تبخیر-تعرق به عنوان یکی از اجزاء مهم چرخه هیدرولوژیک، نقش مهمی در بیلان حوضه‌های آبریز دارد. برای محاسبه حجم تبخیر-تعرق و نیاز آبی در گیاهان، لازم است ابتدا مقدار تبخیر-تعرق مرجع (ET₀) محاسبه و اعمال ضرائبی، تبخیر-تعرق برای هر نوع گیاهی محاسبه شود. در این تحقیق، ابتدا براساس روش استاندارد و متداول فائو-پنمن-مونتیث و داده‌های هواشناسی ایستگاه تبریز، مقدار تبخیر-تعرق مرجع ماهانه در منطقه تبریز استان آذربایجان شرقی محاسبه شد. سپس با استفاده از پارامترهای هواشناسی شامل میانگین، حداقل و حداکثر دما و رطوبت نسبی، مقدار بارش، سرعت باد و ساعات آفتابی به عنوان ورودی برنامه‌ریزی ژنتیک و مدل درختی M5 در مقیاس زمانی ماهانه، میزان تبخیر-تعرق مرجع به عنوان خروجی مدل برآورد گردید. نتایج نشان داد که هر دو روش مذکور نتایج دقیقی (با ضریب تبیین 99/0 برای مدل درختی M5 و 96/0 برای برنامه­ریزی ژنتیک) را جهت پیش‌بینی تبخیر-تعرق مرجع ماهانه در منطقه تبریز ارائه می‌دهند، ولی مدل درختی M5 روابط خطی ساده، قابل فهم و کاربردی­تری برای پیش­بینی تبخیر-تعرق مرجع ارائه می­دهد. Manuscript profile

سازه های توری سنگی کاربردهای زیادی در طرحهای آبی، بخصوص انواع سرریزها، دارند. اتلاف کارمایه جریان از روی این سازه ها زیاد بوده، و لذا هزینه های ساختن حوضچه­ی آرامش کاهش می یابد. از نقطه نظر کیفیت آب و تاثیر بر محیط زیست، سرریزهای توری سنگی نفوذپذیر تاثیر منفی کمتری نسبت به سرریزهای صلب نفوذناپذیر دارند. در این تحقیق، توانایی شبیه درختی M5 جهت برآورد اتلاف کارمایه از روی سرریزهای توری سنگی پله ای بررسی شده است. شبیه درختی M5 دارای دو گزینه­ی M5P و M5Rule می باشد، که تفاوت آنها در نوع خروجی شبیه است. برای این منظور، از داده های اندازه گیری شده بر روی 8 نمونه­ی فیزیکی در خصوص استهلاک کارمایه بر روی سرریز های توری سنگی پله ای استفاده شده است. نتایج نشان میدهند که شبیه M5Rule به عنوان یکی از روشهای داده کاوی در پیش بینی اتلاف کارمایه از روی سرریز توری سنگی عملکرد خوبی داشته (946/0)، و بده و ارتفاع سرریز جزء مهمترین فراسنجهای دخیل در محاسبه­ی اتلاف کارمایه می باشند. مقایسه­ی نتایج به دست آمده از روش M5 با وایازی خطی لجستیک، نشان از قدرت پیش بینی بالای این روش داشت. Manuscript profile