آغاز داستان، آستانه یا درگاهی است که ما را به جهان داستان رهنمون می‌سازد. شروع داستان که مهم‌ترین بخش داستان است دریچه یا روزنه‌ای است که خواننده از طریق آن وارد این جهان بی‌کران می‌گردد. هدف نویسنده در این مدخل، آن است که از همان سطرهای آغازین، خواننده را به ادامۀ خواندن داستان، ترغیب و تشویق نماید. شهریار مندنی‌پور از نویسندگان نسل سوم داستان‌نویسی و آگاه به اصول و فنون داستان‌نویسی از عناصر مختلفی برای آغازبندی داستان‌های خود بهره جسته¬است. کشمکش، گفتگو، رمزگونگی، توصیف، شخصیت‌پردازی، ترکیب، مستندگونگی، سیلان ذهن، صحنه و ... از ساز و کارهای شروع‌بندی داستان در مجموعۀ آبی ماورای بحار اوست. پژوهش حاضر پس از تبیین نظریه‌های مرتبط با حوزۀ شروع داستان به روش توصیفی- تحلیلی، جمله‌ها و عبارت‌های آغازین یازده داستان کوتاه این مجموعه را مشخص کرده، به تحلیل سازوکارهای شروع در آن پرداخته است یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از میان این سازوکارها، ابهام و پیچیدگی، پرکاربردترین و پربسامدترین شیوۀ شروع در داستان‌های پیش‌گفته هستند و دلیل آن می‌تواند تخیل نیرومند نویسنده باشد. یافته‌ها هم‌چنین نشان می‌دهد توصیف، در آغاز همۀ داستان‌های این مجموعه، نقش محوری دارد. Manuscript profile

رمان مدرن شکل نوینی از نوشتار است که همواره در پی یافتن احساسات، تاثرات روحی مبهم و فرار انسان‌ها و سپس انتقال آن‌ها از زاویۀ دید عینی و بی‌طرفانه‌ای که نه به روایت‌گر و نه به خواننده تعلق دارد. نوشتاری که شفافیت، تبیین ارزش‌ها، اصول دستور سنتی، توصیف‌های انسان مدارانه، سیاست و... از ساحت آن رخت بربسته باشد. عواملی مانند عدم قطعیت، نبود روابط علی معلولی، ارائه موضوعات جدید، آشنایی‌زدایی از مفاهیم سنتی متن، ابهام و پیچیده‌گویی، حضور جدی خواننده مولفه‌هایی است که در ساختار و ساختمان این فرم ادبی نوین وجود دارد که تعدادی از این مولفه‌ها قابل مقایسه در رمان تنگسیر صادق چوبک است. به نوعی زبان و نوشتار چوبک در تنگسیر به قصد مفهوم‌سازی جدید است که رویکردی آمیخته دارد تا اصالت زبان سنتی را به چالش بکشد. فرم و تکنیک‌های منحصر به فرد چوبک در تنگسیر اعم از زمان ترکیبی، پیرنگ خطی و گسسته، شروع چند ابزاری، فرجامی بسته، شخصیت‌های تحول یافته‌، ارائه مفهوم جدید، گفت‌وگوهای تک نفره مؤلفه‌هایی است که می‌توان آن را در دو ساختمان کلاسیک و نوین داستان نویسی مقایسه کرد. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل مولفه‌های رمان مدرن و کلاسیک در تنگسیر صادق چوبک به روش توصیفی- تحلیلی و به شیوۀ کتابخانه‌ای است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد چوبک نویسنده‌ای نوگراست چون با تاثیر از ادبیات نوین جهان و نبوغ ذاتی خویش توانسته است فرم جدیدی از نوشتار را ارائه دهد که تا آن زمان مسبوق به سابقه نیست. هم‌چنین یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد چوبک در رمان تنگسیر گاهی از زمان ترکیبی بهره جسته و آن‌را به سیلان ذهن نزدیک کرده است که شیوه‌ای کاملا جدید است و حتی سعی بر آن داشته است که پیرنگ خطی را در بخش‌هائی از رمان شکسته و آن‌را به صورت گسسته و هنری ارائه نماید. Manuscript profile

فرادهش متنی (فرامتنیّت) مناسباتی است که متن را خواه به صورت آشکار و خواه به صورت پنهان، در ارتباط با دیگر متون قرار می‌دهد. فرامتنیت مورد نظر ژنت، سطح وسیع تری از بینامتنیّت کریستیوایی است. کارکرد بینامتنیّت آن است که تصوّرات رابطه‌ای بودن، ارتباط بینابینی و وابستگی متقابل در حیات فرهنگی مدرن را برجسته می‌کند. واژۀ متن دال بر یک بافته، یک بافت درهم تنیده است و از این‌رو بینامتنیّت، وابسته به انگاره‌های شبکۀ توری، بافت، و جامه‌ای متنی درهم تنیده از تار و پود از پیش نوشته‌ها و از پیش خوانده‌هاست. بنابراین هر متنی معنای خود را از رابطۀ دیگر متون به‌دست می‌آورد که به شیوه‌های گوناگونی می‌تواند ترسیم شود. صادق چوبک؛ نویسنده‌ای خلاق و آشنا با اصول و تکنیک‌های نوین داستان‌نویسی آگاهانه و ناخودآگاه در رمان تنگسیر از شبکه‌های متنی پیچیده و مختلفی بهره برده است. هدف از پژوهش بررسی و تحلیل وجوه پنجگانه فرامتنیت ژنت در رمان تنگسیر صادق چوبک است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و به شیوۀ کتابخانه‌ای است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از وجوه پنج‌گانه نظریۀ فرامتنیّت ژنت، پیرامتنیّت و زبرمتنیّت در رمان تنگسیر بسامد قوی‌تری داشته و از دیگر وجوه برجسته‌تر است. Manuscript profile

پیرنگ ترکیب کنندۀ حوادث و تقلید از عمل است و وابستگی موجود میان حوادث داستان را به‌طور عقلانی تنظیم می‌کند. بنابراین می‌تواند راهنمای مهمی برای نویسنده و در عین حال نظم و ترتیب متشکلی برای خواننده باشد. لذا برای نویسنده ضابطۀ عمده‌ای است برای انتخاب و مرتب‌کردن وقایع، و در نظر خواننده نیز ساخت و وحدت داستان را فراهم می‌آورد. جلال آل‌احمد یکی از پرکارترین نویسنده‌های ایران است او در پرداخت طرح داستان مدیر مدرسه از مولفه‌های گوناگونی مانند: از پیش تعیین‌نکردن طول صحنه، استفاده از حوادث تاریخی به عنوان اساس داستان، ایجاد تعادل بین طرح و شخصیت، تبدیل زندگی واقعی به داستان، ارتباط شخصیت اصلی و خط طرح، شخصیت‌های فرعی و طرح، طرح ساده و پیچیده، ارتباط فکر و طرح استفاده کرده است. هدف پژوهش بررسی و تحلیل طرح داستان مدیر مدرسه اثر جلال آل‌احمد بر اساس نظریۀ لئونارد بیشاپ به روش توصیفی-تحلیلی و به شیوۀ کتابخانه‌ای است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شمار قابل توجهی از شاخصه‌های این نظریه در داستان مدیر مدرسه حضور دارند که پر بسامدترین آن تبدیل زندگی واقعی به داستان و مشخص‌کردن شخصیت اصلی در خط طرح است. Manuscript profile