کتاب‌های تاریخ و آگاهی طبقاتی از جورج لوکاچ و آئینه‌ای برای صداها و هزارة دوم آهوی کوهی از شفیعی کدکنی اگر چه از لحاظ صوری متفاوت و در قالب‌های غیر همگون به نظر می‌رسند، امّا در باطن دارای بنیانی همسان فکری هستند که حاصل تشابه دیدگاه‌های دو متفکّر غربی و شرقی در تبیین عدالت اجتماعی برای جامعه‌ای پویا است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی این آثار در جهت نشان دادن وحدت نیازهای انسان و جامه عمل پوشاندن به آرزو‌های انسان آرمانی با کرامت اجتماعی است که علی‌رغم تفاوت‌های مکانی به علّت همسانی مسائل زندگی در عصر حاضر است. روش انجام این پژوهش توصیفی– تحلیلی با بهره‌گیری از یاد‌داشت‌های کتابخانه‌ای است. هدف در پژوهش حاضر این است که با تکیه بر اساس نظریّة آگاهی طبقاتی فردی، واکنش عقلانی، ایجاد نیروی محرّکه و کاهش نابرابری‌ها برای توسعة اجتماعی و فرهنگی مورد کنکاش قرار گیرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که روند شکل‌گیری آگاهی‌های اجتماعی با محتوای اجتماعی و فلسفی روشن بینانه این آثار از سه مرحله برخوردار است. مرحلة آگاهی که به شکل شئ‌وارگی آشکار می‌گردد. در مرحلة دوم اعتراض وارد شکل‌های نمادین می‌شود و در نهایت بر مرحلة تثبیت می‌انجامد که هدف متعالی دو متفکّر آزادمنش است. Manuscript profile