این مقاله به بررسی شباهت‌های کتاب چهار مقاله نظامی عروضی و رساله لانگینوس می‌پردازد. لانگینوس یکی از بزرگ‌ترین منتقدان است که تالی ارسطو دانسته می‌شود. او در نظریه ادبی و انتقادی خود با طرح مقوله "نمطعالی"به طرح ویژگی های یک اثر ادبی برجسته می پردازد و در واقع خصیصه شاهکار ادبی را نشان می دهد. لانگینوس بر این باور است که اثر ادبی با داشتن ویژگی هایی می تواند به عنوان نمونه و نمط عالی مطرح شود و این نمط عالی هم منحصر به یک ژانر ادبی نمی‌شود. نظامی عروضی سمرقندی صاحب چهار مقاله هم در مقالت دبیری و هم در مقالت شاعری، معتقد است که شرایطی خاص می تواند به اثری ادبی تعالی بخشد. نوشتار حاضر تبیین آراء لانگینوس و انطباق آن با دیدگاه نظامی عروضی است. در این میان البته باید توجه داشت که دیدگاه‌های هنری و انتقادی شاعران و ادیبان ایرانی تابع اصول و مبانی بلاغی خاصی است که ممکن است با مبانی فکری و بلاغی ادیبان غربی تفاوت هایی نیز داشته باشد اما این پژوهش صرفاً به دنبال دریافت شباهت‌هایی است که در این دو اثر دیده می‌شود. شاید تحلیل این مشابهت ها بتواند بیانگر سرچشمه‌های مشترک در دو اثر و بیان کننده نشانه‌هایی از حضور و تاثیر آراء ارسطو در هر دو کتاب باشد. Manuscript profile

مولوی جلال‌الدین از شاعران بزرگ قرن هفتم هجری است که آثار او مملو از گنجینه‌هایی گران‌بها از معارف الهی، آیات و احادیث است. مولوی درآثار خویش گاهی برداشت‌های دیگرگونه‌ای از آیات و احادیث ارائه می‌کند که حاکی از احاطة عمیق شاعر به علوم اسلامی به ویژه علوم قرآنی است. فهم کلام ایشان در بسیاری از موارد بدون اشراف و آگاهی داشتن از این برداشت‌های دیگرگونه امکان پذیرنیست؛ زیرا در برخی موارد شاعر از یک آیه در دو متن یا دو موقعیت خاص، دو برداشت متفاوت ارائه می‌کند. فهم این نوع آیات و احادیث در سخنان مولوی گاهی مستلزم درک معانی مجازی برخی کلمات و عبارات است که به نمایندگی از اشخاص و اشیا و نظایر آن‌ها چهارچوب ظاهری کلام را شکل می‌بخشند. این عبارات وکلمات به منزلة رموزی هستند که راه بردن به آن‌ها و دست یافتن به حقیقت مفهوم آن‌ها، جز از طریق گشودنشان ممکن نیست. هدف پژوهندگان در این مقاله این است که نشان دهند مولوی به تناسب موقعیت-های متفاوت و بسته به مقتضای شرایط و هم‌چنین رویکرد متفاوت تربیتی، تأویل‌های گوناگونی از یک آیه قرآن انجام می‌دهد. در این مقاله با مقایسة برداشت‌های دیگرگونه مولوی در فیه‌مافیه و مثنوی شریف از یک آیه، می‌کوشیم خوانندگان را در فهم سخن مولوی یاری دهیم. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مولوی از یک آیه در شرایط خاص تربیتی برداشت‌ها و تأویل‌های متفاوتی داشته‌است. Manuscript profile

