امروزه نقش سدها در زندگی بشر، به‌خصوص درکشورهایی نظیر ایران، به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی درتوسعه‌ی پایدار و بهینه از منابع آب مشهود است. سرریز از سازه‌های مهم هر سد می‌باشد که امکان خروج سیلاب‌های اضافه بر ظرفیت آبگیر سد را میسر می‌سازد. به عبارت دیگر، تنظیم ارتفاع و حجم آب دریاچه‌ی پشت سد از دیگر کاربردهای مهم سرریزهاست. از بین سرریزها، سرریز سطحی، به‌خاطر بازده هیدرولیکی بالا، بیشترین کاربرد را دارد. با توجه به این واقعیت که انجام آزمایش به‌عنوان دقیق‌ترین روش در بررسی مسائل و مشکلات پیش روی این گونه سازه‌ها مطرح می‌باشد، محققان و طراحان را بر آن داشته است تا با ساختن نمونه‌ی فیزیکی از سازه‌ی طراحی شده و انجام آزمایشات، از جنبه‌های پنهان پدیده با بهره‌وری آزمایش‌ها از شبیه‌سازی جریان‌های واقعی پرده بردارند. جهت بررسی وضعیت جریان بر روی قسمتی از سرریز سطحی سد سیوند نمونه‌ی فیزیکی سرریز سطحی با مقیاس 1:100 در نهر پایه دار آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت با مصالحی از قبیل ورق پلکسی گلاس، اسفنج مصنوعی، طلق، چوب و غیره ساخته شد. عملیات داده برداری در 14 مرحله با بده‌هایی متفاوت انجام گردید. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، عدد فرود در تندآب به‌دلیل افزایش سرعت، دارای بیشترین مقدار و در مقاطع بین سرریزسطحی اصلی و سطحی تنظیم‌کننده، به‌علت استغراق ایجاد شده، دارای کمترین مقدار می‌باشد. ضریب C سرریز سطحی نمونه، 796/1 محاسبه گردیده است. همچنین، با توجه به تحلیل وضعیت نمونه جریانی تا بده‌ی حدود 2000 مترمکعب بر ثانیه برای آن شبیه‌سازی شد و مشکلی در آن مشاهده نگردید. با توجه به فراسنج معیار عدد حفره‌سازی بحرانی در بعضی آزمایش‌ها، سازه‌ی سد با تخریب روبرو است، از این رو احداث مجراهای هوادهی در نقاطی از مقطع خروجی سرریز توصیه می‌گردد.
  Manuscript profile

سیل ویرانگرترین بلایای طبیعی بوده و تلفات جانی و مالی فراوانی را به بار آورده است. WMS از جمله شبیه‌های جدید و جامع می‌باشد که با تلفیق امکانات GIS و شبیه‌های متنوع آب‌شناسی و دانش مایعات توانسته است به‌عنوان ابزاری قدرتمند در زمینه‌ی شبیه‌سازی و مدیریت حوضه‌ی آبخیز مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه، کاربرد WMS در حوضه‌ی آبخیز قره‌آقاج واقع در نیمه‌ی جنوبی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. محاسبه‌ی ویژگی‌های گیتاشناسی منطقه، تعیین مرز حوضه‌ها و زیرحوضه‌ها و ترسیم آبراهه‌ها و شبکه‌ی رودها با استفاده از نقشه‌های پستی و بلندی با مقیاس 1:25000 و ساختن شبیه‌های ارتفاعی رقومی(DEM) و Topaz تحقق یافت. در پایان با کاربرد HEC-HMS ، مراحل شبیه‌سازی بارش-رواناب در سطح حوضه انجام و واسنجی آبنمای حاصل با استفاده از 5 رگبار مشاهده‌ای به همراه سیل همزمان آنها انجام شد. نتایج نهایی ارزیابی نشان داد که خطاهای برآورد بده‌ی اوج ، حجم رواناب و زمان وقوع بده‌ی اوج در خروجی حوضه واقع در تنگ کازرین نسبت به مقادیر مشاهده شده به ترتیب 11، 19 و 5/12درصد می‌باشند. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که در تخمین بده‌ی اوج و همچنین حجم سیلاب، حساسیت شبیه در برابر تغییرات CN که رابطه‌ی مستقیم با رطوبت اولیه‌ی خاک دارد، نسبت به تغییرات نفوذ اولیه و زمان تأخیر بیشتر است. در تخمین زمان بده‌ی اوج به‌وسیله‌ی شبیه نیز عامل مهم و حساس زمان تأخیر گزارش شد. در بررسی شدت سیل‌خیزی حوضه مشخص گردید که توان تولید رواناب در واحد سطح در زیرحوضه‌ی سیمکان بیشتر از دیگر زیرحوضه هاست.
  Manuscript profile

