عقل قوه‌ای است که از دیرباز فیلسوفان، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند. این جستار کوشیده است به شیوه‌ای تحلیلی- مقایسه‌ای به بررسی جایگاه عقل در فلسفه هگل و اندیشه مولانا بپردازد. هدف در این کار تبیین دیدگاه‌ها و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها در خصوص عقل کلی و چگونگی برقراری ارتباط انسان با طبیعت و خدا و سیر دیالکتیک در رسیدن به نامتناهی است. هگل در مباحث فلسفی خود به طور گسترده به مفاهیم کاربردی عقل پرداخته است. به عقیده او عقل نزدیک‌ترین پیوند را با حیات دارد؛ چراکه عقل در وجود انسان، یک بخش در کنار سایر بخش‌ها نیست بلکه عنصری است که در همه بخش‌ها سریان دارد. مولوی هم به توانایی‌ها و ضعف‌های عقل در جای جای مثنوی اشاره کرده است و مرز بین عقل ممدوح و ایمانی و عقل مذموم و دنیوی را مشخص کرده است. Manuscript profile

اعجاز، یعنی عاجز کردن و ناتوان ساختن و در اصطلاح، یعنی انجام دادن کار یا ارائه کردن کلامی که کسی نتواند نظیر آن کار را انجام دهد یا همانند آن کلام را بیان کند‌. پس، به آیات و عجایبی که پیغمبران برای اثبات نبوت خویش می‌آورند، معجزه می‌گویند‌. مانند: اژدها شدن عصای حضرت موسی(ع) زنده شدن اموات از دم عیسی (ع) و نازل شدن قرآن برقلب مبارک حضرت محمد (ص). علامه طباطبایی می فرماید: قرآن کریم تنها از راه فصاحت و بلاغت، افراد را دعوت به مبارزه نمی‌کند، بلکه از جهت معنی نیز پیشنهاد معارضه می‌نماید‌. امّا فخر رازی می‌گوید؛معجزه امر خارق‌العاده، مقرون به تحدّی با عدم معارضه که دارای قیودی می‌باشد؛1-قید امر:از جهت این که معجزه عادی وغیر عادی می‌باشد.2-قیدخارق‌العاده:جهت متمایز ساختن مدّعی از غیر مدّعی.3-قیدمقرون به تحدّی:برای شناخت کاذب از صادق ومتمایز ساختن معجزه از ارهاص وکرامت آمده. 4-قید عدم معارضه:برای متمایز ساختن معجزه ازسحر وشعبده آمده است. به طور کلی قرآن کریم سه امتیاز بر تمامی معجزات پیامبران پیشین دارد:1- قرآن بدون مرز زمان و مکان می باشد. 2- قران معجزه ای روحانی است یعنی الفاظ قرآن از حروف و کلمات معمول ترکیب یافته آنچنان معانی بزرگ در بردارد که در اعماق دل و جان انسان نفوذ می‌کند‌. این معجزه‌ای است که تنها با مغزها و اندیشه‌ها و ارواح انسان‌ها سر و کار دارد‌. Manuscript profile

