبت به سایر هیبریدها برتری داشت که این برتری در مقایسه با سینگل کراس 704 (رقم شاهد آزمایش) به میزان 02/2 تن در هکتار بود. هیبرید مذکور از لحاظ تعداد ردیف دانه در بلال و قطر بلال بر سایر هیبریدها نیز برتری معنی‌داری داشت. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی می‌توان گفت کاشت ذرت زمستانه در محدوده تاریخ‌های کاشت 14 بهمن تا 26 اسفند در منطقه امکان پذیر بوده ولی مناسبترین تاریخ کاشت نیمه دوم اسفند می‌‎باشد. همچنین هیبرید سینگل کراس 720 از گروه دیررس می‌تواند بعنوان یک رقم جدید در منطقه فوق معرفی گردد. Manuscript profile

به منظور بررسی تحمل به شوری واریته‌های بهاره کلزا، تعداد 15 دورگ حاصل از تلاقی 5 لاین و 3 تستر به همراه والدین‌شان (جمعا 23 ژنوتیپ) در دو شرایط آبیاری معمولی و شوری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 99-1398 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان مورد بررسی قرار گرفتند. معنی‌دار بودن اثر تیمار بر روی تمامی صفات مورد مطالعه (جمعا هشت صفت) در دو شرایط آبیاری حاکی از وجود تنوع ژنتیکی کافی بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی بود که تجزیه لاین × تستر را موجه ساخت. تجزیه دورگ‌ها به اجزاء خود بر مبنای تجزیه لاین × تستر نشان داد که اثرات لاین‌ها، تسترها، و نیز اثر لاین × تستر از نظر صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود و لاین‌ها در ترکیب با تسترهای مختلف واکنش‌های متفاوتی داشتند. برآوردهای بیشتر از یک برای نسبت میانگین مربعات ترکیب‌پذیری عمومی به میانگین مربعات ترکیب‌پذیری خصوصی نشان داد که عمل افزایشی ژن‌ها نقش بیشتری در کنترل ژنتیکی آن‌ها دارد. مقادیر بالا و دامنه کم تغییرات وراثت‌پذیری عمومی نشان داد که واریانس ژنتیکی نسبت به واریانس محیطی بیشتر است. پایین‌ترین مقدار وراثت‌پذیری خصوصی مربوط به وزن هزار دانه (74/%58) و بیش‌ترین مقدار آن (89/%89) مربوط به عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمولی بود. تلاقی‌هایSPN179 × Dalgon و RGS003 × SPN179 به ترتیب در شرایط آبیاری معمولی و تنش شوری با بالاترین مقادیر ترکیب‌پذیری خصوصی از نظر صفت عملکرد دانه بهترین دورگ‌ها بوده و قابل توصیه می‌باشند. Manuscript profile