امروزه نقش سدها در زندگی بشر، به‌خصوص درکشورهایی نظیر ایران، به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی درتوسعه‌ی پایدار و بهینه از منابع آب مشهود است. سرریز از سازه‌های مهم هر سد است که امکان خروج سیلاب‌های اضافه بر ظرفیت آن را میسر می‌سازد. از بین سرریزها، سرریز پیوند به خاطر بازده‌ی هیدرولیکی بالا، بیشترین کاربرد را دارد. ساخت نمونه‌ی فیزیکی به‌عنوان دقیق‌ترین روش در بررسی این گونه سازه‌ها مطرح است. برای بررسی نظام جریان از روی قسمتی از سرریز پیوند سد ملاصدرا، نمونه‌ی فیزیکی آن با مقیاس1:30 در ناوه‌ی آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه آزاد مرودشت ساخته شد و آزمون‌هایی با بده‌های متفاوت انجام گردید. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، در بررسی نظام جریان، عملکرد صحیح سازه مستهلک کننده‌ی کارمایه در این سازه مورد تایید قرار گرفت. در بررسی اندازه‌ی استهلاک کارمایه نیز بر همین مساله تاکید گردید. ضریب C سرریز پیوند مدل 68/2 به‌دست آمد. همچنین، با تجزیه و تحلیل نظام جریان بر روی نمونه، وضعیت جریان تا بده‌ی حدود 1680 متر مکعب بر ثانیه در نمونه‌ی واقعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مشکل هیدرولیکی خاصی در آن مشاهده نگردید.
  Manuscript profile

سرریزهای پلکانی سازه هایی سودمندند که در مهارکردن سیلاب به منظور استهلاک کارمایه و کاهش ابعاد حوضچه-ی آرامش پایین دست سرریز به کار می روند. سازگاری این سازه با ساز و کار بتن غلتکی و روشهای احداث تورسنگ، و همچنین قطعات بتن از پیش ساخته، باعث کاربرد وسیع آن شده است. شبیه سازی هیدرولیکی شکل خاصی از شبیه سازی فیزیکی است که با استفاده از شبیه مقیاس دار برای شبیه سازی جریان به کار می رود. از مزیتهای این شبیه، توانایی بالقوه آن در شبیه سازی جریانهای پیچیده است. در این تحقیق، با استفاده از شبیه سازی فیزیکی در یک نهر پایه دار، 1 شبیه با شیب پایین دست 1 : 7/0 (عمودی به افقی) ساخته شد. تاج سرریز از نوع منحنی پیوند با معیار WES و تعداد پلکانها 6 عدد بود. در ادامه، با تغییر در شمار پلکانها با روش نصف کردن فاصله‌ی بین هر دو پلکان، در یک سومهای مختلف از طول سرریز (ابتدایی، میانی، و انتهایی) و انجام آزمایشها اثر هریک از این انواع تغییرات در میزان اندازه‌ی استهلاک کارمایه تعیین شد. در کل 6 شبیه مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت. بر پایه‌ی دستاوردهای به دست آمده از آزمایشها، بیشترین مقدار افت در تشریح شبیه رخ می‌دهد. پس از آن شبیه سازی ریاضی با کاربرد نرم افزار Flow3d-10 انجام شد و نتایج شبیه فیزیکی مورد تأیید قرار گرفت.   Manuscript profile