سابقه و هدف: بسیاری از میکروارگانیسم های خاک می توانند فسفر غیر قابل دسترس را از طریق فعالیت های متابولیکی با ترشح اسیدهای آلی حل کنند. این مطالعه با هدف جداسازی باکتری های فعال حل کننده تری کلسیم فسفات از خاک مزارع گندم و جو دشت مرودشت انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی-توصیفی بر روی خاک 50 مزرعه جو و 50 مزرعه گندم دشت مرودشت انجام گرفت. در ابتدا نمونه های خاک در محیط NRIP حاوی تری کلسیم فسفات (10 درصد) غنی سازی شدند. باکتری های دارای هاله شفاف حل کننده تری کلسیم فسفات با آزمون های بیوشیمیایی، PCR و تعیین توالی شناسایی گردیدند. دو باکتری فعال جداسازی شده از خاک مزارع گندم و جو به منظور بررسی تولید اسید های آلی ترشح شده با روش HPLC آنالیز شدند. یافته ها: از مجموع نمونه های جمع آوری شده، 9 باکتری (18%) حل کننده تری کلسیم فسفات از مزرعه جو و 6 باکتری (12%) حل کننده تری کلسیم فسفات از مزرعه گندم دشت مرودشت جداسازی گردید. نتایج حاصل از تزریق نمونه های باکتریایی به دستگاه HPLC نشان داد که باکتری های جداسازی شده از مزرعه جو دارای 4 نوع اسید مختلف با وزن مولکولی پایین و در مزرعه گندم دارای 3 نوع اسید مختلف می باشند. نتیجه گیری: از آنجایی که در مطالعه حاضر بیشترین و فعال ترین باکتری های حل کننده فسفات از خاک مزارع جو جداسازی شدند می توان دریافت که این باکتری ها بیشتر در خاک های که کود های شیمیایی فسفره مصرف کمتری دارند، گستردگی بیشتری دارند. همچنین غربالگری باکتری های موجود در مزارع مختلف و نیز شناسایی آنها می تواند در تهیه کودهای بیولوژیک و رشد گیاهان منطقه موثر باشد. Manuscript profile