نوشتار حاضر به تحلیل و بررسی پدیده مهم اصلاحات فرهنگی در تاریخ معاصر جهان اسلام پرداخته که علی رغم شباهت‌های زیاد با سرنوشت کاملا متفاوت مواجه شدند. در بررسی اصلاحات فرهنگی در افغانستان و ترکیه تاحدودی دانسته می‌شود که شباهت‌های زیادی در روند اصلاحات فرهنگی دوکشور وجود دارد؛ ضرورت یکسان تغییرفرهنگی، هدف واحد و داشتن الگوی واحد از نمونه‌های تشابهات در اصلاحات فرهنگی زمان امان الله و آتاترک بحساب می‌آیند. با این وصف اما، این پدیده سر انجام کاملا متفاوتی داشته است؛ آتاترک با هدف مبارزه علیه سنت و پیوستن به مدرنیته غربی به توفیق نسبی در این زمینه نائل آمد، بر خلاف امان الله که در این راه با شکست کامل مواجه شد. نگاه به این مساله با روش توصیف و تحلیل مقایسه ای که در این نوشتار بدان پرداخته شده، نشان دهنده این است که علی رغم شباهت‌های ظاهری این پروژه، تفاوت‌های مهمی وجود داشت که امان الله خان بی‌توجه به آن می‌خواست پا به پای کمال آتاترک حرکت نماید و به همین دلیل نتوانست توفیقی حاصل نماید. تغییرات فرهنگی جامعه بدون در نظرداشت قضاوت‌های ارزشی خوب یا بد بودن، نیازمند متغیرات و زمینه‌های است که بدون توجه به آن هیچ تحولی ماندگاری صورت نخواهد گرفت. و این می تواند در تحلیل وضعیت حال و آینده افغانستان نیز مؤثر باشد. Manuscript profile