در دهه‌های اخیر تغییرات در متغیرهای اقلیمی بارزتر شده که حساسیت دبی جریان به این تغییرات را به همراه دارد. در این تحقیق از داده‌های اقلیمی 39 ایستگاه سینوپتیک و 9 ایستگاه هیدرومتری در دوره آماری 2015-1994 و از داده‌های دورنمای 2080-2021 استفاده شد. جهت تشخیص تغییرات سالانه از آزمون من کندال در محیط متلب و شناسایی شیب تغییرات، آماره من کندال و ضریب تغییرات از فرمول‌های مربوطه در محیط اکسل استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که روند بارش در منطقه 1، دما در منطقه 7 و تبخیر و تعرق در حوضه 8 افزایشی بوده و بیشترین تغییرات تحلیل حساسیت دبی به تغییرات بارش در منطقه 8، دما در منطقه 3 و 8 و نتایج تحلیل حساسیت به پارامتر تبخیر و تعرق متفاوت است. دما در سه سناریو مورد بررسی دارای روند افزایشی معنادار بوده و تغییرات بارش در مناطق مختلف متفاوت و بیشترین تغییرات در کاهش بارش در مناطق 1 و 4 بوده است. Manuscript profile

هدف پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد دو پایگاه داده بارش ماهواره‌ای CHIRPS و پایگاه داده بازتحلیل ERA5-Land در آشکارسازی خشکسالی‌های ایران با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده در محدوده ایران می‌باشد. به همین منظور داده‌های رستری دو پایگاه داده با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده در 11 گام زمانی، و با استفاده از داده‌های 110 ایستگاه هواشناسی و تحلیل آزمون همبستگی در محدوده کشور ایران مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هر دو پایگاه داده در گام‌های زمانی 1 تا 12 ماهه در سرتاسر ایران بجز مناطق شمالی کشور، از همبستگی خوبی با داده‌های ایستگاهی (RCHIRPS = 0.56, RERA5 = 0.76) برخوردار می‌باشند. همچنین پایگاه داده ERA5-Land در گام‌های زمانی بالاتر (24-72 ماهه) نیز عملکرد قابل قبولی در آشکارسازی خشکسالیها نشان داد. همچنین نتایج نشان داد که مساحت مناطق تحت سیطره خشکسالی در هر دو پایگاه داده تا گام زمانی 12 ماهه نسبتا برابر بوده اما در گام‌های زمانی بالاتر در پایگاه داده CHIRPS دچار خطا شده و قابل اعتماد نخواهد بود. همچنین بر اساس نتایج مشخص شد که بطور کلی دقت و قابلیت پایگاه‌های داده در گام‌های زمانی بالا با طول دوره آماری 30-40 سال کاهش قابل ملاحضه‌ای یافته و برای گام‌های زمانی بلندتر می‌بایست از طول دوره آماری طولانی تری استفاده شود. Manuscript profile

توفانهای تندری از مهمترین بلایای طبیعیاند که همه ساله علاوه بر نابودی بخشی ازمحصولهای کشاورزی سبب تلفات انسانی زیادی در سراسر دنیا میشوند. هدف از اینپژوهش شناسایی ویژگیهای آماری مربوط به توزیع مکانی و زمانی پدیده اقلیمی توفانهایتندری میباشد. با استفاده از دادههای مربوط به فراوانی وقوع توفانهای تندری در استانتهران )با تأکید بر هفت ایستگاه سینوپتیک در مناطقی با توپوگرافی و طول و عرض جغرافیاییمتفاوت( ویژگیهای زمانی و مکانی توفانهای تندری مورد مطالعه و تحلیل قرار داده شدهاست. در این پژوهش بر حسب مورد از روشهای همبستگی و تحلیل رگرسیون، تجزیه مؤلفهروند سریهای زمانی )تحلیل روند خطی و پلی نومیال(، تحلیل خوشهای سلسله مراتبی وارد،توزیع احتمال وقوع و دوره بازگشت با توزیع احتمال 42 درصد، آزمون ناپارامتری من کندال 1 وروش IDW5 5002 ( برای طبقه بندی سالانه وقوع توفانهای – در دوره زمانی 15 ساله) 1442تندری استفاده شده است. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی وقوع توفان تندری متعلّق به سال5009 و کمترین فراوانی وقوع در سال 5000 بوده است؛ همچنین ایستگاه مهرآباد بیشترین وایستگاه چیتگر کمترین نوسانها را در طول دوره آماری دارا بودهاند. بر اساس دندروگرامسالانه حاصل از روش سلسله مراتبی تحلیل خوشهای وارد به سه خوشه دسته بندی شدند.مدلهای نوسانی زمانی و روند خطی و پلی نومیال توفانهای تندری سالانه درهمه ایستگاههابجز چیتگر و ژئوفیزیک وقوع توفانهای تندی دارای روندی افزایشی است. نقشههای توزیعمکانی و مطالعات الگوهای مکانی که با استفاده از روش IDW ترسیم شدهاند نیز نشان دادآبعلی و فیروزکوه) POLL ) 3 دارای بیشترین و ژئوفیزیک دارای کمترین فراوانی وقوع توفانتندری در بین ایستگاهها در بازه زمانی مورد مطالعه بودند. Manuscript profile

پاسخ به این سوال که در شرایط فرین دمایی ایران، به طور دقیق، نواحی بسیارگرم و بسیار سرد چه مناطقیهستند، به دلیل نبود و عدم توزیع یکنواخت ایستگاه های اندازه گیری دما کار دشواری است. امروزه داده های ماهواره ای به دلیل وضوح مکانی بالا و پوشش تمامی مناطق، می توانند مکمل پژوهش های قبل باشند. هدف اصلی این پژوهش تعیین نواحی فرین دمایی ایران در بازه زمانی ماهانه می باشد. مقادیر استاندارد شده ی داده های میانگین دمای ماهانه 81 ایستگاه سینوپتیک ایران، در دوره آماری 1986تا 2014 نشان می دهند که ژانویه 2008 و ژوئیه 2010 تعداد زیادی از ایستگاه ها در گستره ی ایران دارای ناهنجاری شدید دمایی بوده اند. به منظور تعیین نواحی فرین دمایی، محصولات سطح دوم دمای ماهانه سطح زمین سنجنده مودیس ماهواره ترا، مورد استفاده قرار داده شده اند. جهت طبقه بندی نواحی، از تحلیل خوشه ای وارد استفاده گردید. با برش دندروگرام در مرحله ی اول و راستی آزمایی آن با آزمون تحلیل واریانس، 13 ناحیه مجزا برای ژوئیه 2010 و 6 ناحیه برای ژانویه 2008 مشخص گردید. طی ژوئیه 2010، بیابان لوت به عنوان داغ ترین و سواحل جنوبی دریای خزر به عنوان خنک ترین منطقه، و طی ژانویه 2008 شمال غرب ایران سردترین و بیابان لوت و سواحل دریای عمان مطبوع ترین مناطق ایران به لحاظ دمایی شناخته شدند. با توجه به نبود ایستگاه سینوپتیک در بیابان لوت و مشخص نشدن آن به عنوان یک پهنه مجزا در مطالعات قبل، ارزش داده‌های سنجش از دور در تهیه نقشه ی دمایی بارز گردید. همچنین داده های سنجنده مودیس نقش ناهمواری ها را در نقشه دما به خوبی نشان می دهد. بنابراین با در دسترس بودن داده‌های ماهواره ای، نقشه دمایی که توان نمایش اثر ناهمواری‌ها را نداشته باشد، ارزش چندانی ندارند. Manuscript profile