مسئله اعتقاد به وجود خدا از مهم‌ترین مسائل انسانی در طول تاریخ و همواره موردتوجه فلاسفه و دانشمندان مختلفی بوده و هست و در این راستا برای اثبات وجود خداوند، براهین مختلفی ارائه ‌شده است ازجمله براهین وجود شناسی در فلسفه غرب و براهین صدیقین در فلسفه اسلامی که نمونه مقاله خوبی است از مباحث فلسفی که سیر تحول آنها بیانگر ژرف‌نگری فیلسوفان مسلمان در ابداع و ارائه ملاک دقیق در نزدیک‌تر شدن به آموزه‌های دینی است وحاکی از آن است که خدا را به خداباید شناخت می‌باشد. در این پژوهش که به روش مطالعه کتابخانه‌ای و استادی انجام گردیده است به بررسی سیر تاریخی براهین وجود شناسی در فلسفه غرب و براهین صدیقین در فلسفه اسلامی پرداخته شده است؛ و پس‌ازاین بررسی و طرح دیدگاه‌های مختلف در فلسفه غرب و فلسفه اسلامی، پژوهشگران این مقاله معتقدند که اگر دایره شمول براهین وجود شناسی را به نحوی توسعه دهیم که شامل همه براهینی شود که حد وسط در آن‌ها وجود است، براهین وجود شناسی و براهین صدیقین در یک ردیف قرار خواهند گرفت؛ و اگر توجه خود را بر آن جنبه‌هایی از براهین صدیقین متمرکز کنیم که در آن‌ها بر واقعیت خارجی تأکید شده است، به نظر می‌رسد در این صورت برهان صدیقین و برهان وجودی در یک ردیف قرار نخواهند گرفت. Manuscript profile

یکی از بحث های کلیدی در معارف دین اسلام، ابتلای و آزمایش است، که از زوایای مختلفی به آن نگریسته شده است. پژوهش حاضر باهدف بررسی ابتلای و آزمایش انبیاء الهی از منظر دین اسلام، درصدد بیان است که انبیاء الهی به‌عنوان جزئی از مجموعه ی عالم انسانی هرکدام به نحوی در ابعاد گوناگون و موارد مختلف، همواره مورد امتحانات سخت الهی قرارگرفته‌اند و این مسئله ای است که هرکدام از ادیان توحیدی در کتب دینی خود آن را منعکس نموده اند. روش در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و بر مبنای اطلاعات اسنادی بوده است. که به بررسی ابتلاء و آزمایش انبیاء الهی از منظر دین اسلام، پرداخته است. یافته های پژوهش پس از بررسی حکمت ابتلاء و آزمایش انبیاء الهی، بیان گر است که خداوند بر طبق شیوه و منش مستمر خود که همان قانون یا سنت الهی است، انسان‌ها به‌ویژه انبیاء را در معرض آزمون های سخت و دشوار و تکالیف شاق و مختلف قرار داده تا زمینه رشد و تکامل آن‌ها فراهم آید، چراکه با پشت سر قرار دادن امتحانات دشوار هست که انسان‌ها به اوج قله معرفت و کمال دست می یابند. Manuscript profile

امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار بزرگ‌ترین انقلاب معنوی‌ و مردمی قرن اخیر کوشید با تکیه برآراء و اندیشه‌های عرفانی خود به ارائه الگویی از اسلام وحاکمیت اسلامی، مکتبی ظلم ستیز، حماسی وعدالت گستر عرضه بدارد. انقلاب اسلامی ایران تنها یک انقلاب سیاسی صرف نبود بلکه انقلابی ایدئولوژیک بودکه درآن دیانت عین سیاست تلقی گردید. این تحول ایدئولوژیک آغاز راه امام برای رسیدن به جهانی سراسر نور و پاکی و زدودن عالم از لوث پلیدیها وظلمت ها است. این جستار کوشیده است تا با روش توصیفی تحلیلی ضمن توجه به مبانی عرفانی امام در شکل گیری انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی به این مساله نیز بپردازد که نقش آراء واندیشه های عرفانی امام خمینی (ره) در نوسازی تمدن اسلامی در ابعاد جهانی چگونه است؟ در این راه با استناد به دیدگاه های ایشان در خصوص تمدن اسلامی و نگاه جهانشمول اسلام در برپایی حاکمیت و الزامات اندیشه تمدن ساز اسلامی به اینجا برسدکه انقلاب اسلامی ایران در اندیشه بلند امام راحل(ره) مقدمه ای بر احیای تمدن نوین اسلامی بوده، در صورت تحقق الزامات مطرح، توان و ظرفیت عرضه فراملی را دارد و می تواند زمینه ساز حکومت جهانی حضرت ولی عصر (عج) قرارگیرد. Manuscript profile