شبیه سازی یا کلونینگ، از روشهای نوپیدای عالم پزشکی در درمان ناباروری است که برخلاف تولید مثل طبیعی، تولید موجود زنده بدون انجام عمل لقاح و حاصل ترکیب یک سلول جسمی و یک سلول جنسی می باشد. حق انتساب طفل به پدر و مادر خود، یکی از اساسی ترین حقوق انسانی به شمار می رود. مقاله حاضر در پی پاسخ گویی به سؤالات و چالش های موجود در بررسی فقهی وضعیت نسب در طفل شبیه سازی شده است. در اینجا تولید مثل جنسی با منشأ دوگانه (پدر و مادر) در خصوصیات ژنیتیکی طفل و تولید مثل شبیه سازی با منشأ واحد (پدر یا مادر) مورد مقایسه قرار می گیرند و علاوه بر این، جواز شبیه سازی در چارچوب رابطه زوجیت یا خارج از آن نیز مطرح می شود. هرکدام از فرض های موجود، نتایج متفاوتی به دست می دهد که جنبه های مختلف آن در آرای فقهای امامیه بررسی می شود و در پایان نظر مختار بیان می گردد که اولاً نسب در شبیه سازی وجود دارد ثانیاً پدر و مادر صاحب سلول به عنوان پدر و مادر فرزند کلون شده، یعنی صاحب سلول و فرزند حاصل از صاحب سلول، دوقلوی هم محسوب می شوند. همچنین آثار نسب شامل حرمت نکاح، حضانت طفل، ولایت قهری، الزام به انفاق، وصیت و توارث خواهد بود. Manuscript profile

به منظور پیوند اعضاء از انسانی به انسان دیگر، علاوه بر تشخیص وقوع مسلم مرگ مغزی، وصیت بیمار در این خصوص و یا در صورت فقدان وصیت بیمار، موافقت ولی میت امری لازم است. لذا، در صورت عدم تحقق دو شرط اخیر و علی‌رغم تشخیص وقوع مرگ مغزی و حتی توقف نجات جان انسانی بر پیوند اعضاء، به لحاظ قانونی این امر امکان پذیر نمی باشد، در حالی که برخی فقها تکلیف مسئله را در چنین شرایطی معلوم ساخته و معتقدند در صورت توقف نجات جان انسان مسلمانی بر پیوند عضو و در شرایط عدم وصیت، بدون نیاز به کسب موافقت ولی میت، برداشت عضو از بدن مرده مسلمان و پیوند به بیمار نیازمند جایز و بلکه واجب خواهد بود. بررسی مشروعیت پیوند اعضاء به بدن انسان از دیدگاه فقهی و حقوقی محورهای اصلی بحث استدلالی پژوهش حاضر می باشد. با توجه به اهمیت مباحث مربوط به برداشت و پیوند عضو، می توان گفت مهمترین هدف تحقیق و بررسی مبانی فقهی و حقوقی آن ها، هموارسازی رویکرد مثبت و مقبول به دستاوردهای علمی و پزشکی در این زمینه است که در نتیجه، تصویب قوانین کامل تر و دقیق تری در راستای آزادی خرید و فروش و پیوند اعضاء درپی خواهد داشت. در پژوهش حاضر روش توصیفی – تحلیلی، به تبیین مبانی فقهی و حقوقی پیوند اعضاء و مشروعیت برداشت عضو از انسان زنده پرداخته شد. Manuscript profile