بر اساس نظریات ساختگرای یاکوبسن و افرات دربارۀ نقش‌های ارتباطی کلام بین گوینده و مخاطب، پیامی معنادار مبادله می‌شود که از طریق یک مجرای فیزیکی انتقال می‌یابد. به عقیده آن‌ها این الگوی ارتباطی در تمام کنش‌های ارتباط کلامی مصداق دارد و ارسال پیام نیاز به زمینه‌ای دارد که یا رمز کلامی است یا در قالب کلام گنجانده می‌شود. عارف آن هنگام که می‌خواهد جهانی را نشان دهد که در آن الفاظ کارکرد خود را از دست می‌دهند، گاه به نقل داستان‌هایی در ستایش خاموشی می‌پردازد و گاه خود نیز خاموش می‌شود. با توجه به الگوی ارتباطی یاکوبسن می‌توان از خاموشی در فرآیند ارتباط به‌ خوبی بهره‌مند شد و لذت حاصل از دریافت سکوت را در شش نقش ارتباطی گفتار جست‌و‌جو نمود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که کاربرد برخی از نقش‌های ارتباطی سکوت در کلام مولانا مانند نقش ترغیبی و نقش ارجاعی دارای بسامد بیش‌تری است. بررسی معنا‌شناسی گفتمان خاموشی در تخلص مولانا بر اساس غزلیات شمس Manuscript profile