بخش قابل توجهی از شعر فارسی را شعر ستایشی در برمی‌گیرد؛ که کم تر شاعر فارسی زبانی را می توان یافت که گونه ای از اشعار ستایشی در دیوانش یافت نشود؛ اما داوری در مورد شعر ستایشی، اغلب منفی بوده‌است و بسیاری از مخاطبان شعر فارسی، برای شعر ستایشی ارزش قابل توجهی متصور نیستند؛ از این رو پژوهشگران، ادبیات شناسان و مخاطبان شعر، غالبا شعر ستایشی را از نظر دور نگه داشته، چندان عنایتی به آن نمی‌کنند؛ همین پیش داوری، جایگاه شعر ستایشی را متزلزل کرده‌است. شعر ستایشی بدون در نظر گرفتن شرایط سیاسی و اجتماعی آن زمان، با معیارهای امروزی داوری می‌شود؛ این برخورد با شعر ستایشی، موجب شده‌است که این بخش از ادبیات فارسی با وجود ارزش های غیرقابل انکارش، نادیده انگاشته، تحقیقات اندکی در این مورد انجام شود؛ در این مقاله ابتدا تصویری روشن از شعر ستایشی ارائه می شود، سپس به بررسی ساختار آن می پردازیم و در پایان نیز برخی از مهم ترین ارزش ها و کارکردهای شعر ستایشی را فهرست وار ذکر می کنیم و نشان می‌دهیم که شعر ستایشی ارزش‌های غیر قابل انکاری دارد که نمی‌توان به راحتی از آن‌ها چشم پوشید. Manuscript profile

ادبیات بومی، گنجینۀ شایسته‌‌ای است که از گذشتگان برای ما به ارث مانده است. این نوع ادبیات به معنای خاص خود به ادبیاتی گفته می‌شود که در منطقه‌‌ای خاص به وجود آمده باشد. ادبیات بومی لرستان یکی از بخش‌های ارزشمند ادبیات بومی اقوام ایرانی است. در این مقاله به بررسی بخشی از فرهنگ عامۀ مردم لرستان با عنوان بومی‌سروده‌ها می‌پردازیم و ضمن معرفی تاریخچۀ این سروده‌های بومی، جایگاه آن‌ها را در بین مردم لرستان بررسی می‌کنیم. همچنین ضمن معرفی انواع ادب محلی مردم لرستان، به معرفی چهل‌سرو (چهل سرود)‌، مور‌، لاوه لاوه (لالایی)‌، کارآواها‌، بیت مشگه‌، دایم بوی و عاشقانه‌ها به عنوان مهم ترین انواع بومی‌سروده‌های لرستان خواهیم پرداخت‌. با بررسی و معرفی بومی‌سروده‌های این مردم، این نتیجه حاصل شد که شعر و موسیقی، بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مردم لرستان است و اگر بگوییم جان‌مایۀ فرهنگ عامۀ لرستان است سخنی گزاف نخواهد بود. مردم لر‌زبان برای همه جوانب زندگی خود از هنگام تولد تا لحظۀ مرگ‌، اشعار و موسیقی‌هایی دارند که در شرایط مختلف، کارکردهای متفاوتی دارند و با بهره‌گیری از این سروده‌ها، بخش‌های مختلف زندگی خود را لذّت‌بخش و خاطره‌انگیز می‌کنند. Manuscript profile

اساس زندگی در جوامع روستایی و عشایری، کار است. هر فرد روستایی یا عشایری از صبح زود کارش را آغاز می‌کند و تا غروب آن را ادامه می‌دهد؛ از این رو اغلب در چنین جوامعی استراحت و تعطیلات چندان وجهی ندارد. عجین‌بودن کار و تلاش با زندگی این مردم، دلیلی روشن و قانع‌کننده است که این مردم در هنگام کار طولانی و طاقت‌فرسای خود، اشعار و ابیاتی را زمزمه کنند تا ضمن لذّت بردن از کار، دیگران را به انجام کار تحریض کنند. هرچند این اشعار و سرودها در همۀ جنبه‌های زندگی این مردم حضوری فعّال دارند اما اشعار و سروده‌های مرتبط با امور کشاورزی و دامداری رنگ دیگری دارند. از آنجا که از گذشته‌ها شغل غالب مردم لرستان کشاورزی و دامداری بوده‌است، برای هر بخش از کارهای مرتبط، اشعاری را زمزمه می‌کرده‌اند. مضمون اغلب این اشعار طلب فزونی محصول از خداوند، شکرگزاری به خاطر محصول و افزودن روحیه در انجام کار است. در این مقاله، پس از بیان مطالبی در مورد لر و لرستان و چیستی و چرایی کارآواها، به تبیین مضامین و موضوعات و معرفی بخش‌های مختلف این کارآواها و ذکر نمونه‌هایی از آن‌ها پرداخته شده است. Manuscript profile