یکی از زیرشاخه‌های انواع ادب غنائی در فارسی حبسیه یا زندان نامه است. مسعود سعد از بین شاعران ایران بیشترین حبسیه را دارد. اشعار حبسیه او در بافت کلام، بیانگر لحن‌های متنوعی است که در زیبایی شناختی و فضاسازی پیام او نقش بسزایی دارد. عناصر سازنده لحن‌های متفاوت در حبسیه‌ها به علت خلق‌وخوی خاص و جزئیات ساختاری در بافت کلامی مسعود سعد، در ایجاد ارتباط با خواننده و زیبایی‌شناختی شعرش تأثیر گذاشته است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر در ایجاد لحن و انواع آن در حبسیه‌های مسعود سعد است. در این تحقیق با ابزارهای کتابخانه‌ای به روش توصیفی تحلیلی، عوامل فکری، عاطفی، ادبی و زبانی لحن ساز که در تنوع لحن در شعر او مؤثر بوده را موردبررسی قرار داده‌ایم و به این نتیجه دست‌یافتیم که عناصر متعددی همچون صور خیال، موسیقی درونی، بیرونی و کناری، اصوات و آواهای مناسب حبسی، قالب‌های قصیده و قطعه، وزن، واژگان، هجاها و الگوی ساختاری از عوامل ایجاد لحن در حبسیه‌های مسعود سعد هستند و او در ساخت حبسیه‌ها انواع لحن انتقادی، اعتراضی، دادخواهانه، پرخاشگرانه، گلایه‌آمیز، اندوهگینانه، عاجزانه و... را استفاده کرده است. این تنوع لحن در زیبایی شناختی و میزان توفیق در انتقال پیام تأثیر داشته و او را متمایز از دیگران ساخته به همین دلیل بدون درک نوع لحن، فهم معنی و ساختار شعر او با مشکل مواجه می‌شود. Manuscript profile