طرح­های توسعه شهری در ادامه سیر تکاملی خود با هدف خدمت به بشر و با الگو پذیری از مؤلفه­های توسعه پایدار به سمت هر چه کاراتر شدن پیش می­رود. در این میان دستیابی به اهداف طرح­ها می­تواند عیار موفقیت و واقع نگری و انسانی بودن طرح­ها را عیان سازد. در این بین یکی از اهداف مهم طرح های توسعه شهری تأمین خدمات اساسی و زیرساخت­های انسانی و شهری برای توسعه همه جانبه سکونتگاه­های انسانی است. در این راستا هدف اصلی این مقاله تبیین عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری کاربری‌های خدماتی در شهر شیراز و شناسایی دلایل آن می‌باشد. به منظور دستیابی به هدف فوق پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که؛ مهم­ترین عوامل اثرگذار (اصلی) بر تحقق طرح­های توسعه شهری (مطالعه موردی: شیراز) چیست؟ این پژوهش نوعی تحقیق تبیینی است که ابتدا با بهره‌گیری از منابع اسنادی- کتابخانه‌ای، مفاهیم مرتبط با تحقق پذیری و کاربری اراضی مورد بررسی قرار داده و سپس با تکمیل پرسشنامه برآمده از معیارها و شاخصه­های ادبیات نظری تحقیق در میان 185 نفر از مدیران ارشد شهری و کارشناسان مربوط و همچنین اساتید هیئت علمی دانشگاه مرتبط با موضوع و با استفاده از مدل تاپسیس و روش‌های آماری عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری کاربری‌های خدماتی در شهر شیراز تبیین می­نماید. نتایج تحقیق نشان می­دهد که معیار بسترهای قانونی مناسب، بیشترین تأثیر را در تحقق پذیری طرح های توسعه شهری داراست و معیارهای نوع مالکیت زمین، مشارکت ذی نفعان و ذی نفوذان، امکانات مالی و اجرایی شهرداری‌ها، تعیین مشاور مجرب، نقش مدیریت شهری در تأمین زمین و سرمایه گذاری بخش خصوصی، کمترین تأثیر را در تحقق پذیری طرح ها داراست. Manuscript profile

        طرح­های توسعه شهری در ادامه سیر تکاملی خود با هدف خدمت به بشر و با الگو پذیری از مؤلفه های توسعه پایدار به سمت هر چه کاراتر شدن پیش می­رود. در این بین یکی از اهداف مهم این طرح­ها تأمین خدمات اساسی و زیرساخت­ها برای توسعه همه جانبه سکونتگاه­های انسانی است. در این راستا هدف اصلی این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر تغییر کاربری‌های خدماتی در شهر شیراز و شناسایی دلایل آن می‌باشد. پژوهش حاضر نوعی تحقیق تحلیلی است که ابتدا با بهره‌گیری از منابع اسنادی- کتابخانه‌ای، مفاهیم مرتبط با تغییر کاربری اراضی مورد بررسی قرار داده و سپس میزان شدت نحوه اثرگذاری عوامل چهارگانه (کالبدی، فعالیتی، اقتصادی، دسترسی) بر تغییر کاربری زمین و سپس میزان مطلوبیت این اثرگذاری مورد بررسی قرار می گیرد. برای این منظور ابتدا برای تعیین شدت اثرگذاری عوامل چهارگانه بر تغییر کاربری زمین از فن تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم استفاده گردیده است، تا بدین طریق چارچوبی تبیینگر برای اثرات نحوه اثرگذاری عوامل چهارگانه بر تغییر کاربری زمین حاصل آید و در نهایت با استفاده از مدل معادلات ساختاری (SEM) ، میزان و جهت عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری کاربری‌های خدماتی را در شهر شیراز تبیین گردیده است. در مجموع برای نیل به این اهداف ابتدا 50 متغیر تأثیر گذار بر روی 600 قطعه در شهر شیراز به صورت میدانی برداشت و با استفاده از نقشه‌های GIS و نرم افزارهای Amos و SPSS مورد تحلیل قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که در مجموع عوامل چهارگانه منتخب تأثیر بسزایی بر میزان تغییرکاربری دارند (با توجه به اینکه وزن استاندارد شده رگرسیونی برای «میزان تأثیر عامل دسترسی بر تغییر کاربری زمین»، «میزان تأثیر عامل اقتصادی در تغییر کاربری زمین»، «میزان تاثیر عامل فعالیتی در تغییر کاربری زمین» و «میزان تأثیر عامل کالبدی در تغییر کاربری زمین» به ترتیب برابر با 0.91، 0.78 ، 0.65 و 0.56 می باشد). Manuscript profile