آرامستان‌ها از دیرباز در ایران یکی از عناصر مهم شهری بوده‌اند، زیرا این کاربری‌ها از یک‌سو ارتباط مستقیمی با اصول و قواعد شهرسازی داشته و از سوی دیگر تحت تأثیر اعتقادات و آداب‌ورسوم مذهبی مردم بوده‌‌اند. بنابراین مکان‌یابی مربوط به آن‌ها نیز از حساسیت‌های خاصی برخوردار بوده است. ظرفیت آرامستان‌های فعلی شهر پارس‌آباد مغان از سویی به دلیل قدمت زیاد آن‌ها و از طرف دیگر به علت افزایش سریع جمعیت دیگر پاسخگوی نیاز‌های مردم این شهر نیست. ازاین‌رو هدف مقاله حاضر مکان‌یابی بهینه‌ترین نقاط در اطراف شهر پارس‌آباد به‌منظور احداث آرامستان جدید این شهر با استفاده از منطق فازی در قالب GIS Arc می‌باشد. بدین منظور در مراحل اولیه عوامل مهم در تعیین مکان مناسب برای احداث آرامستان‌های شهری شناسایی شد، و نقش و میزان تأثیرگذاری هر یک از عوامل فوق در مکان‌یابی مشخص گردید. در ادامه به دلیل وسعت زیاد منطقه، اقدام به حذف مناطق محدودیت دار گردید. سپس با استفاده از توابع عضویت فازی (گوسی، لارج و خطی)، نقشه‌های مختلفی بر اساس ماهیت و نقش این عوامل در مکان‌یابی تشکیل گردید. در ادامه با طراحی شبکه‌ای استنتاجی و به‌کارگیری مدل منطق فازی و اپراتورهای آن ( Prod, Sum و گاماهای 0.7، 0.8، 0.9) ترکیب اطلاعات به‌صورت غیرخطی انجام شد. درنهایت مناسب‌ترین مکان‌های به‌دست‌آمده از شبکه استنتاجی، با توجه به مقدار درجات عضویت آن‌ها و فاصله آن‌ها نسبت به حریم‌های تعریف‌شده مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از اختلاف عمیق بین وضعیت مکان گزینی آرامستان-ها در وضع موجود و مطلوب می‌باشد. کلید‌واژه: مکان‌یابی، آرامستان، پارس‌آباد، منطق فازی، Arc GIS Manuscript profile

امروزه سرعت عمل شهرداری­ها در زمینه ارائه خدمات شهری و در رأس  آن­ها جمع‌آوری زباله‌های شهری نقش بسیار مهمی درزمینه بهبود کارایی این ارگان و درنتیجه جلب رضایت شهروندان دارد. این در حالی است که باوجود مدرنیزه شدن ماشین‌آلات جمع­آوری زباله‌ها، مسئله سرعت عمل ارائه خدمات با اینکه همواره تأثیر بسزایی درزمینه کاهش هزینه و بهبود کیفیت ارائه خدمات دارد، عمدتا مورد بی‌توجهی و غفلت مدیران شهری قرارگرفته است. شهر اردبیل نیز مستثنا از این قضیه نیست. این شهر دارای چهار منطقه و بالغ‌بر 100 محله مختلف هست که همواره شهرداری را درزمینه سرعت عمل در جمع­آوری پسماندهای شهری و ارائه یک‌ چشم‌اندازی زیبا از شهر با مشکل مواجه کرده است. هدف این مقاله افزودن فاکتور سرعت به فرایند فعالیت اکیپ­های جمع‌آوری زباله از طریق پیشنهاد بهترین مسیر حرکت برای این ماشین‌آلات با استفاده از مدل الگوریتم رقابت استعماری است.، به این صورت که با برنامه‌نویسی مربوطه و تعریف موقعیت محلات 100 گانه برای مدل، اقدام به معرفی بهینه‌ترین مسیرهای حرکت به اکیپ‌های خدماتی شهرداری می‌نماییم، با این شرط که از هر محله فقط یک‌بار عبور کنند و بعد از طی همه محلات درنهایت به نقطه شروع حرکت بازگردند. روش پژوهش توصیفی تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و در صورت لزوم بررسی میدانی است. یافته‌های تحقیق نشان داد که الگوریتم مورداستفاده در تحقیق در صورت دریافت اطلاعات مناسب، ابزار کارآمدی به منظور افزایش سرعت عمل اکیپ های جمع آوری زباله های شهری است. همان طور که برای محلات 100 گانه واقع در مناطق 4 گانه شهر اردبیل با تکرار 200 و به ترتیب با ضریب اطمینان 99، 91،93 و 97 درصد و در بازه زمانی30، 22، 30 و 24 ثانیه به بهینه‌ترین جواب دست‌یافت. به عبارت دیگر گروه های خدماتی در بازه زمانی کمتر، بهترین مسیر برای حرکت و جمع آوری زباله ها را انتخاب کردند. Manuscript profile

امروزه مکان گزینی بهینه ایستگاه‌های آتش‌نشانی یکی از ضروریات مهم در زمینه کارآمدی و واکنش به‌موقع مدیریت شهری به مخاطرات احتمالی است. روش‌های بهینه‌سازی فضایی به دلیل ویژگی‌های خاص فضایی و مکانی مسائل مرتبط با تسهیلات شهری کاربرد گسترده‌ای در این زمینه دارند. از عمده‌ترین این موارد می‌توان به روش‌های مبتنی بر میان یابی و حداکثر پوشش خدماتی اشاره کرد. شهر زابل در وضعیت موجود دارای دو ایستگاه آتش‌نشانی عملیاتی است که به دلیل وسعت زیاد شهر و توسعه فیزیکی سریع آن، توانایی پاسخ‌گویی مطلوب به حوادث و اتفاقات شهری را ندارد ازاین‌رو نیازمند تجدیدنظر جدی و افزایش تعداد ایستگاه‌ها تا حد مطلوب است. تحقیق حاضر از لحاظ روش‌شناسی توصیفی، ازلحاظ هدف کاربردی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی است. این پژوهش با تکیه‌بر سناریو نگاری یک مدل بهینه‌سازی فضایی چندهدفه را ارائه می‌نماید که اهداف مرتبط با حد میانه و حداکثر پوشش خدماتی در زمینه استقرار ایستگاه‌های آتش‌نشانی در شهر زابل را باهم ترکیب کرده و درنهایت با استفاده از روش بهینه‌سازی پارتو شدت بهبود دسترسی با فرض مقادیر مختلف q (تعداد ایستگاه آتش‌نشانی) را نمایش می‌دهد. یافته‌های حاصل از سناریو های پژوهش نشان داد که با افزایش تعداد معینی از ایستگاه ‌ها در بخش‌های مختلف شهر، دسترسی با شدت‌های متفاوتی بهبود پیدا می‌کند، برای مثال با فرض استقرار تعداد 6 ایستگاه در فواصل مشخصی نسبت به هم دیگر، دسترسی در مقایسه با وضعیت موجود تا 9 درصد بهبود پیدا می‌کند و در صورت افزایش این تعداد تا 12 مورد دسترسی تا 60 درصد ارتقا پیدا می‌کند. Manuscript profile