مسئله متعادل‌سازی خطوط مونتاژ از جمله مسائل بهینه‌سازی است که توسط محققین مختلف بسیاری مورد مطالعه قرارگرفته است. با این‌وجود و پس از شش دهه تحقیق و توسعه، وجود شکافی عمیق بین مطالعات دانشگاهی انجام‌شده در این زمینه با کاربردهای عملی مسئله متعادل‌سازی خط مونتاژ در محیط واقعی صنعت محسوس می‌باشد. به‌همین دلیل این تحقیق با هدف ایجاد تعادل در خطوط مونتاژ مختلط در جهت کاهش هزینه نیروی‌انسانی و کاهش تعداد ایستگاه‌های کاری انجام شده است. برای حل مساله از مجموعه داده شامل 7 ایستگاه کاری و 70 وظیفه و زمان حل 500 ثانیه و زمان انجام هر فعالیت شامل 260 فعالیت مشخص، با روابط پیش نیازی تعیین شده دو رویکرد کلی به کار گرفته می شود، ابتدا مساله با روش دقیق از طریق نرم افزار گمز مدل حل شده است. سپس یک بار دیگر مساله با الگوریتم فراابتکاری زنبورعسل تغییر یافته در نرم افزار متلب حل شده است و در نهایت با استفاده از روش جدید و تلفیقی الگوریتم زنبورعسل هیبریدی با روش PSO نیز حل شده است و در آخر مقادیر بدست آمده تابع هدف هر دو روش باهم مقایسه شده است و نتایج نشان می دهد که الگوریتم زنبورعسل هیبریدی در همان مراحل اولیه بهینه سازی به جواب بهینه رسیده است و مقدار تابع هدف آن به مینیمم مقدار خود رسیده است و کمترین مقدار تخطی قیود را نیز بدست آورده است و نشان از کاهش هزینه و کاهش ایستگاه‌های کاری به 3 ایستگاه دارد. Manuscript profile

عدم دستیابی به یک سیستم تولید متعادل به معنای عدم استفاده کامل از ظرفیت‌های سیستم تولید می‌باشد و بخاطر هزینه‌های بسیار زیاد سیستم‌های تولیدی، متعادل‌سازی این سیستم‌ها یکی از مهم‌ترین مشغله‌های مدیران تولید می‌باشد. به‌همین دلیل این تحقیق با هدف ایجاد تعادل در خطوط مونتاژ مختلط در جهت کاهش هزینه نیروی‌انسانی و کاهش تعداد ایستگاه‌های کاری انجام شده است. برای حل مساله دو رویکرد کلی به کار گرفته می شود، برای ارزیابی مساله در شرایط مختلف دو مساله با اندازه متوسط و بزرگ حل می شود. ابتدا یک مساله متوسط را با روش دقیق از طریق نرم افزار گمز (GAMS) و سالور بارون (BARON) حل می شود. سپس یک بار دیگر مساله متوسط با الگوریتم فراابتکاری ملخ حل شده است و نتایج آن ها با روش دقیق مقایسه می شود و از این طریق صحت و دقت روش فراابتکاری سنجیده می شود تا بتوان از آن برای حل مساله با اندازه بزرگ استفاده کرد. در نهایت مقادیر برابر تابع هدف الگوریتم ملخ و تابع هدف در نرم افزار گمز نشان از عملکرد خوب این الگوریتم دارد و در نتیجه مساله بزرگ با الگوریتم فراابتکاری ملخ حل می‌شود و نتایج نشان از کاهش هزینه و کاهش ایستگاه‌های کاری دارد. Manuscript profile