تاسیس خلافت فاطمی در مغرب در سال 297 ه.ق، به رغم اینکه از نظر سیاسی برای اسماعیلیه پیروزی به شمار می رفت، اما موفقیت در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی در مغرب به سهولت نبود. داعیان اسماعیلی با تاکید بر نقش محوری شخصیت فرهمند، سیره عملی و شیوه های تبلیغی خود موجب کامیابی بی نظیر اسماعیلیه در شمال آفریقا شدند. داعیان در تلاش بودند تا شرایط را به سمت یک حرکت شورانگیز شیعی سوق داده و متعاقب آن با تغییر رویکرد امامان اسماعیلی از وضعیت ستر به آشکار و تمرکز رهبری در مغرب موجبات موفقیت داعیان در تاسیس خلافت فاطمی را فراهم آوردند. داعیان عامل محوری در گرایش دادن بخش قابل توجهی از مردم مغرب به نهضت اسماعیلیه را داشتند، هرچند آنان با مخالفت گسترده رو به رو شدند و مجبور گردیدند سیاست مذهبی خویش را در مغرب تعدیل کنند و سیاست مدارا و تسامح را در پیش بگیرند، که این خود منجر به پایه مهم موفقیت داعیان اسماعیلی بود. کلید واژه: داعیان اسماعیلی، مغرب، خلافت فاطمی، مدارای مذهبی Manuscript profile

یکی از مهم ترین فعالیت های هسته مرکزی دعوت، شامل تالیف آثاری در الهیات-کلام-فلسفه-فقه با تاکید بر اندیشه امامت محوری به عنوان اصول دین به تحلیل و اثبات حقانیت نص امامت فاطمیان می پردازد. در این مرحله داعیان ایرانی به عنوان کارگزاران ایدئولوژی خلافت، تلاش نمودند از طریق فعالیت نظری به تدوین آثار کلامی- فلسفی در تبیین ساخت قدرت مذهبی- سیاسی فاطمیان بپردازند. داعیان و متفکران ایرانی با تکیه بر تعالیم شیعی و آشنا با فلسفه و حکمت و با استعمال آیات و احادیث در تبلیغ و تبشیر و تعالی سیادت کاریزمایی امام- خلیفه فاطمی نقش بارزی ایفا نمودند. تلاش داعیان در دربار فاطمی تلفیق علم ودین بود واز طریق آن دو در پی اثبات و تبیین علمی اقتدار امامت فاطمی در برابر مخالفان و رقیبان بودند، بطوری که داعیانی چون کرمانی، سجستانی، الموید شیرازی، ناصرخسرو و... با توجه به اوضاع سیاسی- مذهبی عصر خویش خواستار تحکیم قدرت سیاسی- مذهبی خلافت فاطمی در برابر مخالفان و رقیبان بودند، چنانکه ابویعقوب سجستانی با روش تحلیل عقلانی و علمی، امامت فاطمیان را تحلیل و تفسیر نمود. Manuscript profile